Mantellodon
Do poprawy (Paul, 2012; Olshevsky, 1997, Norman, 1993) lub do usunięcia i przeniesienia do Mantellisaurus.
| Autor: |
| Łukasz Czepiński |
| Mantellodon (mantellodont) | |
|---|---|
| Długość: | ? |
| Masa: | ? |
| Miejsce występowania: | Wielka Brytania
Kentish Rag |
| Czas występowania | 125-112 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
Ryc. 1. Rekonstrukcja przyżyciowa mantellodonta. | |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Mantellodon to rodzaj iguanodonta, żyjący we wczesnej kredzie na terenie dzisiejszej Wielkiej Brytanii. Niegdyś zaliczany był do taksonu Mantellisaurus.
Materiał kopalny
Holotyp: NHMUK R3741 (tzw. "Mantel-piece"; ryc. 2): 1 niestarty ząb, 2 kości udowe, k. strzałkowa, k. piszczelowa, kilka k. śródstopia i paliczków, pazury, kilka kręgów ogonowych i grzbietowych, fragmenty żeber, obojczyk, fragmenty zębów i innych kości[1].
Diagnoza
| Uwaga! Poniższy fragment przedstawia szczegółowe dane i może wymagać od Czytelnika znajomości fachowych pojęć anatomicznych. |
Elementy kończyn smukłe. Kość biodrowa głęboka, wyrostek przedni mocny, tylna część panewki stawu biodrowego krótka i bardzo trójkątna, grzbietowa krawędź silnie łukowata[2].
Historia taksonu
Holotyp został odkryty w 1834 roku w Kentish Rag z kopalni Bensted (Maidstone, hrabstwo Kent w południowo-wschodniej Anglii). Wyciągnięty w jednej, dużej płycie (ryc. 2), został opisany i zilustrowany przez Gideona Mantella[3]. Na podstawie znajdujących się wśród pomieszanych kości charakterystycznych zębów (obecnie zaginionych) i odcisków koron zębów [4], podobnych do tych opisanych przez siebie w roku 1825[5], Mantell przypisał niemal kompletny szkielet do gatunku Iguanodon anglicus. Jego rekonstrukcja szkieletu (ryc. 3) przedstawiała czworonożne zwierzę podobne do legwana z rogiem na nosie (który potem okazał się być kolcem na kciuku tego dinozaura).
Okaz ten został dokładnie opisany i formalnie przypisany do gatunku I. mantelli przez Owena w 1851 roku[6], jednak okaz ten pochodził z innej formacji niż którykolwiek z gatunków Iguanodon[7]. W 2008 roku Paul przypisał R3741 do Mantellisaurus atherfieldensis[8], jednak okaz ten pochodzi z młodszej formacji Lower Greensand (datowanej na wczesny apt, holotyp mantellizaura został zaś znaleziony w barremskiej formacji Vectis. W 2010 roku Carpenter i Ishida [9] oraz Naish [10] zauważyli znaczące różnice morfologiczne w budowie kości biodrowej, sugerujące, że okaz R3741 mógł być bliższy późniejszym iguanodontom z późnej kredy.
W 2010 roku Carpenter i Ishida sugerowali również, by ICZN zatwierdziło okaz NHMUK R3741 jako holotyp Iguanodon, co mogłoby jednak spowodować jeszcze większe zamieszanie w nazewnictwie tych taksonów (iguanodont zyskałby wówczas diagnozę mantellodonta, który stałby się wówczas nazwą nieważną, jak również okazy obecnie zaliczane do rodzaju Iguanodon musiałyby zostać przypisane do innego taksonu). W 2012 roku Paul ustanowił nowy takson - Mantellodon[2].
Wciąż zachowany w skale, okaz z Maidstone jest udostępniony publiczności w Muzeum Historii Naturalnej w Londynie. W 1949 roku gmina Maidstone uwieczniła odkrycie, dodając rekonstrukcję Iguanodon jako trzymacza heraldycznego do swojego herbu [11].
Etymologia
Nazwa rodzajowa - Mantellodon oznacza "ząb Mantella" i pochodzi od nazwiska Gideona Mantella, który odkrył holotyp tego dinozaura. Jego znalezisko często bywa określane mianem "Mantel-piece" (angielska gra słów "masterpiece", czyli arcydzieło, i nazwisko naukowca). Epitet gatunkowy (carpenteri) został nadany na cześć Kennetha Carpentera, w dowód uznania dla jego pracy nad dinozaurami, w tym również przedstawicielami Iguanodontia.
Spis gatunków
| Mantellodon | Paul, 2012 | nomen dubium = Mantellisaurus |
| M. carpenteri | Paul, 2012 | nomen dubium = Mantellisaurus atherfieldensis |
Bibliografia
- ↑ paleofile.com [1]
- ↑ 2,0 2,1 Paul, G.S., 2012, Notes on the rising diversity of iguanodont taxa, and iguanodonts named after Darwin, Huxley and evolutionary science. Actas de V Jornadas Internacionales sobre Paleontologia de Dinosaurios y su Entorno, Salas de los Infantes, Burgos. Colectivo de Arqueologico-Paleontologico de Salas de los Infantes (Burgos). pp. 121–131.
- ↑ Mantell, G., 1834, Discovery of the bones of the Iguanodon in a quarry of Kentish Rag (a limestone belonging to the Lower Greensand Formation) near Maidstone, Kent. Edinburgh New Philosophical Journal 17: 200–201.
- ↑ Norman, D., 1993, Gideon Mantell’s Mantelpiece: the earliest well-preserved ornithischian dinosaur. Modern Geology 18: 225–245.
- ↑ Mantell, G., 1825, Notice on the Iguanodon, a newly discovered fossil reptile, from the sandstone of Tilgate forest, in Sussex. Philosophical Transactions of the Royal Society of London 115: 179–186.
- ↑ Owen, R., 1851, Monograph of the fossil reptilia of the Cretaceous formations. Part 1. Chelonia (Lacertilia, &c.). Palaeontographical Society Monographs 5: 1–118.
- ↑ Olshevsky, G., 1997. Re: Hello and a question about Iguanodon mantelli (long). Dinosaur Mailing List, 17 VIII 1997.
- ↑ Paul, G., 2008, A revised taxonomy of the iguanodont dinosaur genera and species. Cretaceous Research, 29: 192-216
- ↑ Carpenter, K. & Ishida, Y., 2010, Early and “Middle” Cretaceous iguanodonts in time and space. Journal of Iberian Geology, 36: 145-164.
- ↑ Naish, D., 2010, The Iguanodon Explosion, parts 1-3. [2]
- ↑ Colbert, E., 1968, Men and Dinosaurs: The Search in Field and Laboratory. New York: Dutton & Company.
[3]
