Sapeornis

Hasło w trakcie rozbudowy 

Autor:

Paweł Konarzewski

---

Sapeornis (sapeornis)
Długość	40 cm
Wysokość	20 cm (w biodrach)
Masa	880 g
Dieta	roślinożerny
Miejsce	Chiny - Liaoning (formacje Yixian i Jiufotang)
Czas	Trias 252 Jura 201,4 Kreda 143,1 66 ok. 125,76-120 Ma wczesna kreda (barrem-apt)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Theropoda Avialae Pygostylia Omnivoropterygidae
Skamieniały szkielet sapeornisa (okaz BMNHC Ph1206). Fot. Tiouraren [4]

Wstęp

Sapeornis to prymitywny ptak z grupy Pygostia żyjący we wczesnej kredzie na terenie dzisiejszych Chin. Sapeornis jest znany wielu okazów, dzięki czemu jest jedynym z najlepiej poznanych chińskich ptaków ery mezozoicznej.

Taksonomia

Skamieniały szkielet sapeornisa (holotyp "Shenshiornis primita"). Fot. Dlyj0604 [1].

Zhou i Zhang (2002) nazwali Sapeornis chaoyangensis na postawie niekompletnego szkieletu pozaczaszkowego. W latach 2008-2010 naukowcy opisywali kolejnych przedstawicieli Sapeornithidae (kolejno Didactylornis jii, Sapeornis angustis oraz Shenshiornis primita). W 2012 roku Gao i współpracownicy porównali znane okazy sapeornitydów. Według badaczy wspomniane taksony okazały się być tym samym zwierzęciem co S. chaoyangensis, a różnice wynikały głównie z ontogenezy, tafonomii oraz błędnymi spostrzeżeniami wcześniejszych naukowców.

Omnivoropteryx sinousaorum to ptak opisany kilka miesięcy później niż Sapeornis przez Czerkasa i Ji. Omniworopteryks jest znany z bardzo kompletnego, lecz niewypreparowanego szkieletu (CAGS-02-IG-gausa-3/DM 609). Badacze dla nowego gatunku nazwali również dwa nowe klady: Omnivoropterygiformes oraz Omnivoropterygidae. Niestety w literaturze naukowej grupy te były ignorowane przez naukowców. Jak podaje Mortimer (online) oraz Pomeroy (2013) według zasad ICZN, Omnivoropterygidae jest ważnym kladem i ma pierwszeństwo przed Sapeornithidae, gdyż został zdefiniowany wcześniej. Według wspomnianych naukowców Omnivoropteryx jest młodszym synonimem omawianego rodzaju

Materiał kopalny

Płyta skalna z holotypem sapeornisa. Fot. Jonathan Chen [2].

Holotyp (IVPP V12698) to szkielet pozaczaszkowy obejmujący kręgi, pygostyl, obręcz barkową, widełki, skrzydła, obręcz miedniczną oraz nogi.

W sumie jest znanych ponad 100 okazów sapeornisa w tym dawniej uznawane za Omnivoropteryx, Didactylornis, S. angustis oraz Shenshiornis (Gao i in., 2012; Pomeroy, 2013; Pu i in., 2013; Zheng i in., 2014; Wang i in., 2017).

Budowa

Szkielet nieokreślonego gatunku Sapeornis. Fot. Dlyj0604 [3]

Etymologia

Nazwa rodzajowa Sapeornis wywodzi się od akronimu SAPE (Society of Avian Paleontology and Evolution) oraz zawiera greckie słowo ornis (ptak). Piąta konferencja SAPE odbyła się w Chinach w czerwcu 2000 roku, na krótko przed wykopaniem holotypu. Epitet gatunkowy chaoyangensis nawiązuje do miasta Chaoyang, w którym zostały odnalezione pierwsze skamieniałości sapeornisa.

Spis gatunków

Sapeornis	Zhou i Zhang, 2002
= Omnivoropteryx	Czerkas i Ji, 2002
= Didactylornis	Yuan, 2008
= Shenshiornis	Hu, Li, Hou i Xu, 2010
S. chaoyangensis	Zhou i Zhang, 2002
= Omnivoropteryx sinousaorum	Czerkas i Ji, 2002
= Didactylornis jii	Yuan, 2008
= Sapeornis angustis	Provini, Zhou i Zhang, 2009
= Shenshiornis primita	Hu, Li, Hou i Xu, 2010

Bibliografia

Czerkas, S. A., & Ji, Q. (2002). "A preliminary report on an omnivorous volant bird from northeast China". [w]: Czerkas, S. J. (red). "Feathered Dinosaurs and the Origin of Flight". The Dinosaur Museum, Blanding, U.S.A: The Dinosaur Museum Journal. pp. 127–135.

Foth, C. (2014). "Comment on the absence of ossified sternal elements in basal paravian dinosaurs". Proceedings of the National Academy of Sciences, 111(50), E5334-E5334. doi:10.1073/pnas.1419023111

Gao, C., Chiappe, L. M., Zhang, F., Pomeroy, D. L., Shen, C., Chinsamy, A., & Walsh, M. O. (2012). "A subadult specimen of the Early Cretaceous bird Sapeornis chaoyangensis and a taxonomic reassessment of sapeornithids". Journal of Vertebrate Paleontology, 32(5), 1103-1112. doi:10.1080/02724634.2012.693865

Hu, D., Li, L., Hou, L., & Xu, X. (2010). "A new sapeornithid bird from China and its implication for early avian evolution". Acta Geologica Sinica‐English Edition, 84(3), 472-482.

Hu, H., O'Connor, J. K., McDonald, P. G., & Wroe, S. (2020). "Cranial osteology of the early cretaceous Sapeornis chaoyangensis (Aves: Pygostylia)". Cretaceous Research, 113, 104496. doi:10.1016/j.cretres.2020.104496

Hu, H., Sansalone, G., Wroe, S., McDonald, P. G., O’Connor, J. K., Li, Z., Xu, X., & Zhou, Z. (2019). "Evolution of the vomer and its implications for cranial kinesis in Paraves". Proceedings of the National Academy of Sciences, 116(39), 19571-19578. doi:10.1073/pnas.1907754116

Mortimer, M. (online) [5]

Pomeroy, D. L. (2013). "A morphological and taxonomic revision of the Early Cretaceous Sapeornithidae (Aves: Pygostylia) of Liaoning Province, China". (dysertacja doktorska, California State University, Long Beach)

Provini, P., Zhou, Z, & Zhang, F. (2009). "A new species of the basal bird Sapeornis from the Early Cretaceous of Liaoning, China". Vertebrata PalAsiatica, 47(3), 194-207

Pu, H., Chang, H., Lü, J., Wu, Y., Xu, L., Zhang, J., & Jia, S. (2013). "A new juvenile specimen of Sapeornis (Pygostylia: Aves) from the Lower Cretaceous of Northeast China and allometric scaling of this basal bird". Paleontological Research, 17(1), 27-38. doi:10.2517/1342-8144-17.1.27

Serrano, F. J., & Chiappe, L. M. (2017). "Aerodynamic modelling of a Cretaceous bird reveals thermal soaring capabilities during early avian evolution". Journal of the Royal Society Interface, 14(132), 20170182. doi:10.1098/rsif.2017.0182

Serrano, F. J., Pittman, M., Kaye, T. G., Wang, X., Zheng, X., & Chiappe, L. M. (2020). "Laser-stimulated fluorescence refines flight modeling of the Early Cretaceous bird Sapeornis". Bulletin of the American Museum of Natural History, 400; 333-344.

Wang, S., Ma, Y., Wu, Q., Wang, M., Hu, D., Sullivan, C., & Xu, X. (2022). "Digital restoration of the pectoral girdles of two Early Cretaceous birds and implications for early-flight evolution". Elife, 11, e76086. doi:10.7554/eLife.76086

Wang, Y., Hu, H., O'Connor, J. K., Wang, M., Xu, X., Zhou, Z., ... & Zheng, X. (2017). "A previously undescribed specimen reveals new information on the dentition of Sapeornis chaoyangensis". Cretaceous Research, 74, 1-10. doi:10.1016/j.cretres.2016.12.012

Yuan, C. (2008). "A new genus and species of Sapeornithidae from Lower Cretaceous in western Liaoning, China". Acta Geologica Sinica. 82 (1): 48–55. doi:10.1111/j.1755-6724.2008.tb00323.x

Zheng, X., Martin, L. D., Zhou, Z., Burnham, D. A., Zhang, F., & Miao, D. (2011). "Fossil evidence of avian crops from the Early Cretaceous of China". Proceedings of the National Academy of Sciences, 108(38), 15904-15907. doi:10.1073/pnas.1112694108

Zheng, X., O’Connor, J., Wang, X., Wang, M., Zhang, X., & Zhou, Z. (2014). "On the absence of sternal elements in Anchiornis (Paraves) and Sapeornis (Aves) and the complex early evolution of the avian sternum". Proceedings of the National Academy of Sciences, 111(38), 13900-13905. doi:10.1073/pnas.1411070111

Zhou, Z., & Zhang, F. (2002). "Largest bird from the Early Cretaceous and its implications for the earliest avian ecological diversification". Naturwissenschaften, 89, 34-38. doi:10.1007/s00114-001-0276-9

Zhou, Z., & Zhang, F. (2003). "Anatomy of the primitive bird Sapeornis chaoyangensis from the Early Cretaceous of Liaoning, China". Canadian Journal of Earth Sciences, 40(5), 731-747. doi:10.1139/e03-011