Duriatitan

Do sprawdzenia i ?aktualizacji.

Autor:	Marcin Szermański
Korekta:	Maciej Ziegler, Krzysztof Stuchlik, Michał Siedlecki

---

Duriatitan (duriatytan)
Długość	14,4 m
Wysokość	3,9 m (w ramionach)
Masa	9,5 t
Dieta	roślinożerny
Miejsce	Wielka Brytania - Dorset (formacja Kimmeridge Clay - dolna część)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 150 Ma późna jura (późny kimeryd)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Sauropodomorpha Sauropoda Eusauropoda Neosauropoda Macronaria Camarasauromorpha Titanosauriformes
Rysunek holotypu Duriatitan humerocristatus. Źródło: Hulke, 1873. [1]

Wstęp

Duriatytan to rodzaj zauropoda którego szczątki znaleziono na terenie dzisiejszej Anglii. Żył pod koniec okresu jurajskiego, około 155,7-150,8 milionów lat temu (kimeryd).

Holtz (2008) ocenia go na 25 metrów i masę 4 słoni (ok. 14,4-28,8 t), lecz są to bardzo niepewne szacunki, oparte na zaledwie jednej kości.

Materiał kopalny

Holotyp (NHMUK 44635) to lewa kość ramienna. Jej długość wynosi 140 cm.

Historia taksonomii

Duriatitan humerocristatus znany był wcześniej pod innymi nazwami: pierwotnie został zaliczony do rodzaju Cetiosaurus jako Cetiosaurus humerocristatus przez Hulke'a (1874). Później przypisywany był innym słabo znanym zauropodom – Pelorosaurus (Sauvage, 1887) i Ornithopsis (Lydekker, 1888), lecz przynależność do żadnego z tych trzech odrębnych rodzajów dinozaurów długoszyich nie była pewna. Na podstawie niezwykle skąpego (ale diagnostycznego) materiału kopalnego (jedynie jedna kość – lewa ramienna) niektórzy naukowcy stwierdzili, że nie mógł należeć do żadnego z wymienionej trójki. Ostatecznie utworzono dla tego gatunku nową nazwę rodzajową – Duriatitan (Barrett i in., 2010).

Pozycja systematyczna

Kość ramienna duriatytana była zbyt masywna jak na przedstawiciela Cetiosauridae (do którego należy Cetiosaurus), była ona także odmienna od analogicznej kości gatunku typowego Pelorosaurus – P. conybearei. Upchurch i Martin (2002) stwierdzili, że należy ona do przedstawiciela Titanosauriformes; z kolei wg Upchurcha i in. (2004) to nie tylko tytanozauriform, a już przedstawiciel brachiozaurydów (Brachiosauridae). Ostatecznie Barrett i in. (2010) zaliczyli go do Titanosauriformes.

Etymologia

Nazwa rodzajowa Duriatitan to połączenie nazwy Dorset w formie łacińskiej (Duria) i gr. titan – olbrzyma z mitologii greckiej. Nazwę tę można więc przetłumaczyć na "tytan z Durii" (Dorset). Epitet gatunkowy humerocristatus wskazuje na kość ramienną (humerus), która jest jedyną pozostałością tego późnojurajskiego zauropoda.

Spis gatunków

Duriatitan	Barrett, Benson i Upchurch, 2010
D. humerocristatus	(Hulke, 1874) Barrett, Benson i Upchurch, 2010
= Cetiosaurus humerocristatus	Hulke, 1874
= Pelorosaurus humerocristatus	(Hulke, 1874) Sauvage, 1887
= Ornithopsis humerocristatus	(Hulke, 1874) Lydekker, 1888

Bibliografia

Źródła naukowe:

Barrett, P.M., Benson, R.B.J. & Upchurch, P. (2010) "Dinosaurs of Dorset: Part II, the sauropod dinosaurs (Saurischia, Sauropoda) with additional comments on the theropods". Proceedings of the Dorset Natural History and Archaeological Society 131: 113–126.

Upchurch, P. & Martin, J. (2002) "The Rutland Cetiosaurus: the anatomy and relationships of a Middle Jurassic British sauropod dinosaur.". Palaeontology 45 (6): 1049–1074.

Upchurch, P., Barrett, P.M. & Dodson, P. (2004) "Sauropoda". W: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): "The Dinosauria". Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press.

Inne:

Holtz, T.R. Jr. (2012) "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information". [2]