Eustreptospondylus
| Autor: | Korekta: |
| Dawid Mika | Maciej Ziegler |
| Eustreptospondylus (eustreptospondyl) | |
|---|---|
| Długość: | 4-4,6 m (osobnik młody) |
| Masa: | ok. 0,5 t (osobnik młody) |
| Miejsce występowania: | Wielka Brytania - hrabstwo Oksford
(środkowa części iłów z Oksfordu) |
| Czas występowania | 164-159 Ma |
| Systematyka | Dinosauria
(?) Spinosauroidea |
| Plik:Eustresptondylus.gif
Holotyp (źródło: Sadleir i in., 2008). | |
Wstęp
Eustreptospondylus to średniej wielkości teropod, którego nazwa oznacza "główny/właściwy krzywokręgi". Prawdopodobnie jest to przedstawiciel Megalosauridae, jednak badania wykazały najrozmaitsze pozycje tego taksonu w ramach bazalnych Tetanurae - zob. Tetanurae#Kladogramy.
Materiał kopalny
Materiał kopalny składa się z tylko jednego szkieletu nie posiadającego części czaszki, większości kości kończyn przednich, wielu kręgów, żeber (zob. rys.). Szkielet eustreptospondyla można podziwiać w Muzeum Historii Naturalnej w Oksfordzie
Budowa
Miał długi ogon, pomagający w utrzymaniu równowagi oraz krótkie trójpalczaste kończyny przednie. Jego kończyny tylne budową przypominały kończyny tylne jego najbliższych współcześnie żyjących krewnych – ptaków. Stopy eustreptospondyla były trójpalczaste. Środkowa kość śródstopia tego dinozaura zwężała się ku górze. Ciężar czaszki zmniejszały otwory zwane oknami. Posiadał ostre, sztyletowe, zakrzywione ku tyłowi zęby.
Historia badań
Pierwszy szkielet eustreptospondyla został znaleziony w 1871 w iłach oksfordzkich, na północ od Oksfordu i opisany przez Johna Phillipsa – pierwszego kustosza muzeum w Oksfordzie jako Megalosaurus cuvieri. Pod tą nazwą był znany przez blisko sto lat. W 1964 Alick Walker wykazał, że M. cuvieri naprawdę nie należy do rodzaju Megalosaurus. Dokonał jego ponownego opisu jako Streptospondylus cuvieri. Jednak później okazało się, że ta nazwa jest już zajęta przez pewnego krokodyla. Z tego powodu nadał on do nazwy rodzajowej tego dinozaura przedrostek eu oznaczający tyle co "główny", "właściwy", rozwiązując w ten sposób problem nazwy. W 2000 r., Rauhut stwierdził, że między magnozaurem a eustreptospondylem są tylko niewielkie różnice w kościach miednicy, a w 2003 uznał, że oba te zwierzęta powinny należeć do wspólnego rodzaju, dla którego zaproponował nazwę Magnosaurus oxoniensis. W 1964 Walker na podstawie kości ciemieniowej i czołowych znalezionych w Francji opisał nowy gatunek należący do rodzaju Eustreptospondylus – E. divesensis. W 1977 r. Taquet i Welles dowiedli jednak, że E. divesensis nie należy naprawdę do rodzaju Eustreptospondylus i opisali go pod nazwą Pivetaeusaurus divesensis.
Środowisko
Eustreptospondyl był zapewne zarówno plażowym padlinożercą jak i aktywnym drapieżnikiem. Żył on na wielu oddalonych od siebie morzem niewielkich wyspach. W jego czasach doszło do ruchów płyt tektonicznych, które spowodowały podniesienie się poziomu morza i zalanie nizin.
W tym czasie większość Europy była dnem oceanu. Żył w towarzystwie dużych dinozaurów roślinożernych takich jak zauropody i stegozaury. Nad nim latały w pterozaury, a w głębinach mórz rozkwitłały plezjozaury. Oprócz nich prehistoryczne morza przemierzały też między innymi morskie krokodyle.
Eustreptospondyl w kulturze masowej
Eustreptospondyl występuje w serialu "Walking with Dinosaurs: Cruel Sea" czyli "Wędrówki z dinozaurami: Okrutne morze". Jest tam przedstawiony jako plażowy padlinożerca, żyjący w cieniu olbrzymich morskich drapieżników. W scenie tytułowej liopleurodont chwyta i wciąga w morze stojącego nad brzegiem eustreptospondyla. Naprawdę nie ma dowodów, że ten plezjozaur tak postępował, przy czym należy pamiętać, że rozmiary liopleurodonta w tym serialu są przeszacowane na podstawie pojedynczego kręgu, który jak później się okazało należał do zauropoda. Autorzy serialu być może kierowali się orkami chwytającymi foki leżące na plaży. Ponadto Eustreptospondylus jest przedstawiony w towarzystwie późniejszych zwierząt np. ramforynchów.
Spis gatunków
| Eustreptospondylus | Walker, 1964 | |
|---|---|---|
| E. oxoniensis | Walker, 1964 | |
| = Magnosaurus oxoniensis | (Walker, 1964) Rauhut, 2003 | |
| E. divesensis | Walker, 1964 | = Pivetaeusaurus divesensis |
Bibliografia
Benson, R.B.J. (2010 A) "A description of Megalosaurus bucklandii (Dinosauria: Theropoda) from the Bathonian of the UK and the relationships of Middle Jurassic theropods" Zoological Journal of the Linnean Society, 158, 882-935.
Holtz, T.R. (2000) "A new phylogeny of the carnivorous dinosaurs" Gaia, 15, 5-61.
Holtz, T.R., Molnar, R.E. & Currie, P.J. (2004) "Basal Tetanurae" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. "The Dinosauria" Berkeley and Los Angeles: University of California Press, 71-110.
Rauhut, O.W.M. (2003) "The interrelationships and evolution of basal theropod dinosaurs" Special Papers in Palaeontology, 69, 1-213.
Sadleir, R., Barrett, P.M. & Powell, H.P. (2008) "The anatomy and systematics of Eustreptospondylus oxoniensis, a theropod dinosaur from the Middle Jurassic of Oxfordshire, England" Monograph of the Palaeontographical Society, 627, 160, 1-82.
Smith, N.D., Makovicky, P.J., Pol, D., Hammer, W.R. & Currie, P.J. (2007) "Osteology of Cryolophosaurus ellioti (Dinosauria: Theropoda) from the Early Jurassic of Antarctica and implications for early theropod evolution" Zoological Journal of the Linnean Society, 151, 377-421.
Yates, A.M. (2005) "A new theropod dinosaur from the Early Jurassic of South Africa and its implications for the early evolution of theropods" Palaeontologia Africana, 41, 105-122.
Xu, X., Clark, J.M., Mo J., Choiniere, J., Forster, C.A., Erickson, G.M., Hone, D.W.E., Sullivan, C., Eberth, D.A., Nesbitt, S., Zhao, Q., Hernandez, R., Jia, C., Han, F. & Guo, Y. (2009) "A Jurassic ceratosaur from China helps clarify avian digital homologies" Nature, 459, 940-944.
http://dml.cmnh.org/2008Nov/msg00165.html
http://www.dinodata.org/index.php?option=com_content&task=category§ionid=10&id=101&Itemid=67
