Trierarchuncus

Autor:

Kamil Kamiński

---

Trierarchuncus
Miejsce	USA Montana (formacja Hell Creek)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 66 Ma późna kreda (późny mastrycht)
Systematyka	Dinosauria Theropoda Tetanurae Coelurosauria Alvarezsauroidea Alvarezsauridae ?Parvicursorinae
Rekonstrukcja. Oczy wydają się zbyt duże, a głowa raczej nie była utrzymywana tak wysoko. Autor: YellowPanda2001. [1]

Wstęp

Trierarchuncus to rodzaj niewielkiego teropoda z rodziny Alvarezsauridae, którego skamieniałości odkryto na terenie dzisiejszych Stanów Zjednoczonych. Był on ostatnim znanym przedstawicielem tej grupy teropodów i jednocześnie jednym z ostatnich nieptasich dinozaurów.

Etymologia

Nazwa Trierarchuncus nawiązuje do baśniowej postaci Kapitana Hooka i pochodzi od słowa trierarch (oficer dowodzący triremą [rodzaj statku] w starożytnej Grecji) oraz uncus („hak” w języku łacińskim). Epitet gatunkowy odnosi się do Rezerwatu Amerykańskiej Prerii, na terenie którego odnaleziono szczątki Trierarchuncus.

Materiał kopalny

Holotyp (MOR 6622) to pazur dłoni. Materiał przypisany to dwa kolejne pazury. Do Trierarchuncus prawdopodobnie należy też kość śródstopia, fragment kości promieniowej, kość łonowa i częściowa k. kulszowa (Fowler i in., 2020). Freimuth i Wilson (2020) przypisali dwa kolejne pazury.

Budowa i paleobiologia

Trierarchuncus zapewne przypominał inne alwarazaurydy i był niewielkim, lekko zbudowanym dwunożnym zwierzęciem o krótkich kończynach przednich, zakończonych zapewne tylko jednym palcem z pokaźnym pazurem. Co ciekawe, wszystkie trzy pazury, przypisywane do Trierarchuncus różnią się wielkością i morfologią, mogą więc dokumentować zmiany w ich budowie, zachodzące w trakcie ontogenezy. Z wiekiem pazur stawał się masywniejszy, a u młodych okazów był on bardziej podobny do ewolucyjnych przodków niż do osobników dorosłych. Podobną sytuację można zaobserwować u ptaków. Pazury okazały się też dłuższe i bardziej zakrzywione niż wcześniej sądzono na podstawie niekompletnych szczątków innych alwarezaurydów. Taka budowa wskazuje na ich przystosowanie do zaczepiania i ciągnięcia a także na znaczną odporność na działanie sił skręcających. Potwierdza to hipotezę, że Trierarchuncus i jego krewniacy wykorzystywali swoje niezwykłe pazury do rozgrzebywania gniazd owadów lub zgniłego drewna w poszukiwaniu bezkręgowców, stanowiących ich pożywienie (Fowler i in., 2020). Wg Freimutha i Wilsona (2020), zmiany zachodzące w budowie pazurów w trakcie ontogenezy potwierdzają tego typu zwyczaje żywieniowe.

Paleoekologia

Zob. Edmontosaurus#Środowisko E. annestens.

Spis gatunków

Trierarchuncus	Fowler, Wilson, Freedman Fowler, Noto, Anduza i Horner, 2020
T. prairiensis	Fowler, Wilson, Freedman Fowler, Noto, Anduza i Horner, 2020

Bibliografia

Fowler, D.W., Wilson, J.P., Freedman Fowler, E.A., Noto, C.R., Anduza, D. & Horner, J.R. (2020). "Trierarchuncus prairiensis gen. et sp. nov., the last alvarezsaurid: Hell Creek Formation (uppermost Maastrichtian), Montana". Cretaceous Research. 116: Article 104560. doi:10.1016/j.cretres.2020.104560

Freimuth, W.J. & Wilson, J.P. (2020). "New manual unguals of Trierarchuncus prairiensis from the Hell Creek Formation, Montana, and the ontogenetic development of the functional alvarezsaurid hand claw. Cretaceous Research 104698 doi: https://doi.org/10.1016/j.cretres.2020.104698