Oksoko
| Autor: | Kamil Kamiński |
| Oksoko | |
|---|---|
| Długość | ok. 1,3 m (młody osobnik) |
| Masa | 44-45 kg (młody osobnik) |
| Dieta | roślinożerny/wszystkożerny |
| Miejsce | Mongolia
Ajmak południowogobijski (formacja Nemegt, stanowisko Bugiin Tsav i Guriliin Tsav) |
| Czas |
ok. 75-69 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja szkieletu i niektóre szczątki. Źródło: Funston i in., 2020. | |
Wstęp
Oksoko to rodzaj teropoda z rodziny Oviraptoridae żyjącego w późnej kredzie na terenie dzisiejszej Mongolii. Znany jest z niemal kompletnych szczątków kilku osobników. Oksoko został nazwany w 2020 r. przez Gregory’ego Funstona i współpracowników.
Etymologia
Nazwa Oksoko pochodzi od trzygłowego orła z ałtajskiej mitologii. Stanowi to nawiązanie do faktu, że holotyp odkryto w złożu zawierającym trzy czaszki. Epitet gatunkowy avarsan oznacza po mongolsku „uratowany”, co odnosi się do faktu skonfiskowania szczątków przemytnikom.
Materiał kopalny
Holotyp (MPC-D 100/33) to niemal kompletny szkielet młodego osobnika, w którym brakuje tylko połowy ogona.
Materiał przypisany to szczątki kolejnych pięciu osobników. Są wśród nich trzy młode (prawie kompletny szkielet, niepełny szkielet z czaszką i fragmentaryczny szkielet pozaczaszkowy), jeden prawie dorosły (fragmentaryczny szkielet pozaczaszkowy) i jeden dorosły (szkielet pozaczaszkowy).
Budowa i paleobiologia
Oksoko był stosunkowo niewielkim owiraptorozaurem, zbudowanym w sposób typowy dla tej grupy dinozaurów. Czaszka była krótka, wysoka i zakończona bezzębnym dziobem. Na jej szczycie znajdował się kostny grzebień, nadający czaszce kształt półksiężyca. Kręgi szyjne wyróżniały się dużymi epipofyzami. Kończyny przednie były dość krótkie i miały tylko dwa funkcjonalne palce, co było do tej pory cechą nieznaną u owiraptorydów. Stopy nie miały wykształconej struktury arctometatarsus.
Ze względu na skrócenie kończyn przednich, redukcję liczby palców i ograniczenie zakresu ich ruch, autorzy opisu uważają, że Oksoko i jego najbliżsi krewny byli bardziej roślinożerni niż inne owiraptorozaury. Odkrycie kilku okazów w jednym miejscu może wskazywać na stadny tryb życia omawianego dinozaura. Poszczególne osobniki znaleziono w pozycji spoczynkowej, co wskazuje, że ich ciała nie były przemieszczane po śmierci i że najprawdopodobniej zginęły one razem. Nagromadzone kości należały do osobników młodych, a więc Oksoko mogły tworzyć niewielkie stada, złożone ze zwierząt będących w podobnym wieku.
Spis gatunków
| Oksoko | Funston, Chinzorig, Tsogbaatar, Kobayashi, Sullivan i Currie, 2020 |
| O. avarsan | Funston, Chinzorig, Tsogbaatar, Kobayashi, Sullivan i Currie, 2020 |
Bibliografia
Funston, G.F., Chinzorig, T., Tsogtbaatar, K., Kobayashi, Y., Sullivan, C. & Currie, P.J. (2020). "A new two-fingered dinosaur sheds light on the radiation of Oviraptorosauria". Royal Society Open Science. 7 (10): 201184. doi:10.1098/rsos.201184.
