Bahariasaurus
| Autor: | Maciej Ziegler |
| Korekta: | Marcin Szermański, Ti58, Paweł Konarzewski |
| Bahariasurus (bahariazaur) | |
|---|---|
| Długość | ok. 12 m |
| Dieta | ? wszystkożerny/roślinożerny |
| Miejsce | Egipt
? Maroko |
| Czas |
ok. 100-94 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja oraz porównanie rozmiarów człowieka z Deltadromeus, potencjalnym synonimem Bahariasurus. Autor: Definitely NOT Dilophosaurus [1] | |
Wstęp
Bahariasaurus to wielki, tajemniczy teropod, prawdopodobnie będący ceratozaurem żyjącym w późnej kredzie na terenie dzisiejszej Afryki. Wszystkie skamieniałości należące bezsprzecznie do bahariazaura uległy zniszczeniu podczas II wojny światowej.
Materiał kopalny
Znane są liczne skamieniałości z Egiptu, lecz przypisywanie ich do jednego gatunku jest wątpliwe, chodź wg Cau i Paterny (2025) należą one do bahariazaura. Trzy okazy mogą być syntypami a jeden z nich to możliwy holotyp (Stromer, 1934):
- HM 1922 X 47, mogący być holotypem - obecnie zniszczony, niekompletny szkielet, na który składały się 2 kręgi grzbietowe (200 i ok. 180 mm), łuk neuralny, fragment żebra, 3 kręgi krzyżowe (ok. 135 mm, ok. 120 mm, ok. 120 mm) kość łonowa (1030 mm) i proksymalna część kości kulszowej.
- HM 1922 X 48 - obecnie zniszczone, fragmentaryczne szkielety: jeden zawiera kręgi a drugi kość łonową.
Cau i Paterna (2025) uważają, że holotyp Deltadromeus (SGM Din-2 - niekompletny szkielet) jest w rzeczywistości niedojrzałym Bahariasurus.
Materiał pochodzący z wczesnego cenomanu (100-96 Ma) północno-wschodniej Brazylii (formacja Alcântara) Medeiros i Schultz (2002) oznaczyli jako cf. Bahariasaurus sp.
Synonimika i filogeneza
Część materiału zaliczonego do Bahariasaurus była uważana za należąca do Deltadromeus (Carrano i Sampson, 2008), sugerowano również, że są to synonimy (np. Cau i Paterna, 2025). Status taksonomiczny i pozycja filogenetyczna Bahariasaurus jest obecnie niejasny (por. np. Chiarenza i Cau, 2016; Motta i in., 2016; Mortimer, online 2014; online 2016). Porównanie utrudnia znikoma ilość materiału (w przypadku B. ingens zostały jedynie rysunki Stromera) i kiepski stan idealny zachowania holotypu Deltadromeus.
Rauhut (1995) uznał bahariazaura za przedstawiciela Carcharodontosauridae, natomiast Chure (2000) za tyranozauroida, lecz oba przyporządkowania są raczej mało przekonujące (Mortimer, online 2016). Kręgi krzyżowe wykazują budowę typową dla abelizaurów (Carrano i Sampson, 2008) - zostało to obalone przez Mortimera (online 2016), który wskazuje, że Bahariasaurus jest diagnostycznym tetanurem.
Motta i in. (2016) sugerują na podstawie podobieństw w budowie kręgów, że Deltadromeus tworzy wraz z Bahariasaurus, Aoniraptor i być może nienazwaną formą z dwupalczastymi dłońmi z późnej kredy Patagonii (obecnie znaną jako Gualicho) klad niemegaraptorydowych megaraptorów w ramach Tyrannosauroidea.
Obszerna analiza filogenetyczna przeprowadzona przez Cau (2024) uplasowała bahariazaura w obrębie Abelisauroidea. Taki sam rezultat otrzymali również Cau i Paterna (2025). We wspomnianych pracach, grupa Noasauridae okazała się być parafiletyczna. Zdaniem badaczy kość kulszowa Deltadromeus jest nieodróżnialna od Bahariasurus. Na tej podstawie, Cau i Paterna uważają, że obydwa dinozaury należą do jednego rodzaju.
Budowa
Bahariasurus ogólną budową mógł przypominać pozostałe noazaurydy. Był to największy znany ceratozaur ze smukłymi kończynami. Według Cau i Paterny (2025) Bahariasurus wykazywał kilka cech zbieżnych z ornitomimozaurami. Cechą charakterystyczną omawianego rodzaju były otwory pneumatyczne w kręgach krzyżowych (Stromer, 1934).
Spis gatunków
| Bahariasaurus | Stromer, 1934 |
| ?= Deltadromeus | Sereno, Dutheil, Iarochene, Larsson, Lyon, Magwene, Sidor, Varricchio i Wilson, 1996 |
| B. ingens | Stromer, 1934 |
| ?= Deltadromeus agilis | Sereno, Dutheil, Iarochene, Larsson, Lyon, Magwene, Sidor, Varricchio i Wilson, 1996 |
Bibliografia
Carrano, M. T., & Sampson, S. D. (2008). "The Phylogeny of Ceratosauria (Dinosauria: Theropoda)" Journal of Systematic Palaeontology, 6, 183-236.
Cau, A. (2024). "A unified framework for predatory dinosaur macroevolution". Bollettino della Società Paleontologica Italiana. 63 (1): 1-19. doi:10.4435/BSPI.2024.08
Cau, A., & Paterna, A. (2025). "Beyond the Stromer's Riddle: the impact of lumping and splitting hypotheses on the systematics of the giant predatory dinosaurs from northern Africa". Ital. J. Geosci., 144(2), XX-XX, doi:10.3301/IJG.2025.10.
Chiarenza, A. A., & Cau, A. (2016) "A large abelisaurid (Dinosauria, Theropoda) from Morocco and comments on the Cenomanian theropods from North Africa". PeerJ, 4, e1754. doi:doi.org/10.7717/peerj.1754
Motta, M. J., Aranciaga Rolando, A. M., Rozadilla, S., Agnolín, F .E., Chimento, N.R., Brissón Egli, F., & Novas, F. E. (2016) "New theropod fauna from the Upper Cretaceous (Huincul Formation) of northwestern Patagonia, Argentina". New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin 71, 231-253.
Sereno, P. C., Dutheil, D. B., Iarochene, M., Larsson, H. C., Lyon, G. H., Magwene, P. M., Sidor, C. A., Varricchio, D. J., & Wilson, J. A. (1996). "Predatory dinosaurs from the Sahara and Late Cretaceous faunal differentiation". Science, 272(5264), 986-991. doi:10.1126/science.272.5264.986
Stromer, E. (1934). "Ergebnisse der Forschungsreisen Prof. E. Stromers in den Wüsten Ägyptens. II. Wirbeltier-Reste der Baharije-Stufe (unterstes Cenoman)." 13. Dinosauria. Abhandlungen der Bayerischen Akademie der Wissenschaften, Mathematisch-naturwissenschaftliche Abteilung n.f., 22: 1–79.
Mortimer, online 2014 http://theropoddatabase.blogspot.com/2014/09/no-giant-egyptian-deltadromeus.html
Mortimer, online 2016 https://theropoddatabase.github.io/Megalosauroidea.htm#Bahariasaurusingens
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:DeltaSize.png){kind=link}