Lirainosaurus
Do sprawdzenia.
| Autor: | Korekta: |
| Maciej Ziegler | Tomasz Sokołowski |
| Lirainosaurus (lirainozaur) | |
|---|---|
| Długość: | > 8-10 m? (4-6 m?) |
| Masa: | > 1,5 t (2-4 t) |
| Miejsce występowania: | Hiszpania - prowincje Araba i Walencja
(formacja Sierra Perenchiza) |
| Czas występowania | 74-69 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
Autor: "Hyrotrioskjan" [1] | |
Wstęp
Lirainosaurus to tytanozaur żyjący w późnej kredzie na terenach obecnej Hiszpanii. Jego szczątki odkryto w prowincjach Araba i Walencja. Był to jeden z najmniejszych zauropodów. Autorzy opisu stwierdzili, że gad ten posiada najsmuklejszą kość udową spośród wszystkich zauropodów. Badanie histologiczne kości (Company 2011) wykazały, że żaden z badanych okazów nie osiągnął maksymalnych rozmiarów. Lirainosaurus, podobnie jak inne małe zauropody z wysp Europy, rósł wolniej niż więksi pobratymcy, ale cechy typowe dla dorosłych zwierząt pojawiały się na wcześniejszym etapie rozwoju. Company oszacował długość lirainozaura na 8-10 m, podczas gdy jego masę na około 1,5 t. Według Díez Díaz i in. (2013) zauropod ten osiągał mniejsze rozmiary (długość największych osobników prawdopodobnie nie przekraczała 6 m, podczas gdy przeciętna wynosiła ok. 4 m), był natomiast cięższy niż według Company'ego – duże osobniki mogły ważyć nawet 4 t.
Materiał kopalny
Znany jest z wielu okazów, zarówno młodych jak i dorosłych osobników. Holotyp (MCNA 7458) to przedni kręg ogonowy, paratypy to: potyliczna część czaszki, izolowane zęby, kręgi grzbietowe, łopatka, kość krucza, mostek, kości ramienne, fragmenty kości biodrowej i łonowej, kości udowe, kość piszczelowa i dwie płytki kostne, które tworzyły za życia zwierzęcia ochronny pancerz. Później przypisano kolejne kręgi i kości kończyn oraz ponad 100 zębów.
Według Díez Díaz i in. (2013) pancerz na grzbiecie zwierzęcia mógł być gorzej wykształcony niż u pokrewnych tytanozaurów, takich jak Ampelosaurus.
Etymologia
Nazwa tego gada oznacza "smukły jaszczur" (lirain z języka baskijskiego oznacza "smukły", zaś sauros to po grecku "jaszczur"), co odnosi się do budowy kości udowej. Epitet gatunkowy nadano na cześć Humberta Astibii.
Spis gatunków
| Lirainosaurus | Sanz, Powell, Le Loeuff, Martínez i Pereda Suberbiola, 1999 |
|---|---|
| L. astibiae | Sanz, Powell, Le Loeuff, Martinez i Pereda Suberbiola, 1999 |
Wybrana bibliografia
Company, J. (2011) "Bone histology of the titanosaur Lirainosaurus astibiae (Dinosauria: Sauropoda) from the Latest Cretaceous of Spain" Naturwissenschaften 98: 67-78. doi:10.1007/s00114-010-0742-3.
Díez Díaz, V., Pereda Suberbiola, X., Sanz, J.L. (2012) "Juvenile and adult teeth of the titanosaurian dinosaur Lirainosaurus (Sauropoda) from the Late Cretaceous of Iberia" Geobios 45: 265-274. doi:10.1016/j.geobios.2011.10.002.
Díez Díaz, V., Pereda Suberbiola, X., Sanz, J.L. (2013) "Appendicular skeleton and dermal armour of the Late Cretaceous titanosaur Lirainosaurus astibiae (Dinosauria: Sauropoda) from Spain" Palaeontologia Electronica 16 (2): 19A. Pełny tekst artykułu.
