Cedarosaurus
| Autor: | Kamil Kamiński |
| Cedarosaurus (cedarozaur) | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Długość | 14,9 m [1] | ||||
| Wysokość | 4,1 m (w ramionach) [1] | ||||
| Masa | 10,6 t [1] | ||||
| Dieta | roślinożerny | ||||
| Miejsce | USA - Utah
formacje Cedar Mountain (dolna część ogniwa Yellow Cat) i Paluxy/Glen River? | ||||
| Czas |
ok. 139 - 134,6 Ma | ||||
| Systematyka | Dinosauria | ||||
 Rekonstrukcja. Autor: Slate Weasel.
Porównanie wielkości Cedarosaurus i człowieka. | |||||
Wstęp
Cedarosaurus to rodzaj średniej wielkości zauropoda, który żył we wczesnej kredzie na terenie dzisiejszego stanu Utah w USA. Został on nazwany i opisany w 1999 r. przez Virginię Tidwell i współpracowników.
Etymologia
Nazwa Cedarosaurus pochodzi od formacji skalnej Cedar Mountain . Epitet gatunkowy honoruje Carola Weiskopfa za jego wkład w prace terenowe i laboratoryjne, związane z wydobyciem i wypreparowaniem kości omawianego dinozaura.
Materiał kopalny
Holotyp (DMNH 39045) to 8 kręgów grzbietowych, 25 kręgów ogonowych, 7 szewronów, część obu łopatek, kości krucze, płyty mostkowe, część prawej kończyny przedniej, częściowa miednica, niepełne kończyny tylne, żebra i gastrolity (kamienie żołądkowe) (Tidwell i in., 1999). Wg D'Emica do tego gatunku należy również okaz FMNH PR977 - lewa kość piszczelowa, k. strzałkowa, lewa k. skokowa i kompletna lewa stopa, dawniej przypisywana nieważnemu obecnie rodzajowi Pleurocoelus. Materiał ten pochodzi z formacji Glen River (prawdopodobnie alb, ale wymaga dokładniejszego datowania) (D'Emic, 2012) lub z formacji Paluxy (wczesna kreda) (Ford, online).
Budowa i filogeneza
Cedarosaurus nie należał do szczególnie wielkich zauropodów. Został on opisany jako przedstawiciel Brachiosauridae i taką pozycję systematyczną potwierdziły później niektóre analizy (np. D’Emic i in. [2016], Mannion i in. [2017] czy Royo-Torres i in. [2017]). Istnieją także badania wskazujące na jego większe zaawansowanie ewolucyjne i bliższe relacje z kladem Titanosauria (Rose, 2007).
Cedarosaurus od swoich krewniaków różnił się budową kręgów ogonowych oraz kończyn przednich. Kość ramienna i udowa były zbliżonej długości, podobnie jak u Brachiosaurus i Giraffatitan. Ta pierwsza cechowała się masywną budową, z kolei kość promieniowa była raczej smukła. Kręgi grzbietowe były niezwykle krótkie w porównaniu do ich wysokości (Tidwell i in., 1999).
Paleobiologia
Wraz ze szczątkami cedarozaura okryto 115 niewielkich kamieni, które zidentyfikowano jako gastrolity – kamienie żołądkowe, połykane przez zwierzęta w celu ułatwienia trawienia. Kamienie te to przede wszystkim czerty i kwarcyty, ale były wśród nich również piaskowce i iły. Ważyły od 0,1 g do 715 g. Stwierdzono, że wybierając kamienie, Cedarosaurus raczej nie kierował się ich kolorem – gastrolity miały matowe zabarwienie (Sanders i in., 2001).
Spis gatunków
| Cedarosaurus | Tidwell, Carpenter i Brooks, 1999 |
| C. weiskopfae | Tidwell, Carpenter i Brooks, 1999 |
Bibliografia
Benson, R. B. J., Campione, N. E., Carrano, M. T., Mannion, P. D., Sullivan, C., Upchurch, P. & Evans, D. C. (2014) "Rates of Dinosaur Body Mass Evolution Indicate 170 Million Years of Sustained Ecological Innovation on the Avian Stem Lineage" PLoS Biology, 12(5), e1001853. doi:10.1371/journal.pbio.1001853.
D’Emic, M.D. (2012). "The early evolution of titanosauriform sauropod dinosaurs". Zoological Journal of the Linnean Society, Volume 166, Issue 3, November 2012, Pages 624–671 [1]
D’Emic, M.D.; Foreman, B.Z.; Jud, N.A. (2016). "Anatomy, systematics, paleoenvironment, growth, and age of the sauropod dinosaur Sonorasaurus thompsoni from the Cretaceous of Arizona, USA". Journal of Paleontology. 90 (1): 102–132. doi:10.1017/jpa.2015.67.
Ford, T. (online) [2]
Mannion, P.D., Allain, R. & Moine, O. (2017). "The earliest known titanosauriform sauropod dinosaur and the evolution of Brachiosauridae". PeerJ. 5: e3217. doi:10.7717/peerj.3217.
Paul, G.S. (2010). "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University.
Royo-Torres, R., Fuentes, C., Meijide, M., Meijide-Fuentes, F. & Meijide-Fuentes, M. (2017). "A new Brachiosauridae Sauropod dinosaur from the lower Cretaceous of Europe (Soria Province, Spain)". Cretaceous Research. 80: 38–55. doi:10.1016/j.cretres.2017.08.012.
Sanders, F., Manley, K. & Carpenter, K. (2001). "Gastroliths from the Lower Cretaceous sauropod Cedarosaurus weiskopfae". W: Tanke, D. & Carpenter, K.. Mesozoic Vertebrate Life: New Research Inspired by the Paleontology of Philip J. Currie. Indiana University Press. 166–180.
Tidwell, V., Carpenter, K. & Brooks, W. (1999). "New sauropod from the Lower Cretaceous of Utah, USA". Oryctos 2: 21-37
