Ichthyovenator: Różnice pomiędzy wersjami
m (→Spis gatunków) |
Dawid Mika (dyskusja | edycje) (redescription) |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| + | <small> | ||
| + | {| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | ||
| + | | Autor: | ||
| + | | Korekta: | ||
| + | |- | ||
| + | | [[Dawid Mika]] | ||
| + | |[[Łukasz Czepiński]] | ||
| + | |||
| + | |} | ||
| + | </small> | ||
| + | |||
{{DISPLAYTITLE:''Ichthyovenator''}} | {{DISPLAYTITLE:''Ichthyovenator''}} | ||
| − | + | ||
{| class="wikitable" style="text-align:left" align="left" | {| class="wikitable" style="text-align:left" align="left" | ||
! colspan=2 | ''Ichthyovenator'' (ichtiowenator) | ! colspan=2 | ''Ichthyovenator'' (ichtiowenator) | ||
|- | |- | ||
! '''Długość''': | ! '''Długość''': | ||
| − | | ? | + | | ? (średniej wielkości-duży) |
|- | |- | ||
! '''Masa''': | ! '''Masa''': | ||
| − | | ? | + | | ? (średniej wielkości-duży) |
|- | |- | ||
! '''[[:Kategoria:Lokacje|Miejsce występowania]]''': | ! '''[[:Kategoria:Lokacje|Miejsce występowania]]''': | ||
| [[Laos]] | | [[Laos]] | ||
| − | <small>(formacja "[[Grès supérieurs]]")</small> | + | <small>(Ban Kalum, obszar Tang Vay, prowincja Savannakhet, formacja "[[Grès supérieurs]]")</small> |
|- | |- | ||
! '''[[:Kategoria:Czas|Czas występowania]]''' | ! '''[[:Kategoria:Czas|Czas występowania]]''' | ||
| Linia 45: | Linia 56: | ||
|} | |} | ||
| − | '''Ichtiowenator''' (''Ichthyovenator'') to pierwszy | + | '''Ichtiowenator''' (''Ichthyovenator'') to [[wczesna kreda|wczesnokredowy]] nietypowy [[Theropoda|teropod]], znany z osadów [[Laos]]u i zarazem jedyny niewątpliwy [[Azja|azjatycki]] przedstawiciel [[Spinosauridae]]. |
| + | |||
| + | ==Etymologia== | ||
| + | Nazwa [[rodzaj]]owa ''Ichthyovenator'' pochodzi od greckiego słowa ''ichthos'' - ryba i łacińskiego ''venator'' - łowca. | ||
| + | Odnosi się do prawdopodobnej rybożerności tego zwierzęcia. Epitet gatunkowy (''laosensis'') wywodzi się zaś od [[Laos]]u - kraju, w którym odkryto jego szczątki. | ||
| + | |||
| + | ==Materiał kopalny== | ||
| + | [[Holotyp]] - częściowo [[Szkielet artykulowany|artykulowany]] szkielet przechowywany w Muzeum Dinozaurów w Savannakhet i oznaczony jako (MDS BK10-01 - 15). Zawiera on trzeci od końca krąg grzbietowy (tj. dwunasty) krąg grzbietowy, wyrostek neuralny ostatniego kręgu grzbietowego, pierwszy i drugi krąg ogonowy, pięć niekompletnych [[szkielet artykulowany|artykulowanych]] kręgów krzyżowych, kości biodrowe, prawą kość łonową, kość kulszową i tylne grzbietowe żebro. | ||
| + | Skamieliny odkryto w formacji "Grès supérieurs". Często jest ona uważana za odpowiadającą wiekowo tajlandzkim formacjom Khok Kraut i Phu Pan (późny [[barrem]] do wczesnego [[cenoman]]u). Niemniej jednakże [[skamieniałości przewodnie|skamieliny przewodnie]] (niemorskie małże ''Trigonioides kobayashi'' i ''Plicatounio suzuki'') odkryte w tych samym skałach co ''Ichthyovenator'' sugerują ich pochodzenie z [[apt]]u. W formacji "Grès supérieurs" odkryto również kości [[Sauropoda|zauropodów]] ''[[Tangvayosaurus]]'' i ''[[Titanosaurus|"Titanosaurus" falloti]]'', a także [[Ornithopoda|ornitopoda]] ''[[Mandschurosaurus|?Mandschurosaurus laosensis'']]. | ||
| + | |||
| + | ==Diagnoza (za Allain i współpracownicy, 2012)== | ||
| + | {{Szablon:Diagnoza}} | ||
| + | Należący do [[Spinosauridae|Baryonychinae]] [[Spinosauridae|spinozauryd]] z następującymi [[Autapomorfia|autapomorfami]]: sinusoidalny żagiel tworzony przez kręgi grzbietowe i krzyżowe, długość wyrostku neuralnego przedostatniego kręgu grzbietowego wynosi 410% długości trzonu kręgowe, posiada on także przednio-tylny palcokształtny wyrostek, wyrostek poprzeczny pierwszego kręgu grzbietowego patrząc patrząc od dołu sigmoidalny kszałt, głęboki trzonowo-diapofyzalny otwór w wyrostku międzykręgowym pierwszego kręgu grzbietowego, długi "szpikulec" kości biodrowej, stosunek długości kośc biodrowa/kość łonowa wyższy niż u jakiegokolwiek innego teropody. Ponadto ''I. laosensis'' charakteryzuje szereg cech, nieznanych u innych tetanurów: tylne żebra połączone z kompleksem mostkowym (ESM), proksymalna płyta (?) (''plate'') łonowa z obturatorem i notches, duża biodrowa płyta (?) z otworem biodrowym i środkowobocznie spłaszczonym trzonkiem. | ||
| + | |||
| + | ==Budowa== | ||
| + | Jak stwierdzili sami autorzy opisu naszego [[Dinosauria|dinozaura]], jego dwunasty krąg grzbietowy pod względem anatomicznym jest jednym z najdziwniejszych znanych u [[Theropoda|teropodów]]. Jego [[centrum|trzon]] jest dwuwklęsły, nieco dłuższy niż wyższy i szerszy niż dłuższy. Z kolei wyrostek neuralny charakteryzuje się obecnością dodatkowych blaszek trzonowo-diapofyzalnychi szeregu niewyraźnych krawędzi, łączących podstawę wyrostka poprzecznego z wyrostkiem neuralnym. Mocno rozwinięty wyrostek neuralny jest pochylony ku przodowi, nie tyłowi jak u [[Spinosaurus|spinozaur]]a. Stosunek długości wyrostka neuralnego i [[centrum|trzonu]] (410%) jest mniejszy niż u ''[[Spinosaurus]]'' i niemal równy temu u ''[[Beclespinax]]'', lecz jednakże większy niż u innych znanych [[Theropoda|teropodów]]. Wyrostki poprzeczne są bocznie skierowane. | ||
| + | Trzony drugiego i trzeciego kręgu grzbietowego były solidnie zrośnięte, choć między innymi dalej występował szwy. | ||
| + | Wysokość wyrostków neuralnych kręgów krzyżowych zwiększa się od pierwszego do czwartego, a potem obniża aż do ostatniego kręgu krzyżowego. Wyrostek neuralny pierwszego kręgu krzyżowego jest morfologicznie bardzo różny od wyrostków neuralnych pozostałych kręgów krzyżowych. Był on w porównaniu nie tylko do nich, ale także tylnych kręgów grzbietowych bardzo niski, co sprawiało, że żagiel ichtiowenatora miał wyraźnie sinusoidalny kształt. | ||
| + | Można było w nim wyróżnić trzy części: | ||
| + | *wysoki grzbietowy żagiel, obejmujący co najmniej trzynasty i czternasty krąg grzbietowy. Prawdopodobnie miał on wiele większy zasięg, ukryty przez niekompletność materiału kopalnego | ||
| + | *wgłębienie tworzone przez pierwszy krąg krzyżowy | ||
| + | *niższy żagiel tworzony przez trzy (drugi do piątego) kręgi krzyżowe i dwa pierwsze kręgi ogonowe. | ||
| + | W każdym razie, ogólną budową żagiel "rybiego łowcy" zauważalnie różni się od tego występującego u zuchomima (wyraźnie głębszego i łukowato wyginającego się nad kością krzyżową) i baryonyksa (szczątkowego, słabo poznanego z racji niezachowania się w zapisie kopalnym kręgów krzyżowych). | ||
| + | Allain i współpracownicy (2012) na podstawie rozbieżności w morfologii różnie wydłużonych neurofyz, obserwowanych u teropodów i histologicznych analizach nadzwyczaj wydłużonych wyrostków neuralnych [[Sinapsida|synapsydów]], spekulują, że żagiel ichtiowenatora odgrywał raczej rolę w rozpoznawaniu własnego gatunku, wabieniu partnerów seksualnych czy porozumienia się niż termoregulacji. | ||
| + | Trzony pierwszych dwóch kręgów ogonowych są dwukrotnie wklęsłe i znacząco szersze niż dłuższe. | ||
| + | Główki żeber grzbietowych ichtiowenatora przypominają te znane u innych średniej wielkości teropodów. Trzonki żeber są w przekroju poprzecznym półokrągłe. | ||
| + | Sztyletokszałtna kość biodrowa mocno przypomina tę wystepującą u reszty dużych [[Theropoda|teropodów]], jednakże w porównaniu do reszty elementów miednicy jest dłuższa. | ||
| + | |||
| + | ==Pozycja systematyczna== | ||
| + | [[Analiza filogenetyczna]] przeprowadzona przez Allaina i innych (2012) wykazała, że Ichthyovenator jest przedstawicielem [[Spinosauridae|Baryonychinae]] oraz [[takson siostrzany|taksonem]] siostrzanym dla kladu tworzonego przez ''[[Baryonyx]]'' i ''[[Suchomimus]]''. | ||
| + | |||
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
| Linia 65: | Linia 106: | ||
[[Kategoria:Kreda]] | [[Kategoria:Kreda]] | ||
[[Kategoria:Apt]] | [[Kategoria:Apt]] | ||
| − | |||
| − | |||
Wersja z 00:20, 16 lip 2012
| Autor: | Korekta: |
| Dawid Mika | Łukasz Czepiński |
| Ichthyovenator (ichtiowenator) | |
|---|---|
| Długość: | ? (średniej wielkości-duży) |
| Masa: | ? (średniej wielkości-duży) |
| Miejsce występowania: | Laos
(Ban Kalum, obszar Tang Vay, prowincja Savannakhet, formacja "Grès supérieurs") |
| Czas występowania | 125-112 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
Ryc. 1. Rekonstrukcja przyżyciowa Ichthyovenator. © HodariNundu, 2012 [1] | |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Ichtiowenator (Ichthyovenator) to wczesnokredowy nietypowy teropod, znany z osadów Laosu i zarazem jedyny niewątpliwy azjatycki przedstawiciel Spinosauridae.
Etymologia
Nazwa rodzajowa Ichthyovenator pochodzi od greckiego słowa ichthos - ryba i łacińskiego venator - łowca. Odnosi się do prawdopodobnej rybożerności tego zwierzęcia. Epitet gatunkowy (laosensis) wywodzi się zaś od Laosu - kraju, w którym odkryto jego szczątki.
Materiał kopalny
Holotyp - częściowo artykulowany szkielet przechowywany w Muzeum Dinozaurów w Savannakhet i oznaczony jako (MDS BK10-01 - 15). Zawiera on trzeci od końca krąg grzbietowy (tj. dwunasty) krąg grzbietowy, wyrostek neuralny ostatniego kręgu grzbietowego, pierwszy i drugi krąg ogonowy, pięć niekompletnych artykulowanych kręgów krzyżowych, kości biodrowe, prawą kość łonową, kość kulszową i tylne grzbietowe żebro. Skamieliny odkryto w formacji "Grès supérieurs". Często jest ona uważana za odpowiadającą wiekowo tajlandzkim formacjom Khok Kraut i Phu Pan (późny barrem do wczesnego cenomanu). Niemniej jednakże skamieliny przewodnie (niemorskie małże Trigonioides kobayashi i Plicatounio suzuki) odkryte w tych samym skałach co Ichthyovenator sugerują ich pochodzenie z aptu. W formacji "Grès supérieurs" odkryto również kości zauropodów Tangvayosaurus i "Titanosaurus" falloti, a także ornitopoda ?Mandschurosaurus laosensis.
Diagnoza (za Allain i współpracownicy, 2012)
| Uwaga! Poniższy fragment przedstawia szczegółowe dane i może wymagać od Czytelnika znajomości fachowych pojęć anatomicznych. |
Należący do Baryonychinae spinozauryd z następującymi autapomorfami: sinusoidalny żagiel tworzony przez kręgi grzbietowe i krzyżowe, długość wyrostku neuralnego przedostatniego kręgu grzbietowego wynosi 410% długości trzonu kręgowe, posiada on także przednio-tylny palcokształtny wyrostek, wyrostek poprzeczny pierwszego kręgu grzbietowego patrząc patrząc od dołu sigmoidalny kszałt, głęboki trzonowo-diapofyzalny otwór w wyrostku międzykręgowym pierwszego kręgu grzbietowego, długi "szpikulec" kości biodrowej, stosunek długości kośc biodrowa/kość łonowa wyższy niż u jakiegokolwiek innego teropody. Ponadto I. laosensis charakteryzuje szereg cech, nieznanych u innych tetanurów: tylne żebra połączone z kompleksem mostkowym (ESM), proksymalna płyta (?) (plate) łonowa z obturatorem i notches, duża biodrowa płyta (?) z otworem biodrowym i środkowobocznie spłaszczonym trzonkiem.
Budowa
Jak stwierdzili sami autorzy opisu naszego dinozaura, jego dwunasty krąg grzbietowy pod względem anatomicznym jest jednym z najdziwniejszych znanych u teropodów. Jego trzon jest dwuwklęsły, nieco dłuższy niż wyższy i szerszy niż dłuższy. Z kolei wyrostek neuralny charakteryzuje się obecnością dodatkowych blaszek trzonowo-diapofyzalnychi szeregu niewyraźnych krawędzi, łączących podstawę wyrostka poprzecznego z wyrostkiem neuralnym. Mocno rozwinięty wyrostek neuralny jest pochylony ku przodowi, nie tyłowi jak u spinozaura. Stosunek długości wyrostka neuralnego i trzonu (410%) jest mniejszy niż u Spinosaurus i niemal równy temu u Beclespinax, lecz jednakże większy niż u innych znanych teropodów. Wyrostki poprzeczne są bocznie skierowane. Trzony drugiego i trzeciego kręgu grzbietowego były solidnie zrośnięte, choć między innymi dalej występował szwy. Wysokość wyrostków neuralnych kręgów krzyżowych zwiększa się od pierwszego do czwartego, a potem obniża aż do ostatniego kręgu krzyżowego. Wyrostek neuralny pierwszego kręgu krzyżowego jest morfologicznie bardzo różny od wyrostków neuralnych pozostałych kręgów krzyżowych. Był on w porównaniu nie tylko do nich, ale także tylnych kręgów grzbietowych bardzo niski, co sprawiało, że żagiel ichtiowenatora miał wyraźnie sinusoidalny kształt. Można było w nim wyróżnić trzy części:
- wysoki grzbietowy żagiel, obejmujący co najmniej trzynasty i czternasty krąg grzbietowy. Prawdopodobnie miał on wiele większy zasięg, ukryty przez niekompletność materiału kopalnego
- wgłębienie tworzone przez pierwszy krąg krzyżowy
- niższy żagiel tworzony przez trzy (drugi do piątego) kręgi krzyżowe i dwa pierwsze kręgi ogonowe.
W każdym razie, ogólną budową żagiel "rybiego łowcy" zauważalnie różni się od tego występującego u zuchomima (wyraźnie głębszego i łukowato wyginającego się nad kością krzyżową) i baryonyksa (szczątkowego, słabo poznanego z racji niezachowania się w zapisie kopalnym kręgów krzyżowych). Allain i współpracownicy (2012) na podstawie rozbieżności w morfologii różnie wydłużonych neurofyz, obserwowanych u teropodów i histologicznych analizach nadzwyczaj wydłużonych wyrostków neuralnych synapsydów, spekulują, że żagiel ichtiowenatora odgrywał raczej rolę w rozpoznawaniu własnego gatunku, wabieniu partnerów seksualnych czy porozumienia się niż termoregulacji. Trzony pierwszych dwóch kręgów ogonowych są dwukrotnie wklęsłe i znacząco szersze niż dłuższe. Główki żeber grzbietowych ichtiowenatora przypominają te znane u innych średniej wielkości teropodów. Trzonki żeber są w przekroju poprzecznym półokrągłe. Sztyletokszałtna kość biodrowa mocno przypomina tę wystepującą u reszty dużych teropodów, jednakże w porównaniu do reszty elementów miednicy jest dłuższa.
Pozycja systematyczna
Analiza filogenetyczna przeprowadzona przez Allaina i innych (2012) wykazała, że Ichthyovenator jest przedstawicielem Baryonychinae oraz taksonem siostrzanym dla kladu tworzonego przez Baryonyx i Suchomimus.
Spis gatunków
| Ichthyovenator | Allain, Xaisanavong, Richir & Khentavong, 2012 |
|---|---|
| I. laosensis | Allain, Xaisanavong, Richir & Khentavong, 2012 |
