Bagaraatan

Autor:	Korekta:
Sebastian Oziemski	Dawid Mazurek Tomasz Sokołowski

---

Bagaraatan (bagaratan)
Długość:	3-4 m?
Masa:	50-60 kg?
Miejsce występowania:	Mongolia - pustynia Gobi (formacja Nemegt)
Czas występowania	83- 71 Ma późna kreda (kampan)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Theropoda Tetanurae Coelurosauria Oviraptorosauria ? Maniraptoriformes ???Maniraptora / Tyrannoraptora ??? Deinonychosauria / Tyrannosauroidea / Ornithomimosauria
[1]

Wstęp

Bagaraatan to nazwa rodzajowa teropoda, którego skamieniałości odkryto w Mongolii w Formacji (/Kotlinie) Nemegt. Składały się one na fragmenty żuchwy, 25 kręgów ogonowych, kości miednicze, kość udową, k. piszczelową, k. strzałkową i paliczki stóp. Na ich podstawie oszacowano, że zwierzę to mogło osiągać do 4 metrów długości. Jak dotąd nie wiadomo, czym tak naprawdę jest ten zagadkowy teropod. Podczas ustalania jego taksonomii natknięto się wiele połączeń synapomorficznych kilku grup teropodów. Niektóre nie należą jednak do celurozaurów! Typowa dla Bagaraatan budowa bardzo przypomina ptasią- kość łonowa i kulszowa znajdują się bliżej siebie, co upodabnia zwierzę to prymitywnych ptaków lub owiraptorikształtnych (o ile one same nie były blisko powiązane z ptakami). Ponadto wymieszanie się niektórych cech innych rodzin, dodatkowo komplikuje wyjaśnienie jego taksonomicznej przynależności. Nazwa rodzajowa dinozaura oznacza "mały myśliwy".

Klasyfikacja

Autorka opisu bagaratana, a zarazem jego odkrywca - Halszka Osmólska - uważa, iż jest to bazalny maniraptorikształtny lub celurozaur, którego odmienne cechy można wytłumaczyć jego prymitywnością, za którą idą m.in. pewne swoistości typowe dla innych wczesnych przedstawicieli pozostałych rodzin. Według badaczki ptasia natura Bagaraatan wynika najprawdopodobniej z dość bliskim pokrewieństwem z przodkami dromeozaurydów. Zaznacza jednak, że podczas analizy skamieniałości zwierzęcia, okazało się, że posiadają one strukturę podobną do ceratozaurów (Ceratosauria). Niektórzy badacze nie zgadzają się z Polką i identyfikują teropoda tego w obrębie innych grup. Thomas Holtz zauważył pewne podobieństwa szczęki do tyranozaurydów. Zasugerował więc, że Bagaraatan to bazalny tyranozauroid. Rodolfo Coria uznaje go natomiast za troodonta, a Oliver Rauhut za bazalnego maniraptra, wskazując jednocześnie na bliskie pokrewieństwo z dromeozaurydami. Carr (2005) i Mortimer (2006) sądzą, iż bagaratan i ksijangowenator należą do rodziny Tyrannosauridae w obrębie podrodziny Albertosaurinae. Ich najbliższym krewnym byłby więc Albertosaurus, Gorgosaurus i prawdopodobnie również Appalachiosaurus (o ile ten ostatni nie był młodocianym albertozaurem). Nie wspomniane jeszcze w opisie inne „dziwne” cechy tego rodzaju to m.in. pewne anatomiczne podobieństwa w nasadach kości tworzących staw kolanowy, z tymi u karnozaurów oraz kości kończyn tylnych, które bardzo przypominają kończyny ornitomimozaurów.

Krewni i problem taksonomiczny

Na przykładzie bagaratana widać więc jaka cienka granica dzieliła być może tyranoraptory i maniraptory. Niektórzy to wykorzystują, twierdząc, że w ogóle ona nie istniała! Świadomość istnienia wielu form maniraptorikształtnych, które wykazują „przemieszanie się” synapomorfii kilku rodzin, dała im do myślenia. Pomijając fakt, że klad Deinonychosauria może być tak naprawdę nieważny, gdyż rodzina Troodontidae zdaje się być blisko spokrewniona z Ornithomimosauria, to na dodatek śmiało wysunięto kolejną tezę. Odkrycia takie jak Bagaraatan, "Chilantaisaurus" maortuensis, Xinjiangovenator, Phaedrolosaurus, Tugulusarus, prawdopodobnie również Labocania oraz wiele innych, ukazują nam dromeozaurydowo-tyranozaurydową naturę tych dinozaurów- wykazują one bowiem synapomorfie typowe nie dla jednej rodziny, ale dwóch: Dromaeosauridae i Tyrannosauridae. Klasyfikacja jest więc w tym momencie niepewna, a te podobne swoistości mogą wynikać tak naprawdę z niezależnej, lecz podobnej ewolucji.

Podsumowanie

Powyżej przedstawioną teorię, która dotyczy bardziej wszystkich teropodów niż samego Bagaraatan, popiera uznawany już jednak R. Coria. Jak już wcześniej zostało wspomniane, uznał on bagaratana za troodonta, na podstawie pewnych cech anatomicznych typowych dla ornitomimozaurów oraz właśnie tej teorii. Większość specjalistów bardzo entuzjastycznie i z bardzo zaznaczona ostrożnością podchodzi do owej taksonomicznej tezy. Uważają, że połączenia synapomorficzne są znane w wielu przypadkach, aczkolwiek nie da się jednoznacznie stwierdzić czy są one wynikiem pokrewieństwa, czy być może niezależnej, aczkolwiek podobnej ewolucji. Rodzaje Bagaraatan, Itemirus, Xinjiangovenator, Phaedrolosaurus oraz nieopisany jeszcze "Chilantaisaurus" maortuensis klasyfikuje się powszechnie jako bazalne maniraptorikształtne, gdyż nie wiadomo do jakiej grupy (maniraptorów, czy tyranoraptorów) można je zaklasyfikować. Sam Bagaraatan jest najprawdopodobniej bazalnym celurozaurem lub maniraptorikształtnym teropodem. Niewykluczone, że może być troodontem, tyranoraptorem, maniraptorem, ornitomimozaurem lub dromeozaurydem. Jego cechy, które zbliżają go do karnozaurów i prymitywnych ceratozaurów, sugerują, że należy zrobić pewnego rodzaju krok wsteczny. Przez niektórych jest on przecież zaliczany jako bazalny tetanur. Jak dotąd nie jest pewne, jakim teropodem on był, nawet mimo tego, że dysponujemy o wiele bogatszym materiałem niż w przypadku innych dinozaurów o niekiedy bardzo ubogim materiale, aczkolwiek na podstawie których da się precyzyjniej niż w tym przypadku, określić klasyfikację zwierzęcia. Powszechnie przyjmuje się jednak słuszność tezy samej autorki opisu - H. Osmólskiej. Gdyby odkryto więcej skamieniałości, może udałoby się ostatecznie rozwiązać ten problem.

Spis gatunków

Bagaraatan	Osmólska, 1996
B. ostromi	Osmólska, 1996

Bibliografia

Osmólska, H. (1996). "An unusual theropod dinosaur from the Late Cretaceous Nemegt Formation of Mongolia". Acta Palaeontologica Polonica 41; 1-38