Atlantosaurus

Autor:	Korekta:
Marcin Szermański	Maciej Ziegler

Atlantosaurus (atlantozaur)
Długość:	? m
Masa:	? t
Miejsce występowania:	formacja Morrison USA (Montana)
Czas występowania	155,7-150,8 Ma (prawdopodobnie kimeryd)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Sauropodomorpha Massopoda Sauropoda ? Eusauropoda ?? Neosauropoda ??? Diplodocoidea
Tak wyglądał A. immanis i być może gatunek typowy A. montanus - rekonstrukcja Apatosaurus ajax. Autor: Scott Hartman

Wstęp

Atlantosaurus to niepewny i słabo znany rodzaj zauropoda żyjącego na terenie dzisiejszych Stanów Zjednoczonych. Jego kości zostały odnalezione i opisane podczas trwania słynnych "Kostnych Wojen" (ang. Bone Wars) w drugiej połowie XIX wieku.

Materiał kopalny

Jedyne skamieniałości tego dinozaura to część kości krzyżowej, miednicy i tylnej kończyny.

Pozycja systematyczna

Historia taksonomiczna atlantozaura jest dość zawiła. Dinozaur ten został opisany przez paleontologa O.C. Marsha w 1877 roku jako "Titanosaurus" (gatunek typowy "Titanosaurus" montanus). Nie wiedział w momencie opisu, że nazwa Titanosaurus jest już zajęta przez Lydekkera dla kredowego zauropoda z Indii. Jeszcze w tym samym roku został zmuszony do zmienienia nazwy rodzajowej na Atlantosaurus (Upchurch i in., 2004b; Taylor, 2010). Do rodzaju Atlantosaurus na przestrzeni dziejów dopisano nowe gatunki: A. immanis i A. alenquerensis, jednak na dzień dzisiejszy są one młodszymi synonimami odpowiednio Apatosaurus ajax i Lourinhasaurus alenquerensis. Być może także gatunek typowy atlantozaura, A. montanus, również jest młodszym synonimem apatozaura (Taylor, 2010). Inni badacze wskazują, że jest nomen dubium (Upchurch i in., 2004a) ze względu na brak diagnostycznego materiału (który jest notabene bardzo ubogi, zawiera bowiem jedynie fragmenty kości krzyżowej, miednicy i tylnej kończyny). Marsh prawdopodobnie wierzył jednak, że ten okruch kostny charakteryzuje się cechami diagnostycznymi – utworzył nawet nową rodzinę z nazwy Atlantosaurus, Atlantosauridae, w której umieścił jego i Apatosaurus. Wg niego grupę tę cechują pneumatyczne kręgi i brak krętarza trzeciego na kości udowej. Jakkolwiek, Atlantosauridae jest obecnie nieaktywne.

Etymologia

Nazwa rodzajowa Atlantosaurus odnosi się do Atlasa – tytana z mitologii greckiej, który to miał dźwigać sklepienie niebieskie. Można ją tłumaczyć jako "atlasowy jaszczur". Odnosi się ona nieco do poprzedniej nazwy (Titanosaurus – "tytanowy jaszczur"), z której Marsh był zmuszony zrezygnować. Epitet gatunkowy montanus nawiązuje do miejsca, gdzie odnaleziono jego jedyną skamieniałość – stan Montana w USA.

Spis gatunków

Atlantosaurus	Marsh, 1877	(nomen dubium)
A. montanus	Marsh, 1877	(?nomen dubium) ?= Apatosaurus ajax
= "Titanosaurus" montanus	Marsh, 1877
A. immanis	Marsh, 1878	= Apatosaurus ajax
A. alenquerensis	(Lapparent i Zbyszewski, 1957)	= Lourinhasaurus alenquerensis
= "Apatosaurus" alenquerensis	Lapparent i Zbyszewski, 1957
= "Camarasaurus" alenquerensis	(Lapparent i Zbyszewski, 1957) Raath i McIntosh, 1987

Bibliografia

Taylor M.P. (2010) "Sauropod dinosaur research: a historical review". Geological Society, London, Special Publications; v. 343; p. 361-386; doi:10.1144/SP343.22

Upchurch P., Barrett P.M., Dodson P. (2004a) Sauropoda. [w:] David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): "The Dinosauria". Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press

Upchurch, P., Yukimitsu T. & Barrett, P.M. (2004b). "A new specimen of Apatosaurus ajax (Sauropoda: Diplodocidae) from the Morrison Formation (Upper Jurassic) of Wyoming, USA." National Science Museum monographs 26: i-118 ISSN:13429574