Turanoceratops
| Autor: | Jakub Albert Starzyński |
| Korekta: | Dawid Mika, Marcin Szermański, Maciej Ziegler, Michał Siedlecki,Kamil Kamiński |
| Turanoceratops (turanoceratops) | |
|---|---|
| Długość | ?2 m |
| Wysokość | ?0,7 m |
| Masa | ?175 kg |
| Dieta | roślinożerny |
| Miejsce | Uzbekistan, dystrykt Navoi Viloyat |
| Czas |
ok. 92–89 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja. Autor: Robinson Kunz. [1]. | |
| Mapa znalezisk | |
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Turanoceratops został opisany przez Nessova, Kaznyshkinę i Cherepanova w 1989 r. na podstawie fragmentarycznej kości szczękowa wraz z zębami znalezionej w osadach formacji Bissekty. Może być on jednym z najwcześniejszym przedstawicieli Ceratopsidae, a zarazem kolejnym jej azjatyckim członkiem.
Budowa i paleobiologia
Turanoceratops był stosunkowo małym ceratopsoidem. Zapewne najbardziej przypominał Zuniceratopsa. Podobnie jak jego krewniacy był roślinożercą. Jego głównym pożywieniem były paprocie oraz rośliny szpilkowe. Rośliny kwiatowe były w kredzie geograficznie ograniczone w krajobrazie, więc prawdopodobieństwo, że turanoceratops się nimi pożywiał jest nikłe.
Materiał kopalny
Holotyp -okaz CCMGE 251/12457 - to częściowa kość szczękowa wraz z niektórymi zębami.
Materiał przypisany obejmuje kość przedzębową, zęby, fragment kości szczękowej, kość zaoczodołową z rogiem nadoczodołowym, rdzeń rogu nadoczodołowego, możliwe fragmenty kryzy, część kości ramiennej, fragmenty kości piszczelowych złączonych z kośćmi skokowymi oraz kość śródstopia. Do tego rodzaju przypisywano również fragment mózgoczaszki i kość interpretowaną jako część kryzy (konkretnie kości ciemieniowej). Jak się jednak okazało mózgoczaszka należała do niezidentyfikowanego zauropoda, natomiast domniemana kość ciemieniowa była osteodermą ankylozaura, być może znanej z tej samej formacji bissektipelty (Sues i Averianov, 2009).
Systematyka
Turanoceratops został uznany za nomen dubium przez Dodsona i You w 2004. Dzięki nowym szczątkom wspomnianych przez Hansa-Dietera Suesa i Aleksandra Awerianowa w 2009, stwierdzono, że jest pierwszym znanym przedstawicielem Ceratopsidae spoza Ameryki Północnej – bardziej zaawansowanym niż współczesny mu Zuniceratops. Ich badania wykazało, że jest chasmozaurynem. Andrew Farke i jego współpracownicy nie zgodzili się z wynikami badań Suesa i Awerianowa i uznali go za bazalnego centrozauryna. Sues i Awerianow stwierdzili, że w badaniach Farke'go wystąpił błąd w kodowaniu cech morfologicznych tego ceratopsoida, podtrzymali zatem wynik swojego i wcześniejszego badania. Późniejsze analizy (np. Xu i in., 2010; McDonald, 2011) wskazały, że turanoceratops znajduje się poza Ceratopsidae.
Środowisko życia
Turanoceratops koegzystował z różnymi zwierzętami tj. krokodylomorfami (m.in. wczesnymi aligatoridami), pterozaurem Azchdarcho, ssakami (w tym rodzajem Uzbekbataar). Inne dinozaury z formacji Bissekty to m.in. wszystkożerny ankylozauryd Bissektipelta, hadrozauroidy Levnesovia i Gilmoreosaurus (ten drugi to nomen dubium), hadrozauryd Cionodon (również nomen dubium), elmizauryn Caenagnathasia, wątpliwy gatunek Archaeornithomimus, tyranozauroid wielkości konia Timurlengia (czołowy drapieżnik swego ekosystemu), ?dromeozauryd Itemirus oraz znane z zębów troodontydy: Euronychodon i Urbacodon.
Etymologia
Nazwa rodzajowa Turanoceratops znaczy "rogata twarz Turanu" – czyli Turkistanu (Turan to dawna nazwa tego regionu, używana przez Persów). Epitet gatunkowy tardabilis oznacza "opóźniony", co odnosi się do przydługich badań nad tym dinozaurem.
Spis gatunków
| Turanoceratops | Nessov, Kaznyskhina i Cherepanov, 1989 |
|---|---|
| T. tardabilis | Nessov, Kaznyskhina i Cherepanov, 1989 |
Bibliografia
Sues, H.-D., Averianov, A. (2009). "Turanoceratops tardabilis—the first ceratopsid dinosaur from Asia". Naturwissenschaften, 96(5), 645–652. doi:10.1007/s00114-009-0518-9
http://en.wikipedia.org/wiki/Turanoceratops - http://pl.wikipedia.org/wiki/Turanoceratops - http://en.wikipedia.org/wiki/Bissekty_Formation
