Brachiosaurus: Różnice pomiędzy wersjami
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| + | {{DISPLAYTITLE:''Brachiosaurus''}} | ||
<small> | <small> | ||
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | {| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | ||
| Linia 27: | Linia 28: | ||
| [[USA]] - Kolorado, ?Utah, ?Oklahoma, ?Wyoming | | [[USA]] - Kolorado, ?Utah, ?Oklahoma, ?Wyoming | ||
| − | <small>([[ | + | <small>(formacja [[Morrison]])</small> |
|- | |- | ||
! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ||
| − | | 156-145 Ma | + | | 156-145 [[Ma]] |
<small>późna [[jura]] ([[kimeryd]]-[[tyton]])</small> | <small>późna [[jura]] ([[kimeryd]]-[[tyton]])</small> | ||
| Linia 61: | Linia 62: | ||
==Budowa== | ==Budowa== | ||
| − | ''Brachiosaurus'' był jednym z największych i najcięższych dinozaurów. Człowiek sięgałby mu zaledwie do kolan. [[Holotyp]] mierzył ponad 24,5 m długości i w dodatku nie zakończył jeszcze wzrostu. [[Taylor]] ([[2009]]) obliczył jego masę na 28,7 t, co czyni go ok. 23 % cięższym od ''[[Giraffatitan]]''; dla innych oszacowań masy żyrafatytana (np. 38 t Gunga i in., [[2008]]) można przyjąć dla niego masę nawet 47 t. | + | ''Brachiosaurus'' był jednym z największych i najcięższych dinozaurów. Człowiek sięgałby mu zaledwie do kolan. [[Holotyp]] mierzył ponad 24,5 m długości i w dodatku nie zakończył jeszcze wzrostu. [[Mike Taylor|Taylor]] ([[2009]]) obliczył jego masę na 28,7 t, co czyni go ok. 23 % cięższym od ''[[Giraffatitan]]''; dla innych oszacowań masy żyrafatytana (np. 38 t Gunga i in., [[2008]]) można przyjąć dla niego masę nawet 47 t. |
| − | ''Brachiosaurus'' miał wielki tułów, bardzo długą szyję i dość krótki ogon. Miał małą głowę z otworami nosowymi zapewne umieszczonymi nad oczyma (jak u krewniaka ''[[Giraffatitan]]''), lecz same nozdrza prawdopodobnie znajdowały się znacznie poniżej linii oczu ( | + | ''Brachiosaurus'' miał wielki tułów, bardzo długą szyję i dość krótki ogon. Miał małą głowę z otworami nosowymi zapewne umieszczonymi nad oczyma (jak u krewniaka ''[[Giraffatitan]]''), lecz same nozdrza prawdopodobnie znajdowały się znacznie poniżej linii oczu (Witmer, [[2001]]). Brachiozaur miał wielkie, mocne serce pompujące krew do niewielkiego mózgu. Niektórzy naukowcy sądzili, że brachiozaur musiał mieć kilka serc, które zapewniały obieg krwi w jego potężnym cielsku. Głowę podtrzymywały silne mięśnie, rozmieszczone wzdłuż [[kręg]]ów szyjnych. Inaczej niż u większości innych zauropodów, przednie nogi brachiozaura były dłuższe niż tylne. Pomagały one dźwigać ciężar jego długiej szyi, trzymanej prawie pionowo. Jak inne brachiozaurydy, także typowy ich przedstawiciel zapewne miał bardzo długie kości śródręcza. Nogi brachiozaura były zakończone krótkimi, grubymi palcami. Na spodzie stóp miał elastyczne poduszki łagodzące wstrząsy wywoływane podczas chodzenia. Wszystkie dinozaury trzymały nogi wyprostowane pionowo, lecz ''Brachiosaurus'' mógł być wyjątkiem, gdyż budowa kości ramiennej wskazuje na to, że mógł mieć kończyny przednie skierowane nieco na boki. Jest to o tyle dziwne, że kość ta jest wyjątkowo smukła jak na zauropoda, a olbrzymia waga cielska mogłaby doprowadzić do złamania kości w przypadku ugięcia nóg. Kręgi brachiozaura posiadały m. in. stawy zapewniające swobodę ruchu, specjalne występy kostne wzmacniające długą szyję i otwory zmniejszające ciężar kości. |
==Paleoekologia== | ==Paleoekologia== | ||
''Brachiosaurus'' żerował w koronach drzew, gdzie nie sięgała większość innych roślinożerców. Wykorzystując długą szyję sięgał po najwyżej rosnące liście. Silnymi szczękami o zębach podobnych do łyżek zrywał pędy i mniejsze gałązki. By zapewnić swemu wielkiemu cielsku konieczną do życia energię, ''Brachiosaurus'' potrzebował ogromnych ilości pożywienia. Z obliczeń ekspertów wynika, że ''Brachiosaurus'' mógł pochłaniać 180-1500 kg pokarmu. Stada brachiozaurów w poszukiwaniu pożywienia codziennie przemierzały wielkie przestrzenie, co wiązało się z utratą energii i większym zapotrzebowaniem na pokarm. Ponieważ brachiozaur był ciężki (kiedyś uważano go za 80-tonowego potwora!), początkowo naukowcy sądzili, że zamieszkiwał jeziora i rzeki, gdzie wypór wody zmniejszałby jego wagę. Uważali, że na lądzie nogi zwierzęcia zapadałyby się głęboko w grunt. Umieszczonymi na czubku głowy nozdrzami mógłby oddychać nad powierzchnią wody. Żyjąc w wodzie, brachiozaur byłby zabezpieczony przed atakami drapieżników. Obecnie naukowcy są pewni, że brachiozaur żył wyłącznie na lądzie. Ciśnienie wody mogłoby bowiem zmiażdżyć mu płuca. Wiemy teraz, że nogi brachiozaura były wystarczająco silne, by udźwignąć ciężar zwierzęcia. | ''Brachiosaurus'' żerował w koronach drzew, gdzie nie sięgała większość innych roślinożerców. Wykorzystując długą szyję sięgał po najwyżej rosnące liście. Silnymi szczękami o zębach podobnych do łyżek zrywał pędy i mniejsze gałązki. By zapewnić swemu wielkiemu cielsku konieczną do życia energię, ''Brachiosaurus'' potrzebował ogromnych ilości pożywienia. Z obliczeń ekspertów wynika, że ''Brachiosaurus'' mógł pochłaniać 180-1500 kg pokarmu. Stada brachiozaurów w poszukiwaniu pożywienia codziennie przemierzały wielkie przestrzenie, co wiązało się z utratą energii i większym zapotrzebowaniem na pokarm. Ponieważ brachiozaur był ciężki (kiedyś uważano go za 80-tonowego potwora!), początkowo naukowcy sądzili, że zamieszkiwał jeziora i rzeki, gdzie wypór wody zmniejszałby jego wagę. Uważali, że na lądzie nogi zwierzęcia zapadałyby się głęboko w grunt. Umieszczonymi na czubku głowy nozdrzami mógłby oddychać nad powierzchnią wody. Żyjąc w wodzie, brachiozaur byłby zabezpieczony przed atakami drapieżników. Obecnie naukowcy są pewni, że brachiozaur żył wyłącznie na lądzie. Ciśnienie wody mogłoby bowiem zmiażdżyć mu płuca. Wiemy teraz, że nogi brachiozaura były wystarczająco silne, by udźwignąć ciężar zwierzęcia. | ||
| − | Odnajdywany w środkowych warstwach formacji Morrison ''Brachiosaurus'' nie był pospolitym zwierzęciem w swoich czasach - inne zauropody, szczególnie ''[[Camarasaurus]]'' znacznie przewyższały go liczebnością. | + | Odnajdywany w środkowych warstwach formacji [[Morrison]] ''Brachiosaurus'' nie był pospolitym zwierzęciem w swoich czasach - inne zauropody, szczególnie ''[[Camarasaurus]]'' znacznie przewyższały go liczebnością. |
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
===Holotyp=== | ===Holotyp=== | ||
| − | [[Plik:Brachiosaurus.jpeg|300px|thumb|right|Zrekonstruowany szkielet z [[Taylor]], [[2009]] - na biało kości holotypu, na jasnoszaro materiał przypisany (prócz [[#"Toni"]]), na ciemnoszaro zrekonstruowane kości.]] | + | [[Plik:Brachiosaurus.jpeg|300px|thumb|right|Zrekonstruowany szkielet z [[Mike Taylor|Taylor]], [[2009]] - na biało kości holotypu, na jasnoszaro materiał przypisany (prócz [[#"Toni"]]), na ciemnoszaro zrekonstruowane kości.]] |
[[Plik:SMA0009.jpg|300px|thumb|right|Szkielet młodego brachiozauryda o długości ok. 2 m (SMA 0009), zrekonstruowany jako diplodokid. Źródło: Schwarz i in., 2007.]] | [[Plik:SMA0009.jpg|300px|thumb|right|Szkielet młodego brachiozauryda o długości ok. 2 m (SMA 0009), zrekonstruowany jako diplodokid. Źródło: Schwarz i in., 2007.]] | ||
| − | [[Holotyp]] (FMNH P 25107) to szkielet młodocianego osobnika zawierający 7 ostatnich | + | [[Holotyp]] (FMNH P 25107) to szkielet młodocianego osobnika zawierający 7 ostatnich [[kręg]]ów grzbietowych, kość krzyżową, 2 pierwsze kręgi ogonowe, lewą kość kruczą, prawą kość ramienną (~216 cm), biodrową i udową, fragmentaryczną prawą kość biodrową oraz żebra. |
===Przypisany materiał=== | ===Przypisany materiał=== | ||
| Linia 89: | Linia 90: | ||
- dwa artykułowane kręgi grzbietowe (BYU 13023), | - dwa artykułowane kręgi grzbietowe (BYU 13023), | ||
| − | - niemal kompletna czaszka (USNM 5730) długości 81 cm wykopana w 1883 roku i użyta jako czaszka słynnego zmontowanego okazu '' | + | - niemal kompletna czaszka (USNM 5730) długości 81 cm wykopana w 1883 roku i użyta jako czaszka słynnego zmontowanego okazu ''Brontosaurus'' (obecnie ''[[Apatosaurus]]''). Ma morfologię pośrednią między czaszkami ''[[Camarasaurus]]'' i ''[[Giraffatitan]]'', |
- lewa II kość śródręcza (OMNH 01138), | - lewa II kość śródręcza (OMNH 01138), | ||
| Linia 95: | Linia 96: | ||
- kręgi ze środkowej części szyi (BYU 12866 i 12867) niemożliwe do odróżnienia od kręgów ''[[Giraffatitan]]'', | - kręgi ze środkowej części szyi (BYU 12866 i 12867) niemożliwe do odróżnienia od kręgów ''[[Giraffatitan]]'', | ||
| − | - oraz nieopisany materiał (w tym tylny kręg szyjny, część łopatki i kość krucza - [[Jensen]], [[1987]]). | + | - oraz nieopisany materiał (w tym tylny kręg szyjny, część łopatki i kość krucza - [[James Jensen|Jensen]], [[1987]]). |
===="Toni"==== | ===="Toni"==== | ||
| Linia 101: | Linia 102: | ||
==''"Brachiosaurus" nougaredi''== | ==''"Brachiosaurus" nougaredi''== | ||
| − | Ten zapewne nieprawidłowo zaliczony do rodzaju ''Brachiosaurus'' zauropod żył we wczesnym albie (112-108 Ma) na terenach Afryki ([[ | + | Ten zapewne nieprawidłowo zaliczony do rodzaju ''Brachiosaurus'' zauropod żył we wczesnym albie (112-108 Ma) na terenach Afryki ([[Algieria]]). Odkryto kość krzyżową i części kończyn przednich. |
| − | Zauropod ten ma dość nietypowe proporcje - kość krzyżowa ma aż 130 cm długości (holotypu ''B. altithorax'' ma 95 cm) ale tylko 80 cm szerokości (''B. altithorax'' - 98 cm). Z kolei strzałka ma 85 cm (''[[Giraffatitan]]'' - 95, 107 i 112 cm). Jednak obie kości mogą nie należeć do tego samego zwierzęcia - odnaleziono je oddalone 880 m od siebie. ''"Brachiosaurus" nougaredi'' z pewnością wymaga ponownego zbadania. [[Upchurch]] i in. ([[2004]]) określają go jako nienazwanego brachiozauryda. | + | Zauropod ten ma dość nietypowe proporcje - kość krzyżowa ma aż 130 cm długości (holotypu ''B. altithorax'' ma 95 cm) ale tylko 80 cm szerokości (''B. altithorax'' - 98 cm). Z kolei strzałka ma 85 cm (''[[Giraffatitan]]'' - 95, 107 i 112 cm). Jednak obie kości mogą nie należeć do tego samego zwierzęcia - odnaleziono je oddalone 880 m od siebie. ''"Brachiosaurus" nougaredi'' z pewnością wymaga ponownego zbadania. [[Paul Upchurch|Upchurch]] i in. ([[2004]]) określają go jako nienazwanego brachiozauryda. |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
! ''Brachiosaurus'' | ! ''Brachiosaurus'' | ||
| − | | [[Elmer Riggs|Riggs]], [[1903]] | + | | {{Kpt|[[Elmer Riggs|Riggs]]}}, [[1903]] |
| | | | ||
|- | |- | ||
! ''B. altithorax'' | ! ''B. altithorax'' | ||
| − | | [[Elmer Riggs|Riggs]], [[1903]] | + | | {{Kpt|[[Elmer Riggs|Riggs]]}}, [[1903]] |
| | | | ||
|- | |- | ||
| ''B. brancai'' | | ''B. brancai'' | ||
| − | | [[Werner Janensch|Janensch]], [[1914]] | + | | {{Kpt|[[Werner Janensch|Janensch]]}}, [[1914]] |
| = ''[[Giraffatitan]] brancai'' | | = ''[[Giraffatitan]] brancai'' | ||
|- | |- | ||
| = ''B. fraasi'' | | = ''B. fraasi'' | ||
| − | | [[Werner Janensch|Janensch]], [[1914]] | + | | {{Kpt|[[Werner Janensch|Janensch]]}}, [[1914]] |
|- | |- | ||
| ''B. atalaiensis'' | | ''B. atalaiensis'' | ||
| − | | [[Lapparent]] i [[Zbyszewski]], [[1957]] | + | | {{Kpt|[[Felix Lapparent|Lapparent]]}} i {{Kpt|[[Georges Zbyszewski|Zbyszewski]]}}, [[1957]] |
| = ''[[Lusotitan]] atalaiensis'' | | = ''[[Lusotitan]] atalaiensis'' | ||
|- | |- | ||
| ''"B." nougaredi'' | | ''"B." nougaredi'' | ||
| − | | [[Lapparent]], [[1960]] | + | | {{Kpt|[[Felix Lapparent|Lapparent]]}}, [[1960]] |
|} | |} | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| − | <small>Carballido, J., Marpmann, S., Schwarz-Wings, D. & Pabst, B. (2012) "New information on a juvenile sauropod specimen from the Morrison Formation and the reassessment of its systematic position" Palaeontology. doi: 10.1111/j.1475-4983.2012.01139.x | + | <small> |
| + | Źródła naukowe: | ||
| + | |||
| + | Carballido, J., Marpmann, S., Schwarz-Wings, D. & Pabst, B. (2012) "New information on a juvenile sauropod specimen from the Morrison Formation and the reassessment of its systematic position" Palaeontology. doi: 10.1111/j.1475-4983.2012.01139.x | ||
Jensen J.J (1987) "New Brachiosaur material from the late Jurassic of Utah and Colorado" Western North American Naturalist, 47 | Jensen J.J (1987) "New Brachiosaur material from the late Jurassic of Utah and Colorado" Western North American Naturalist, 47 | ||
| Linia 143: | Linia 147: | ||
Witmer, L. M. (2001) "Nostril Position in Dinosaurs and Other Vertebrates and Its SigniÞcance for Nasal Function" Science 293 (5531): 852-853 | Witmer, L. M. (2001) "Nostril Position in Dinosaurs and Other Vertebrates and Its SigniÞcance for Nasal Function" Science 293 (5531): 852-853 | ||
| + | |||
| + | Inne: | ||
http://en.wikipedia.org/wiki/Brachiosaurus | http://en.wikipedia.org/wiki/Brachiosaurus | ||
Wersja z 16:22, 9 lis 2012
| Autor: | Korekta: |
| Maciej Ziegler | Tomasz Singer |
| Brachiosaurus (brachiozaur) | |
|---|---|
| Długość: | >24,5 m |
| Masa: | >28-47 t |
| Miejsce występowania: | USA - Kolorado, ?Utah, ?Oklahoma, ?Wyoming
(formacja Morrison) |
| Czas występowania | 156-145 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
| Plik:Qiaowanlong.jpg
Autor: Todd Marshall [1] | |
Wstęp
Brachiosaurus to duży, północnoamerykański, późnojurajski zauropod. Jego nazwa oznacza "ramienny jaszczur" (z gr. brachion - ramię i sauros - jaszczur). Nazwano go tak z powodu niezwykle długiej kości ramiennej - dłuższej niż udowa, co powodowało posturę podobną do żyrafy.
Budowa
Brachiosaurus był jednym z największych i najcięższych dinozaurów. Człowiek sięgałby mu zaledwie do kolan. Holotyp mierzył ponad 24,5 m długości i w dodatku nie zakończył jeszcze wzrostu. Taylor (2009) obliczył jego masę na 28,7 t, co czyni go ok. 23 % cięższym od Giraffatitan; dla innych oszacowań masy żyrafatytana (np. 38 t Gunga i in., 2008) można przyjąć dla niego masę nawet 47 t.
Brachiosaurus miał wielki tułów, bardzo długą szyję i dość krótki ogon. Miał małą głowę z otworami nosowymi zapewne umieszczonymi nad oczyma (jak u krewniaka Giraffatitan), lecz same nozdrza prawdopodobnie znajdowały się znacznie poniżej linii oczu (Witmer, 2001). Brachiozaur miał wielkie, mocne serce pompujące krew do niewielkiego mózgu. Niektórzy naukowcy sądzili, że brachiozaur musiał mieć kilka serc, które zapewniały obieg krwi w jego potężnym cielsku. Głowę podtrzymywały silne mięśnie, rozmieszczone wzdłuż kręgów szyjnych. Inaczej niż u większości innych zauropodów, przednie nogi brachiozaura były dłuższe niż tylne. Pomagały one dźwigać ciężar jego długiej szyi, trzymanej prawie pionowo. Jak inne brachiozaurydy, także typowy ich przedstawiciel zapewne miał bardzo długie kości śródręcza. Nogi brachiozaura były zakończone krótkimi, grubymi palcami. Na spodzie stóp miał elastyczne poduszki łagodzące wstrząsy wywoływane podczas chodzenia. Wszystkie dinozaury trzymały nogi wyprostowane pionowo, lecz Brachiosaurus mógł być wyjątkiem, gdyż budowa kości ramiennej wskazuje na to, że mógł mieć kończyny przednie skierowane nieco na boki. Jest to o tyle dziwne, że kość ta jest wyjątkowo smukła jak na zauropoda, a olbrzymia waga cielska mogłaby doprowadzić do złamania kości w przypadku ugięcia nóg. Kręgi brachiozaura posiadały m. in. stawy zapewniające swobodę ruchu, specjalne występy kostne wzmacniające długą szyję i otwory zmniejszające ciężar kości.
Paleoekologia
Brachiosaurus żerował w koronach drzew, gdzie nie sięgała większość innych roślinożerców. Wykorzystując długą szyję sięgał po najwyżej rosnące liście. Silnymi szczękami o zębach podobnych do łyżek zrywał pędy i mniejsze gałązki. By zapewnić swemu wielkiemu cielsku konieczną do życia energię, Brachiosaurus potrzebował ogromnych ilości pożywienia. Z obliczeń ekspertów wynika, że Brachiosaurus mógł pochłaniać 180-1500 kg pokarmu. Stada brachiozaurów w poszukiwaniu pożywienia codziennie przemierzały wielkie przestrzenie, co wiązało się z utratą energii i większym zapotrzebowaniem na pokarm. Ponieważ brachiozaur był ciężki (kiedyś uważano go za 80-tonowego potwora!), początkowo naukowcy sądzili, że zamieszkiwał jeziora i rzeki, gdzie wypór wody zmniejszałby jego wagę. Uważali, że na lądzie nogi zwierzęcia zapadałyby się głęboko w grunt. Umieszczonymi na czubku głowy nozdrzami mógłby oddychać nad powierzchnią wody. Żyjąc w wodzie, brachiozaur byłby zabezpieczony przed atakami drapieżników. Obecnie naukowcy są pewni, że brachiozaur żył wyłącznie na lądzie. Ciśnienie wody mogłoby bowiem zmiażdżyć mu płuca. Wiemy teraz, że nogi brachiozaura były wystarczająco silne, by udźwignąć ciężar zwierzęcia.
Odnajdywany w środkowych warstwach formacji Morrison Brachiosaurus nie był pospolitym zwierzęciem w swoich czasach - inne zauropody, szczególnie Camarasaurus znacznie przewyższały go liczebnością.
Materiał kopalny
Holotyp
Holotyp (FMNH P 25107) to szkielet młodocianego osobnika zawierający 7 ostatnich kręgów grzbietowych, kość krzyżową, 2 pierwsze kręgi ogonowe, lewą kość kruczą, prawą kość ramienną (~216 cm), biodrową i udową, fragmentaryczną prawą kość biodrową oraz żebra.
Przypisany materiał
Przypisany materiał (do Brachiosaurus altithorax z pewnością należy jedynie pierwszy z poniżej wymienionych) to:
- kręg grzbietowy, lewa kość biodrowa i promieniowa, prawa III kość śródręcza (BYU 4744),
- lewa kość ramienna (USNM 21903) długości 213 cm,
- prawa kość łopatkowo-krucza i żebro (BYU 9462) (wcześniej materiał Ultrasauros),
- dwa artykułowane kręgi grzbietowe (BYU 13023),
- niemal kompletna czaszka (USNM 5730) długości 81 cm wykopana w 1883 roku i użyta jako czaszka słynnego zmontowanego okazu Brontosaurus (obecnie Apatosaurus). Ma morfologię pośrednią między czaszkami Camarasaurus i Giraffatitan,
- lewa II kość śródręcza (OMNH 01138),
- kręgi ze środkowej części szyi (BYU 12866 i 12867) niemożliwe do odróżnienia od kręgów Giraffatitan,
- oraz nieopisany materiał (w tym tylny kręg szyjny, część łopatki i kość krucza - Jensen, 1987).
"Toni"
To dość kompletny szkielet młodego osobnika o długości ok. 2 m (SMA 0009, popularnie Toni). Początkowo był zidentyfikowany jako diplodokid (Schwarz i in., 2007), później jako brachiozauryd (Carballido i in., 2012). Zwierzę zdechło prawdopodobnie w wieku poniżej roku. Okaz jest znacznie bardziej kompletny niż wszystkie dotąd opisane osobniki B. altithorax, do którego prawdopodobnie należy. Stwierdzone zmiany w rozwoju osobniczym to: zwiększenia stopnia pneumatyzacji szkieletu, zmiany w budowie wyrostków kolczystych (np. poszerzanie w kręgach grzbietowych) oraz w proporcjach (wydłużenie szyi, ramienia i śródręcza).
"Brachiosaurus" nougaredi
Ten zapewne nieprawidłowo zaliczony do rodzaju Brachiosaurus zauropod żył we wczesnym albie (112-108 Ma) na terenach Afryki (Algieria). Odkryto kość krzyżową i części kończyn przednich.
Zauropod ten ma dość nietypowe proporcje - kość krzyżowa ma aż 130 cm długości (holotypu B. altithorax ma 95 cm) ale tylko 80 cm szerokości (B. altithorax - 98 cm). Z kolei strzałka ma 85 cm (Giraffatitan - 95, 107 i 112 cm). Jednak obie kości mogą nie należeć do tego samego zwierzęcia - odnaleziono je oddalone 880 m od siebie. "Brachiosaurus" nougaredi z pewnością wymaga ponownego zbadania. Upchurch i in. (2004) określają go jako nienazwanego brachiozauryda.
Spis gatunków
| Brachiosaurus | Riggs, 1903 | |
|---|---|---|
| B. altithorax | Riggs, 1903 | |
| B. brancai | Janensch, 1914 | = Giraffatitan brancai |
| = B. fraasi | Janensch, 1914 | |
| B. atalaiensis | Lapparent i Zbyszewski, 1957 | = Lusotitan atalaiensis |
| "B." nougaredi | Lapparent, 1960 |
Bibliografia
Źródła naukowe:
Carballido, J., Marpmann, S., Schwarz-Wings, D. & Pabst, B. (2012) "New information on a juvenile sauropod specimen from the Morrison Formation and the reassessment of its systematic position" Palaeontology. doi: 10.1111/j.1475-4983.2012.01139.x
Jensen J.J (1987) "New Brachiosaur material from the late Jurassic of Utah and Colorado" Western North American Naturalist, 47 (4), 592-608.
Schwarz, D., Ikejiri, T., Breithaupt, B., Sander, P.M. & Klein, N. (2007) "A nearly complete skeleton of an early juvenile diplodocid (Dinosauria: Sauropoda) from the Lower Morrison Formation (Late Jurassic) of north central Wyoming and its implications for early ontogeny and pneumaticity in sauropods" Historical Biology, 19 (3), 225-253.
Taylor, M. P. (2009) "A re-evaluation of Brachiosaurus altithorax Riggs 1903 (Dinosauria, Sauropoda) and its generic separation from Giraffatitan brancai (Janensch 1914) ". Journal of Vertebrate Paleontology 29(3), 787-806
Upchurch, P., Barrett, P.M. & Dodson, P. (2004) "Sauropoda" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. (ed) "The Dinosauria (2nd edition)" wyd. University of California Press, Berkeley, 259–322
Witmer, L. M. (2001) "Nostril Position in Dinosaurs and Other Vertebrates and Its SigniÞcance for Nasal Function" Science 293 (5531): 852-853
Inne:
http://en.wikipedia.org/wiki/Brachiosaurus
http://en.wikipedia.org/wiki/Paleobiota_of_the_Morrison_Formation
http://www.dinosauria.com/dml/names/dinob.htm
http://svpow.wordpress.com/2007/10/11/brachiosaurus-altithorax-last-four-dorsals/#comment-240
