Australovenator

Autor:	Tymoteusz Podwyszyński, Tomasz Sokołowski, Marcin Szermański, Maciej Ziegler
Korekta:	Kamil Kamiński, Paweł Konarzewski

---

Australovenator (australowenator)
Długość	5,7 m
Masa	450 kg
Dieta	mięsożerny
Miejsce	Australia - Queensland (formacja Winton)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 95 Ma późna kreda (cenoman)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Theropoda Tetanurae Avetheropoda Coelurosauria Megaraptora Megaraptoridae
Rekonstrukcja. Autor: PaleoEquii [1]
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":3,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003Eformacja \u003Ca href=\"/index.php?title=Winton\u0026amp;action=edit\u0026amp;redlink=1\" class=\"new\" title=\"Winton (strona nie istnieje)\"\u003EWinton\u003C/a\u003E, miasto Winton, Queensland, \u003Ca href=\"/wiki/Australia\" title=\"Australia\"\u003EAustralia\u003C/a\u003E|\u003Csmall\u003E\u003Ci\u003EA. wintonensis\u003C/i\u003E - \u003Cb\u003EAODF 604\u003C/b\u003E (\u003Ca href=\"/wiki/Holotyp\" title=\"Holotyp\"\u003Eholotyp\u003C/a\u003E) i materia\u0142 przypisany.\u003Cbr\u003E\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"formacja Winton, miasto Winton, Queensland, Australia|A. wintonensis - AODF 604 (holotyp) i materia\u0142 przypisany.\n","link":"","lat":-22.384516300000001365333446301519870758056640625,"lon":143.036481199999997215854818932712078094482421875,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Wstęp

Australovenator to teropod z grupy megaraptorów, żyjący na terenie Australii w późnej kredzie. Był to dość duży, lecz dość lekko zbudowany drapieżnik, polujący zapewne na roślinożerne Wintonotitan i Diamantinasaurus. Nie gardził także mniejszymi zwierzętami zamieszkującymi tamten obszar. Charakteryzował się żebrami grzbietowymi z pneumatycznymi jamami, które również posiadał Aerosteon.

Materiał kopalny

Holotyp (niekompletny). Źródło: Hocknull i in., 2009

Holotyp (AODF 604) to dziewięć zębów, lewa kość zębowa, żebra, gastralia, niekompletna prawa kość biodrowa, obie kości łokciowe, prawa kość promieniowa, kości śródręcza, paliczki i pazury kończyn przednich, prawa kość udowa, obie kości piszczelowe, prawa kość strzałkowa, prawa kość skokowa, kości śródstopia, paliczki i pazury kończyn tylnych. Później okazało się, że do holotypu należy także lewa i prawa kość ramienna, prawy radiale, dystalna część prawej kości nadgarstka 1, prawie kompletna prawa kość śródręcza I, paliczki lewej dłoni: II-1, II-2, prawie kompletny II-3 i III-3 (White i in., 2012), a także lewa kość strzałkowa, kość śródstopia IV, paliczki lewej stopy I-2, II-1, III-4, IV-2, IV-3 oraz paliczki prawej stopy II-2 i III-1 (White i in., 2013). White i in. (2015b) opisali prawą kość zębową.

W 2019 r. opisano szczątki z osadów formacji Eumeralla, mogące należeć do Australovenator (Poropat i in., 2019). Jednak wg Mortimera (online), taka interpretacja wydaje się wątpliwa.

W 2020 r . opisano kolejne szczątki megaraptoryda z formacji Winton (2 kręgi, kości śródstopia i paliczek stopy) (White i in., 2020). Mogą one należeć do Australovenator, choć wykazują pewne różnice w stosunku do holotypu, a ich znaczenie pozostaje niejasne.

Kończyny

Dzięki dobrze zachowanym dłoniom i stopom Australovenator został dokładnie zbadany pod względem dynamiki.

Łapy

Kończyny górne odgrywały ważną rolę w chwytaniu ofiar. Australovenator miał elastyczne ramiona z przedramionami, które mógł wyprostować maksymalnie pod kątem 144°, a zgiąć pod kątem 66°, podobnie jak bazalni przedstawiciele Maniraptoriformes. Kość promieniowa mogła przesuwać się niezależnie od kości łokciowej, gdy ramię było zgięte. Spośród wszystkich badanych teropodów Australovenator był w stanie najbardziej wyprostować swoje palce. Zdolność ta była powszechna w wszystkich bazalnych Tetanurae. Dzięki swoim chwytnym łapom mógł z łatwością przybliżać swoje ofiary blisko klatki piersiowej (White i in., 2015a).

Stopy

W 2016 roku White wraz ze wspólnikami wykorzystali skany z CT (tomograf komputerowy) stopy emu do odtworzenia mięśni i tkanek miękkich u omawianego dinozaura oraz określili wpływ tkanek miękkich na elastyczność. Ustalili, że zakres ruchu mięśni jest często przeszacowany, gdyż nie były uwzględniane tkanki miękkie. Po ponownym przejrzeniu części kończyn tylnych odkryli, że kilka paliczków było źle umiejscowionych. Ich zdaniem paliczek II-3 był spłaszczony, co jest patologią, która mogła być wynikiem uderzeń ruchów kopania.

Ten sam zespół badaczy w kolejnym roku wykorzystali wydrukowany w 3D model zrekonstruowanej stopy do wykonania odcisków stóp w matrycy z gliny i piasku w celu zrozumienia procesu powstawania odcisków stóp dinozaurów. Chcieli oni ustalić sprawcę śladów pozostawionych w Lark Quarry. Prawdopodobnie należały do teropoda lub ornitopoda. Ich zdaniem sztuczne ślady Australovenator były podobne do pozostawionych z Lark Quarry i omawiane ślady zapewne należały do teropoda (White i in., 2017).

Według Molina-Pereza i Larramendiego (2019) Australovenator w biegu osiągał maksymalną prędkość 47,6 km/h.

Etymologia

Nazwa rodzajowa Australovenator (australis - łac. "południowy", venator - łac. "łowca") pochodzi od miejsca znalezienia jego kości - półkuli południowej - oraz jego drapieżności. Nazwa gatunkowa wintonensis odnosi się do Winton - jego szczątki zostały znalezione 60 km na zachód od tej miejscowości.

Spis gatunków

Australovenator	Hocknull, White, Tischler, Cook, Calleja, Sloan i Elliot, 2009
A. wintonensis	Hocknull, White, Tischler, Cook, Calleja, Sloan i Elliot, 2009

Bibliografia

Benson RBJ, Carrano MT & Brusatte SL (2010) "A new clade of archaic large-bodied predatory dinosaurs (Theropoda: Allosauroidea) that survived to the latest Mesozoic" Naturwissenschaften 97 (1) 71-78, opublikowane online przed drukiem 14.10.2009.

Hocknull SA, White MA, Tischler TR, Cook AG, Calleja ND, Sloan T & Elliott DA (2009) "New mid-Cretaceous (latest Albian) dinosaurs from Winton, Queensland, Australia" PLoS ONE 4 (7).

Mortimer, (online) [2]

Novas FE, Agnolín FL, Ezcurra MD, Porfiri J & Canale JI (2013) "Evolution of the carnivorous dinosaurs during the Cretaceous: The evidence from Patagonia" Cretaceous Research doi:10.1016/j.cretres.2013.04.001

Poropat SF, White MA, Vickers-Rich PR, Thomas H (2019) "New megaraptorid (Dinosauria: Theropoda) remains from the Lower Cretaceous Eumeralla Formation of Cape Otway, Victoria, Australia". Journal of Vertebrate Paleontology. 39 (4): e1666273. doi:10.1080/02724634.2019.166627.

White MA, Cook AG, Hocknull SA, Sloan T, Sinapius GHK & Elliott DA (2012) "New Forearm Elements Discovered of Holotype Specimen Australovenator wintonensis from Winton, Queensland, Australia". PLoS ONE 7 (6): e39364. DOI:10.1371/journal.pone.0039364

White MA, Benson RBJ, Tischler TR, Hocknull SA, Cook AG, Barnes DG, Poropat SF, Wooldridge SJ, Sloan T, Sinapius GHK, Elliott DA (2013) "New Australovenator Hind Limb Elements Pertaining to the Holotype Reveal the Most Complete Neovenatorid Leg". PLoS ONE 8(7): e68649. doi:10.1371/journal.pone.0068649

White, M. A., Bell, P. R., Cook, A. G., Barnes, D. G., Tischler, T. R., Bassam, B. J., & Elliott, D. A. (2015a). "Forearm range of motion in Australovenator wintonensis (Theropoda, Megaraptoridae)". PloS one, 10(9), e0137709. doi:10.1371/journal.pone.0137709

White, M. A., Bell, P. R., Cook, A. G., Poropat, S. F., & Elliott, D. A. (2015b). "The dentary of Australovenator wintonensis (Theropoda, Megaraptoridae); implications for megaraptorid dentition". PeerJ, 3, e1512. doi:10.7717/peerj.1512

White, M. A., Cook, A. G., Klinkhamer, A. J., & Elliott, D. A. (2016). "The pes of Australovenator wintonensis (Theropoda: Megaraptoridae): analysis of the pedal range of motion and biological restoration". PeerJ, 4, e2312. doi:10.7717/peerj.2312

White, M. A., Cook, A. G., & Rumbold, S. J. (2017). "A methodology of theropod print replication utilising the pedal reconstruction of Australovenator and a simulated paleo-sediment". PeerJ, 5, e3427. doi:10.7717/peerj.3427

White MA, Bell, PR, Poropat, SF, Pentland, AH, Rigby, SL, Cook, AG, Sloan, T, Elliott, DA (2020) "New theropod remains and implications for megaraptorid diversity in the Winton Formation (lower Upper Cretaceous), Queensland, Australia". Royal Society Open Science. 7 (1): 191462. doi:10.1098/rsos.191462