Rebbachisaurus

Autor:	Marcin Szermański, Maciej Ziegler
Korekta:	Kamil Kamiński

---

Rebbachisaurus (rebbachizaur)
Długość	14 m
Masa	7-12 t
Miejsce	Maroko Gara Sba formacja Kem Kem
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 100-93 Ma ”środkowa” kreda (cenoman)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Sauropodomorpha Sauropoda Eusauropoda Neosauropoda Diplodocoidea Rebbachisauridae Rebbachisaurinae
Autor: Nobu Tamura [1]

Wstęp

Rebbachisaurus to diplodokoid żyjący we wczesnej kredzie w północnej Afryce. Dał nazwę dość tajemniczej do niedawna rodzinie Rebbachisauridae - dopiero na przełomie XX i XXI wieku, kiedy to odnaleziono kilka innych rodzajów należących do tej grupy, paleontolodzy mogli lepiej ją poznać.

Niezwykłą cechą tego zauropoda w momencie opisu były wysokie wyrostki na kręgach, ale jak się okazuje jest to cecha powszechna wśród rebbachizaurydów.

Materiał kopalny

Holotyp R. garasbae obejmuje kilka fragmentarycznych kręgów grzbietowych, krzyżowych i ogonowych, łopatkę, kość ramienną, k. kulszową, fragment żebra i kawałki łuków neuralnych (Wilson i Allain, 2015).

Materiał przypisany to niekompletny kręg grzbietowy, prawdopodobnie z formacji Kem Kem. Kolejny wątpliwy okaz to izolowana korona zęba (MNHN MRS 1524a), lecz nie wiadomo, czy z całą pewnością należy do R. garasbae (np. Whitlock, 2011). Oprócz tego do R. garasbae przypisywano zęby i kręgi z formacji Kem Kem, lecz nie można go porównać z holotypem, przez co ich identyfikacja pozostaje niepewna (Wilson i Allain, 2015).

Taksonomia i systematyka

Długo nie wiedziano, z jakimi zauropodami był spokrewniony rebbachizaur, pojawiały się teorie, że z brachiozaurydami i kamaryzaurydami. Dopiero ulokowanie wśród diplodokoidów okazało się właściwe.

Pierwszego opisu dokonał René Lavocat w 1954 roku, ustanawiając rodzaj Rebbachisaurus wraz z gatunkiem typowym R. garasbae. Kilka lat później - w 1960 roku - inny francuski uczony, Albert-Félix Lapparent, opisał drugi gatunek - "Rebbachisaurus" tamesnensis, uznawany czasami (Upchurch i in., 2004) za kolejnego osobnika należącego do Nigersaurus taqueti. Wilson i Allain (2015) wykluczyli go z rodzaju Rebbachisaurus i stwierdzili, że może to być nieważny gatunek zauropoda. W 1995 roku Jorge Calvo i Leonardo Salgado opisali trzeci gatunek - Rebbachisaurus tessonei, który został szybko przepisany do Rayososaurus jako Rayososaurus tessonei. Uważany jest on obecnie za osobny rodzaj - Limaysaurus (Salgado i in., 2004).

Wg Carballido i in. (2012) jest to takson siostrzany względem Rayososaurus agrioensis w obrębie Limaysaurinae. Z kolei wg Whitlocka (2011) - po wyłączeniu z tego taksonu izolowanej korony zęba - należy tylko do Rebbachisauridae. Wg Wilsona i Allaina (2015) wraz z Nigersaurus i Demandasaurus tworzy on klad Rebbachisaurinae, siostrzany do Limaysaurinae.

Etymologia

Rebbachisaurus został nazwany na cześć berberskiego plemienia (Ait) Rebbach, na których terytorium znaleziono szczątki zwierzęcia. Odkryto je w Gara Sba, skąd zaczerpnięto nazwę gatunkową garasbae (choć być może poprawniej gramatycznie powinno być garasbaniensis - uwaga własna, MSz).

Spis gatunków

Rebbachisaurus	Lavocat, 1954
R. garasbae	Lavocat, 1954
"R". tamesnensis	Lapparent, 1960	?= Nigersaurus taqueti
R. tessonei	Calvo i Salgado, 1995	= Limaysaurus tessonei
= Rayososaurus tessonei	(Calvo i Salgado, 1995) Upchurch, Barrett i Dodson, 2004

Bibliografia

Carballido, J.L.; Salgado, L.; Pol, D.; Canudo, J.I.; Garrido, A. (2012). "A new basal rebbachisaurid (Sauropoda, Diplodocoidea) from the Early Cretaceous of the Neuquén Basin; evolution and biogeography of the group". Historical Biology: An International Journal of Paleobiology 24 (6): 631–654. doi:10.1080/08912963.2012.672416

Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide To Dinosaurs"

Salgado, L., Garrido, A., Cocca, S.E. & Cocca, J.R. (2004) "Lower Cretaceous rebbachisaurid sauropods from Cerro Aguada Del León, Neuquén Province, northwestern Patagonia, Argentina." Journal of Vertebrate Paleontology, 24(4): 903-912

Upchurch, P., Barrett, P.M. & Dodson, P. (2004) "Sauropoda" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. (ed) "The Dinosauria (2nd edition)" wyd. University of California Press, Berkeley

Whitlock, J.A. (2011A) "A phylogenetic analysis of Diplodocoidea (Saurischia: Sauropoda)" Zoological Journal of the Linnean Society, 161(4), 872–915. DOI: 10.1111/j.1096-3642.2010.00665.x

Wilson, J.A.& Allain, R. (2015). "Osteology of Rebbachisaurus garasbae Lavocat, 1954, a diplodocoid (Dinosauria, Sauropoda) from the early Late Cretaceous–aged Kem Kem beds of southeastern Morocco". Journal of Vertebrate Paleontology: e1000701. doi:10.1080/02724634.2014.1000701.