Geminiraptor

Autor:	Korekta:
Tomasz Skawiński	Maciej Ziegler

---

Geminiraptor
Długość:	ok. 2-3 m
Masa:	do 50 kg (?)
Miejsce występowania:	USA - Utah (ogniwo Yellow Cat formacji Cedar Mountain)
Czas występowania	ok. 130-125 Ma wczesna kreda (prawdopodobnie barrem)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Theropoda Tetanurae Coelurosauria Paraves Troodontidae
Holotyp (CEUM 73719), z Senter et al., 2010

Wstęp

Geminiraptor to rodzaj teropoda z rodziny Troodontidae żyjącego we wczesnej kredzie na terenach współczesnej Ameryki Północnej.

Budowa

Geminiraptor osiągał stosunkowo duże rozmiary, znacznie większe niż inne wczesnokredowe troodonty, i dorównywał późnokredowym przedstawicielom tej grupy – byronozaurowi, troodonowi i zanabazarowi. Zachowana część kości szczękowej mierzy 95 mm długości, 30 wysokości i 20 szerokości na wysokości szóstego zębodołu. W holotypie zachowało się dziewięć zębodołów, jednak przed nimi znajdowały się prawdopodobnie co najmniej trzy kolejne, a za nimi – siedem. Dół przedoczodołowy zajmuje stosunkowo dużą powierzchnię z boku czaszki, nieco przed oknem przedoczodołowym. U geminiraptora okno promaksillarne nie zanikło ani nie zlało się z oknem szczękowym, jak miało to miejsce u zaurornitoida i zanabazara.

Systematyka

Pozycja filogenetyczna geminiraptora według Sentera i in., 2010

Według analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez Sentera i współpracowników na drzewie ścisłej zgodności wygenerowanym z 1944 drzew o długości 1285 stopni Geminiraptor znajduje się w politomii z rodzajami Mei, Byronosaurus, Sinornithoides, Sinusonasus oraz kladem obejmującym rodzaje Troodon, Saurornithoides i Zanabazar. Stopniowo coraz odleglejszymi grupami zewnętrznymi dla tego kladu są Sinovenator i Anchiornis. Wczesnokredowy wiek formacji Cedar Mountain dowodzi, że Troodontidae osiągnęły stosunkowo duże rozmiary jeszcze we wczesnej kredzie. Geminiraptor jest też jedynym niekwestionowanym północnoamerykańskim wczesnokredowym troodontem.

Historia odkryć, etymologia

Geminiraptor został opisany w 2010 roku przez Phila Sentera i współpracowników na podstawie kości szczękowej (CEUM 73719) odkrytej w ogniwie Yellow Cat w formacji Cedar Mountain w Utah, w lokalizacji Suarez Site, datowanej prawdopodobnie na barrem. Licznie występują tam szczątki terizinozaurów Falcarius. Nazwa Geminiraptor pochodzi od łacińskiego słowa geminae („bliźnięta”) oraz greckiego raptor („rabuś”), będącego częstym składnikiem nazw systematycznych deinonychozaurów. Nazwa gatunkowa gatunku typowego, suarezarum – podobnie jak rodzajowa – honoruje geolożki bliźniaczki Celinę i Marinę Suarez, które odkryły lokalizację Suarez.

Spis gatunków

Geminiraptor	Senter, Kirkland, Bird, Bartlett, 2010
G. suarezarum	Senter, Kirkland, Bird, Bartlett, 2010

Bibliografia

• Senter P, Kirkland JI, Bird J, Bartlett JA. 2010. A new troodontid theropod dinosaur from the Lower Cretaceous of Utah. PLoS ONE 5 (12): e14329. doi:10.1371/journal.pone.0014329.