Kol

Autor:	Korekta:
Tomasz Sokołowski	Maciej Ziegler Tomasz Glowienke

---

Kol (kol)
Długość:	ok. 3 m (?)
Masa:	ok. 70 kg (?)
Miejsce występowania:	Mongolia - Ajmak Południowogobijski, Ukhaa Tolgod
Czas występowania	73-70 Ma późna kreda (późny kampan)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Theropoda Tetanurae Coelurosauria Maniraptoriformes ? Alvarezsauroidea (? Oviraptorosauria) ? Alvarezsauridae ? Parvicursorinae
Kol jako alwarezzauryd, rozkopujący gniazdo termitów [1]

Wstęp

Kol to rodzaj celurozura, który żył podczas późnej kredy na terenach obecnej południowej Mongolii.

Materiał kopalny

Holotyp odkryty w osadach piaskowca Ukhaa Tolgod oznaczony numerem IGM 100/2011 to: kompletna prawa "stopa" zawierająca dalszy fragment kości skokowej, kości śródstopia (I, II, III, IV i niekompletna V), paliczki oraz pazury.

Budowa i filogeneza

Kol to przedstawiciel Parvicursorinae (Turner i in., 2009; Nesbitt i in., 2011), co zostało podważone, gdyż może chodzić o owiraptorozaura (Agnolin i in., 2012). Budowa stopy kola nie różniła się zbytnio od tych u innych alwarezzaurydów. Funkcje podporowe pełniły jedynie trzy palce, ponieważ pierwszy palec był stosunkowo niewielki, a piąty prawie zanikł. Każdy z pozostałych trzech palców (I, II i III) liczył o jeden paliczek więcej od poprzedniego. Samo śródstopie mierzyło 225 mm, wskazując iż Kol jest największym jak dotąd poznanym przedstawicielem Alvarezsauroidea, o ile do niej należy. Zaawansowana budowa trzech najdłuższych kości śródstopia, które tworzą arctometatarsus dowodzi, że jest on bardziej zaawansowany od Alvarezsaurus i Patagonykus (zob. formy śródstopia u celurozaurów - tabelka).

Etymologia

Nazwa tego dinozaura Kol ghuva pochodzi z języka mongolskiego i oznacza "piękna stopa" (kol - stopa, ghuva - piękny).

Spis gatunków

Kol	Turner, Nesbitt i Norell, 2009
K. ghuva	Turner, Nesbitt i Norell, 2009

Bibliografia

Agnolin, F.L., Powell, J.E., Novas, F.E. & Kundrát, M. (2012) "New alvarezsaurid (Dinosauria, Theropoda) from uppermost Cretaceous of north-western Patagonia with associated eggs" Cretaceous Research, doi: 10.1016/j.cretres.2011.11.014

Nesbitt, S.J., Clarke, J.A., Turner, A.H. & Norell, M.A. (2011) "A small alvarezsaurid from the eastern Gobi Desert offers insight into evolutionary patterns in the Alvarezsauroidea" Journal of Vertebrate Paleontology, 31(1), 144-153. DOI: 10.1080/02724634.2011.540053

Turner, A.H., Nesbitt, S.J. & Norell, M.A. (2009) "A Large Alvarezsaurid from the Cretaceous of Mongolia" American Museum Novitates, 3648, 1-14.

Mortimer (online) http://home.comcast.net/~eoraptor/Ornithomimosauria.htm#Kolghuva