Atrociraptor

Autor:	Korekta:
Kamil Kamiński

---

Atrociraptor (atrociraptor)
Długość:	ok. 1,7-2 m
Masa:	ok. 15 kg
Miejsce występowania:	Kanada - Alberta (formacja Horseshoe Canyon)
Czas występowania	71-68 Ma późna kreda (wczesny mastrycht)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Theropoda Tetanurae Coelurosauria Paraves Dromaeosauridae Eudromaeosauria
Rekonstrukcja. Autor: karkemish00 [4]

Wstęp

Atrociraptor był niewielkim dromeozaurydem, którego szczątki znaleziono na zachodzie Ameryki Północnej. Znaleziono tylko nieliczne fragmenty jego czaszki, reszta szkieletu pozostaje nieznana. Żył on w towarzystwie takich zwierząt jak tyranozauryd Albertosaurus i hadrozauryd Hypacrosaurus. Dokładna pozycja atrociraptora wewnątrz Dromaeosauridae pozostaje niejasna, bywał zaliczany zarówno do Velociraptorinae, Saurornitholestinae, jak i Dromaeosaurinae.

Materiał kopalny

Holotyp oznaczony jako TMP 95.166.1 to niekompletna czaszka, obejmujące kości przedszczękowe, prawą kość szczękową, prawą k. zębową i fragmenty lewej, zęby i fragmenty innych kości (Currie i Varricchio, 2004).

Rekonstrukcja atrociraptora. Autor: Raph04art [1].

Do Atrociraptor może też należeć kilkadziesiąt izolowanych zębów (wcześniej przypisywanych do rodzaju Saurornitholestes) i kilka paliczków. Analiza morfometryczna (Larson i Currie, 2013) wykazała, że zęby atrociraptora różnią się od zębów zaurornitolesta. Jednocześnie ujawniła pewne różnice między zębami należącymi do holotypu a materiałem przypisanym. Jednak zdaniem autorów są to stosunkowo drobne różnice i ich badanie wspiera zaliczenie izolowanych zębów dromeozaurydów z formacji Horseshoe Canyon do Atrociraptor. Przypisanie do tego rodzaju paliczków jest o wiele bardziej wątpliwe, jako że okaz typowy zawierał jedynie kości czaszki. Szczątki te mogę należeć do innego dromeozauryda - Ricardoestesia, lub nawet troodontydów (Mortimer, 2014 online).

Etymologia

Rekonstrukcja atrociraptora. Autor: FunkMonk (Michael B. H.) [2].

Nazwa Atrociraptor oznacza "brutalny rabuś", bądź też "dziki rabuś", i pochodzi od łacińskich słów atroci oraz raptor. Epitet gatunkowy honoruje Wayne’a Marshalla, odkrywcę holotypu.

Odkrycie i opis

Szczątki atrociraptora odkryto w 1995 r. w Kanadzie niedaleko Royal Tyrrell Museum of Paleontology. Tkwiły one w twardym bloku piaskowca. Odkrycie nowego dinozaura ogłoszono w 2000 r. Został on następnie nazwany i opisany cztery lata później przez Philipa Currie i Davida Varricchio.

Budowa

Szczątki atrociraptora tkwiące w skale. Autor zdjecia: Emily Willoughby [3].

Nieliczne znane kości czaszki wskazują, że Atrociraptor miał krótszy i głębszy pysk niż jego krewniacy. Czaszka cechowała się też stosunkowo dużym oknem szczękowym i względnie małym oknem przedoczodołowym (stanowiło ono 43% długości kości szczękowej). Również cały dół przedszczękowy był relatywnie mały. Jak u wszystkich dromeozaurydów, w kości przedszczękowej znajdowały się cztery zęby, i podobnie jak u reszty? welociraptorynów, największy z nich był ząb drugi. Dolna krawędź kości szczękowej była silnie wypukła. Znajdowało się w niej jedenaście zębów, silniej pochylonych do tyłu niż u innych dromeozaurydów z wyjątkiem Deinonychus i Bambiraptor. Dokładna liczba zębów w kościach zębowych jest nieznana, prawdopodobnie było ich po dwanaście lub trzynaście (Currie i Varricchio, 2004).

Spis gatunków

Atrociraptor	Currie i Varricchio, 2004
A. marshalli	Currie i Varricchio, 2004

Bibliografia

Currie, P.J., Varricchio, D.J. (2004). "A new dromaeosaurid from the Horseshoe Canyon Formation (Upper Cretaceous) of Alberta, Canada", 112–132. W: P. J. Currie, E. B. Koppelhus, M. A. Shugar, J. L. Wright. (eds.), Feathered Dragons. Indianapolis: Indiana University Press

Larson, D.W., Currie, P.J. (2013) “Multivariate analyses of small theropod dinosaur teeth and implications for paleoecological turnover through time”. PloS ONE. 8(1), e54329 [5].

Mortimer, M. (2014 online) [6]. Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University.