Savannasaurus
| Autor: | Korekta: |
| Kamil Kamiński |
| Savannasaurus (sawannazaur) | |
|---|---|
| Długość: | ok. 15 m |
| Masa: | ? |
| Miejsce występowania: | Australia - Queensland |
| Czas występowania |
późna kreda (cenoman - wczesny [turon]]) |
| Systematyka | Dinosauria |
Sylwetka sawannazaura z zaznaczeniem znalezionych kości. Źródło: Poropat i in., 2016. [2]. | |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Savannasaurus to rodzaj średnich rozmiarów zauropoda z wczesnej kredy Australii. Znany jest z jednego niepełnego szkieletu, mimo to jego szczątki należą do najbardziej kompletnych zauropodów odnalezionych w Australii. Najbliższym krewnym sawannazaura był inny australijski tyranozaur - Diamantinasaurus.
Etymologia
Nazwa Savannasaurus pochodzi od hiszpańskiego słowa zavana („sawanna”), co nawiązuje do krajobrazu w miejscu odnalezienia jego szczątków, oraz greckiego sauros, czyli „jaszczur”. Epitet gatunkowy elliottorum honoruje rodzinę Elliott za ich wkład w rozwój australijskiej paleontologii.
Materiał kopalny
Holotyp (AODF 660) to niekompletny szkielet obejmujący przedni kręg szyjny, kilka żeber szyjnych, osiem kręgów grzbietowych, kilka żeber grzbietowych, co najmniej cztery zrośnięte kręgi krzyżowe, co najmniej pięć fragmentarycznych kręgów ogonowych, niekompletną łopatkę, lewą kość kruczą, płytki mostkowe, niekompletne k. ramienne, rozbitą k. łokciową, lewą k. promieniową, prawe k. śródręcza I-V, lewą k. śródręcza IV, dwa paliczki przednich kończyn, fragmenty k. biodrowych, zrośnięte k. łonowe i kulszowe, lewą k. piętową, prawą k. śródstopia oraz inne nierozpoznane fragmenty. Odnalezione kości są widoczne na załączonym obrazku. Okaz ten znajduje się w muzeum Australian Age of Dinosaurs.
Odkrycie i opis
Szczątki Savannasaurus zostały odkryte w 2005 r. na pastwisku owiec w Queensland w Australii. Zorganizowana rok później ekspedycja pozwoliła na zebranie niekompletnego szkieletu. Po wypreparowaniu kości, Savannasaurus został nazwany i opisany w 2016 r. przez zespół paleontologów w składzie: Stephen Poropat, Philip Mannion, Paul Upchurch, Scott Hocknull, Benjamin Kear, Martin Kundrát, Travis Tischler, Trish Sloan, George Sinapius, Judy Elliott i David Elliott.
Budowa
Jak wszystkie zauropody, Savannasaurus był czworonożnym roślinożercą z długą szyją i ogonem. Charakteryzował się stosunkowo szerokim ciałem. Jedyny zachowany kręg szyjny jest tyłowklęsły (opistoceliczny) i ma głębokie boczne otwory pneumatyczne. Żebra szyjne były wydłużone. Trzony kręgów grzbietowych również były opistoceliczne i zawierały liczne niewielkie otwory pneumatyczne, podobnie jak u innych przedstawicieli Titanosaurimorfes. Nie miały one brzusznego kila, obecnego np. u Opisthocoelicaudia, a ich wyrostki kolczyste nie były rozdzielone na dwie części. W odróżnieniu od większości tytanozaurów, kręgi ogonowe sawannazaura były amficeliczne (przodowklęsłe). Przednie kręgi ogonowe zawierały płytkie boczne otwory pneumatyczne, co wyróżnia omawianego zauropoda spośród większości przedstawicieli kladu Somphospondyli. Wcześniej cecha ta była uznawana za synapomorfię Brachiosauridae. Również żebra brzuszne były spneumatyzowane (zawierały jamy powietrzne), tak jak u krewniaków sawannazaura. Płyty mostkowe miały proste boczne krawędzie, co pozbawiało je nerkowatego kształtu, charakterystycznego dla reszty tytanozaurów. Savannasaurus wyróżniał się także kilkoma cechami budowy kości łonowej, kości piętowej i śródręcza.
Paleoekologia
Savannasaurus koegzystował na terenach dzisiejszej Australii ze swoimi krewniakami - Diamantinasaurus i Wintonotitan. Żyły tam także niewielkie ornitopody i ankylozaury. Naturalnym wrogiem wszystkich tych zwierząt (zwłaszcza młodych osobników) mógł być mięsożerny Australovenator.
Spis gatunków
| Savannasaurus | i Elliott, 2016 |
| S. elliottorum | i Elliott, 2016 |
Bibliografia
Geggel, L. (2016). "Wide-Hipped Dinosaur the Size of a Bus Once Trod Across Australia". Live Science. Purch. [3]
Poropat, S.F., Mannion, P.D., Upchurch, P., Hocknull, S.A., Kear, B.P., Kundrát, M., Tischler, T.R., Sloan, T., Sinapius, G.H.K., Elliott, J.A., Elliott, D.A. (2016). "New Australian sauropods shed light on Cretaceous dinosaur palaeobiogeography". Scientific Reports. 6: 34467. doi:10.1038/srep34467
Poropat, S.F., Upchurch, P., Mannion, P.D., Kear, B.P., Sloan, T., Sinapius, G.H.K., Elliott, D.A. (2015). "Revision of the sauropod dinosaur Diamantinasaurus matildae Hocknull et al. 2009 from the middle Cretaceousof Australia: implications for Gondwanan titanosauriform dispersal. " Gondwana Research 27, 995–1033 [[4]]
