Breviceratops

Autor:

Kamil Kamiński

---

Breviceratops (brewieratops)
Długość	ok. 2 m
Dieta	roślinożerny
Miejsce	Mongolia ajmak południowogobijski (formacja Barun Goyot)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 84-72 Ma późna kreda (kampan)
Systematyka	Dinosauria Ornithischia Ceratopsia Neoceratopsia Protoceratopsidae
Rekonstrukcja głowy. Autor: Danny Cicchetti [1] 2 m Porównanie wielkości Breviceratops i człowieka. Sylwetki: Phylopic.org

Wstęp

Breviceratops to rodzaj niewielkiego dinozaura rogatego (ceratopsa), żyjącego w późnej kredzie na terenach współczesnej Mongolii. Początkowo uznano go za kolejny gatunek protoceratopsa, obecnie jest on jednak traktowany jako osobny rodzaj.

Etymologia

Nazwa Breviceratops pochodzi od łacińskiego słowa brevis („krótki”) oraz greckich kerat („róg”) i 'opst (róg”). Nawiązuje ona do skróconego pyska i krótkiego, płaskiego rogu. Epitet gatunkowy honoruje polskiego paleontologa – Romana Kozłowskiego (Maryańska i Osmólska, 1975).

Materiał kopalny

Holotyp (ZPAL-MgD-I/117) to czaszka z żuchwą i niekompletny szkielet pozaczaszkowy młodego osobnika. Obejmuje on słabo zachowane kręgi szyjne, grzbietowe i krzyżowe, fragmenty żeber, część miednicy oraz niepełne kończyny przednie i tylne.

Materiał przypisany to następujące okazy: ZPAL-MgD-I/116 (zgnieciona czaszka bardzo młodego osobnika), ZPAL-MgD-I/118 (kości zębowe i elementy szkieletu pozaczaszkowego młodego dorosłego), ZPAL-MgD-I/119 (fragment kości zębowej i trzy łuki neutralne kręgów ogonowych), ZPAL-MgD-I/120 (fragmenty żuchwy i zęby), ZPAL-MgD-I/121 (fragment kości szczękowej bardzo młodego osobnika) i ZPAL-MgD-I/122 (kilka zębów) (Maryańska i Osmólska, 1975).

Historia taksonu

Breviceratops został opisany przez Maryańską i Osmólską w 1975 r. jako ?Protoceratops kozlowskii. Rozważały one utworzenie odrębnego rodzaju, ale ostatecznie nie zdecydowały się na taki krok, gdyż opis opierał się ograniczonym materiale kopalnym, należącym w dodatku do młodych okazów. Dopiero 15 lat później, w 1975 r. rosyjski paleontolog Siergiej Kurzanow przeniósł Protoceratops kozlowskii do nowego rodzaju - Breviceratops. Przypisał też do niego dodatkowy materiał kopalny, który obecnie jest uznawany za szczątki pokrewnego rodzaju Bagaceratops. Z tego powodu brewiceratops był uważany za młodszy synonim bagaceratopsa. Jednak Czepiński (2016) wykazał, że jest on odrębnym taksonem. W publikacji z 2019 r. (Czepiński, 2019) podtrzymał on swoje zdanie o ważności Breviceratops.

Budowa

Breviceratops był stosunkowo niewielkim, czworonożnym roślinożercą z kostną kryzą, osłaniającą kark. Wyglądem przypominał pozostałe protoceratopsydy. Od swoich krewniaków różnił się kombinacją prymitywnych i zaawansowanych cech budowy czaszki (Czepiński, 2016). Maryańska i Osmólska (1975) zwróciły uwagę na stosunkowo długą kryzę i pochylony do przodu profil czaszki. Żuchwa była głęboka, a kości zębowe zawierały po 11 zębów u dorosłego okazu oraz zaledwie 7 u młodego. W kościach przedszczękowych bardzo młodego okazu znajdowały się po 2 zęby (Maryańska i Osmólska, 1975).

Spis gatunków

Breviceratops	(Maryańska i Osmólska, 1975) Kurzanow, 1990
B. kozlowskii	(Maryańska i Osmólska, 1975) Kurzanow, 1990
= Protoceratops kozlowskii	Maryańska i Osmólska, 1975

Bibliografia

Creisler, B. (online 2003) "Dinosauria Translation and Pronunciation Guide B" http://www.dinosauria.com/dml/names/dinos.htm [kopia: https://archive.is/XvYuM]

Czepiński, Ł., (2016). “Anatomy and status of Breviceratops kozlowskii - protoceratopsid dinosaur from the Late Cretaceous of Gobi Desert.” 14th Meeting of European Association of Vertebrate Paleontology, Haarlem, Netherlands.

Czepiński, Ł. (2019). “Ontogeny and variation of a protoceratopsid dinosaur Bagaceratops rozhdestvenskyi from the Late Cretaceous of the Gobi Desert.” Historical biology (w druku) [2]. [abstrakt]

Holtz, T. (2012) "Dinosaurs" (suplement) [[3]].

Kurzanov, S. (1990). "A new Late Cretaceous protoceratopsid genus from Mongolia". Palaeontological Journal, 24: 85-91. [abstrakt].

Maryańska, T., Osmólska, H. (1975). "Protoceratopsidae (Dinosauria) of Asia." Palaeontologica Polonica 33: 133–181.