Ratchasimasaurus

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj

Autor: Korekta:
Łukasz Czepiński Maciej Ziegler

Ratchasimasaurus (ratczasimazaur)
Długość: ~2 m
Masa: ?
Miejsce występowania: Tajlandia

(formacja Khok Kruat)

Czas występowania 125-112 Ma

późna kreda (?apt)

Systematyka Dinosauria

Ornithischia

Ornithopoda

Iguanodontia

Ratchasimasaurus1.jpg

Ryc. 1. Holotyp Ratchasimasaurus suranareae (NRRU-A2064) - kość zębowa w widoku bocznym. Skala: 5 cm. © Shibata et al., 2011.

Wstęp

Ratchasimasaurus to nie-hadrozaurydowy iguanodont, żyjący we wczesnej kredzie na terenie dzisiejszej Tajlandii.

Historia odkrycia

Ratchasimasaurus został opisany w 2011 roku, na podstawie skamieniałości znalezionych przez rolnika z Nakhon Ratchasima w Tajlandii. Szczątki zostały znalezione nieopodal stawu, gdzie znajduje się niewielkie odsłonięcie formacji Khok Kruat.

Do czasu tego odkrycia nieliczne szczątki pochodzących z tej formacji iguanodontów, spokrewnionych z Probactrosaurus gobiensis, były wspominane w publikacjach francuskiego paleontologa Érica Buffetauta (1998[1], 2005[2], 2006[3]).

Datowanie

Z powodu braku skamienialości przewodnich, wiek skał z formacji Khok Kruat nie został do tej pory ściśle określony. Tradycyjnie, opierając się na paleopalinologii, zapisie kopalnym kręgowców oraz wieku leżącej wyżej formacji Sarakham, datuje się tę formację na apt-alb (125-99 Ma)[4]. W 2010 roku zespół geologa Hitoshi Hasegawy, bazując na danych magnetostratygraficznych z wyżej położonej formacji Phu Thok stwierdził, że osady Khok Kruat pochodzą z barremu (130-125 Ma)[5]. Maseteru Shibata, Pratueng Jintasakul i Yoichi Azuma, w publikacji o ratczasimazaurze trzymali się bezpiecznego datowania na apt (125-112 Ma)[6].

Paleoekologia formacji Khok Kruat

Z formacji Khok Kruat znane są m.in. ryby promieniopłetwe[7], rekiny z rodziny Hybodontidae[8], rekiny słodkowodne[7], żółwie[9], krokodyloformy z grupy Neosuchia[10], pterozaury i dinozaury[2][3][11]. Pierwszym opisanym przedstawicielem Dinosauria z tej formacji był ceratops Psittacosaurus sattayaraki[11]. Inne dinozaury nie doczekały się swego opisu z powodu nieartykułowanych i nader fragmentarycznych materiałów kopalnych.

Materiał kopalny

Ryc. 2. Zdjęcia i szkice lewej kości zębowej Ratchasimasaurus suranareae w widoku: a) grzbietowym; b) środkowym, c) wewnętrznym, d) bocznym.

Oznaczenia skrótów: Alt - rów zębodołowy (alveolar trough); Bs - blaszka policzkowa (buccal shelf); Cp - wyrostek dziobasty (processus coronoideus), fPd - fasetka kości przedzębowej (predentary), Mkgr - rowek Meckeliana; Sym - spojenie (symphysis). Skala: 10 cm.

© Shibata et al., 2011.

Holotyp to NRRU-A2064 (ryc. 1, 2) - kompletna lewa kość zębowa (o długości 19,81 cm), bez zachowanych zębów.

Diagnoza

U Ratchasimasaurus występuje kombinacja charakterystycznych cech, które umożliwiły wydzielenie nowego taksonu:

Cechą autapomorficzną u ratczasimazaura jest wydłużona i grzbietobrzusznie spłaszczona gałąź (ramus) kości zębowej. Obliczony stosunek długości do wysokości kości zębowej (6,9) jest najwyższy spośród nie-hadrozaurydowych iguanodontów. Jedynie u Ouranosaurus nigeriensis stosunek wymiarów tej kości jest względnie przybliżony (6,0), przy średniej dla pozostałych taksonów równej ~4,4.

Zmienność ontogenetyczna morfologii kości zębowej u Iguanodontia nie jest znana, bez danych o wielkości i ilości zębów. Ponieważ w holotypie Ratchasimasaurus nie zachowały się żadne zęby, nie sposób stwierdzić, czy mamy do czynienia z dojrzałym osobnikiem.

Pokrewieństwo

Przeprowadzona tomografia komputerowa nie wykazała żadnych poważnych złamań kości zębowej, ale wykazała, że ta struktura mogła wytwarzać dodatkowe zęby zastępujące. Informacja ta, w połączeniu z prostą gałęzią kości zębowej i ogonowo nachylonym wyrostkiem dziobastym, bez grzbietowego rozszerzenia, lokuje Ratchasimasaurus blisko Iguanodon bernissartensis i Ouranosaurus nigeriensis. Jednakże blaszka policzkowa pomiędzy wyrostkiem dziobastym i ogonowym końcem lini zębowej zdarza się u bardziej zaawansowanych nie-hadrozaurydów, takich jak Protohadros byradi czy Altirhinus kurzanovi.

Paleobiogeografia iguanodontów

Znane są iguandodonty ze środkowej jury Europy (Callovosaurus) i późnej jury Afryki, Europy i Ameryki. Znaleziska z Chin sugerują, że różne taksony iguanodontów współwystępowaly w różnych częściach Azji w trakcie późnej wczesnej kredy. Ze znajdującej się w Tajlandii formacji Khok Kruat, datowanej na apt (125-112 Ma), znane są dwa rodzaje iguanodontów: Ratchasimasaurus i Siamodon. Co ciekawe, żadne iguanodonty (ani inni przedstawiciele Ornithischia) nie są znane ze starszej, datowanej na barrem (130-125 Ma), formacji Sao Khua (mimo obecności wielu przedstawicieli Saurischia). Wynikałoby z tego, że rozprzestrzenienie się iguanodontów na Azję południowo-wschodnią w apcie było możliwe dzięki usunięciu jakiegoś rodzaju bariery. Warty odnotowania jest również fakt, iż w Azji zaawansowane iguanodonty sa obecne już w apcie (Siamodon), podczas gdy podobne formy z Ameryki Północnej (Protohardos, Eolambia) pochodzą z późniejszego albu (112-99 Ma) i cenomanu (99-93 Ma). Z chronologicznego punktu widzenia wynika zatem, że zaawansowane iguanodotny mogły pojawić się najpierw w Azji, a dopiero potem rozprzestrzenić się na Amerykę Północnej[12].

Rekonstrukcja zwierzęcia

Ratchasimasaurus był niewielkim, zapewne dwunożnym roślinożercą żywiącym się roślinami rosnącymi na średnich i niskich wysokościach. Znacznie wydłużony pysk mógł być ewolucyjnym przystosowaniem do żerowania na najniżej położonej roślinności [13] (chociaż taka adaptacja najczęściej jest spotykana u form czworonożnych).

Etymologia

Nazwa rodzajowa - Ratchasimasaurus oznacza "jaszczur z Ratchasima", na cześć miasta Nakhon Ratchasima, nieopodal którego znaleziono holotyp tego zwierzęcia.

Epitet gatunkowy (suranareae) honoruje Thao Suranari, któa uratowała Nakhon Ratchasima przed armią buntowników w XIX wieku.

Spis gatunków

Ratchasimasaurus Shibata, Jintasakul i Azuma, 2011
R. suranareae Shibata, Jintasakul i Azuma, 2011

Bibliografia

  1. ↑ Buffetaut E., and Suteethorn, V. 1998. Early Cretaceous dinosaurs from Thailand and their bearing on the early evolution and biogeographical history of some groups of Cretaceous dinosaurs. In Lucas, Kirkland and Estep (eds.).Lower and Middle Cretaceous Terrestrial Ecosystems. New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin, 14, 205-210.
  2. ↑ 2,0 2,1 Buffetaut, E., Suteethorn, V., Le Loeuff, J., Khansubha, S., Tong, H. & Wongko, K. 2005. The Dinosaur Fauna from the Khok Kruat Formation (Early Cretaceous) of Thailand. International Conference on Geology, Geotechnology and Mineral Resources of Indochina (GEOINDO 2005) 28-30 November 2005, Khon Kaen, Thailand, 575-581
  3. ↑ 3,0 3,1 Buffetaut, E., Suteethorn, V. & Tong. H. 2006. Dinosaur assemblages from Thailand: A comparison with Chinese faunas. In: Lü, J.C., Kobayashi, Y., Huang, D., and Lee, Y.N. (eds.), Papers from the 2005 Heyuan International Dinosaur Symposium. Beijing: Geologixxal Publishing House, 19-37
  4. ↑ Sattayarak, N., Srigulawong, S. & Patarametha. M. 1991. Subsurface stratigraphy of the non-marine Khorat Group, northeastern Thailand. In: GEOSEA VII Abstracts, angkok,, 36.
  5. ↑ Hasegawa, H., Imsamut, S., Charusiri, P., Tada, R., Horiuchi, Y., Hisada, K. 2010. “Thailand was a desert” during the mid-Cretaceous: Equatorward shift of the subtropical high-pressure belt indicated by eolian deposits (Phu Thok Formation) in the Khorat Basin, northern Thailand, Island Arc. doi:10.1111/j.1440-1738.2010.00728
  6. ↑ Shibata, M., Jintasakul, P. & Azuma, Y., 2011. A New Iguanodontian Dinosaur from the Lower Cretaceous Khok Kruat Formation, Nakhon Ratchasima in Northeastern Thailand. Acta Geologica Sinica - English Edition 85(5): 969–976 doi: 10.1111/j.1755-6724.2011.00230.x
  7. ↑ 7,0 7,1 Eric Buffetaut and Varavudh Suteethorn (2011). "A new iguanodontian dinosaur from the Khok Kruat Formation (Early Cretaceous, Aptian) of northeastern Thailand". Annales de Paléontologie 97 (1-2): 51–62. doi:10.1016/j.annpal.2011.08.001.
  8. ↑ Cuny, G.G.R., Suteethorn V., Buffetaut E., Philippe M., 2003. Hybodont sharks from the Mesozoic Khorat Group of Thailand. Mahasarakham University Journal 22, 49-68.
  9. ↑ Tong, H., Claude, J., Buffetaut, E., Suteethorn, V., Naksri, W. & Chitsing, S. (2006). Fossil turtles of Thailand: an updated review. In: Lü et al. (eds) Papers from the 2005 Heyuan International Dinosaur Symposium, Geological Publishing House, Beijing, 183-194
  10. ↑ K. Lauprasert, G. Cuny, K. Thirakhupt, V. Suteethorn: Khoratosuchus jintasakuli gen. et sp. nov., an advanced neosuchian crocodyliform from the Early Cretaceous (Aptian-Albian) of NE Thailand. In: E. Buffetaut, G. Cuny, J. Le Loeuff, V. Suteethorn (red.): Late Palaeozoic and Mesozoic Ecosystems in SE Asia. The Geological Society, London, Special Publications, 315, 2009, s. 175–187. DOI:10.1144/SP315.13. ISBN 978-1-86239-275-5.
  11. ↑ 11,0 11,1 Buffetaut, Eric & Suteethorn, Varavudh. (1992). A new species of the ornithischian dinosaur Psittacosaurus from the Early Cretaceous of Thailand. Palaeontology 35: 801-8
  12. ↑ Buffetaut, E. & Suteethorn, V., 2011. A new iguanodontian dinosaur from the Khok Kruat Formation (Early Cretaceous, Aptian) of northeastern Thailand. Annales de Paléontologie, 97 (1): 51-62.
  13. ↑ Paul, G.S., 2010, The Princeton Field Guide to Dinosaurs, Princeton University Press p. 288
Źródło: „https://encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Ratchasimasaurus&oldid=4656”