Micropachycephalosaurus

Autor:	Maciej Ziegler, Dawid Mazurek
Korekta:	Paweł Konarzewski

---

Micropachycephalosaurus (mikropachycefalozaur)
Długość	ok. 1 m
Masa	ok. 1 kg
Dieta	roślinożerny
Miejsce	Chiny - Szantung (formacja Wangshi)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 74-68 Ma późna kreda (późny kampan-wczesny mastrycht)
Systematyka	Dinosauria Ornithischia Neornithischia Cerapoda Marginocephalia ?Ceratopsia/?Pachycephalosauria
Rekonstrukcja Micropachycephalosaurus. Autor: IJReid [1]
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":4,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003Estacja kolejowa Laiyang, gdzie znaleziono tego dinozaura\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"stacja kolejowa Laiyang, gdzie znaleziono tego dinozaura\n","link":"","lat":36.89999999999999857891452847979962825775146484375,"lon":120.7000000000000028421709430404007434844970703125,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Wstęp

Mikropachycefalozaur (Micropachycephalosaurus) to monotypowy rodzaj cerapoda z późnokampańskich lub wczesnomastrychckich (ok. 74 - 68 Ma) osadów formacji Wangshi w Laiyang. Jak inne cerapody (klad złożony z ornitopodów, ceratopsów i pachycefalozaurów) zapewne był roślinożerny. Co ciekawe nazwa Micropachycephalosaurus jest najdłuższą znaną nazwą dinozaura składającą się z 23 liter.

Materiał kopalny

Jedyny znany gatunek, M. hongtuyanensis, został opisany przez Donga (1978) na podstawie holotypu IVPP V 5542 - niekompletnej czaszki i szkieletu, na który składały się: lewa kość kwadratowa, 7 zębów z fragmentem szczęki, drugi fragment a miejscem na 5 zębów, jeden osobny ząb, część basioccipital, trzony trzech przednich kręgów grzbietowych i dwa krzyżowe powiązane z odciskami wyrostków neuralnych z najbardziej przedniej części grzbietu oraz 4 krzyżowych, 4 artykułowane niekompletne kręgi ogonowe z szewronami, izolowane trzony 7 kolejnych kręgów ogonowych jeden z wyrostkiem neuralnym, część lewej kości biodrowej, lewa kość udowa i bliższa część lewej kości piszczelowej. Okaz typowy znajduje się w Instytucie Paleontologii Kręgowców i Paleoantropologii w Pekinie (Institute of Vertebrate Paleontology and Paleoanthropology - w skrócie IVPP).

Rozmiary

Początkowo wielkość mikropachycefalozaura została oszacowana na około 50 - 60 cm długości, co stawiało go w czołówce najmniejszych nieptasich dinozaurów, jednak kość udowa o długości 12,1 cm wskazuje, że - choć mały - dinozaur ten mierzył ponad metr. Mimo utraty dotychczasowego statusu taksonomicznego i rekordu związanego z wielkością, mikropachycefalozaur wciąż może się poszczycić najdłuższą nazwą rodzajową wśród nieptasich dinozaurów.

Paleobiologia

Z racji swojej wielkości żerował na nisko rosnących roślinach. W obronie przez drapieżnikami polegał prawdopodobnie na zwinności i szybkości. Być może też pomagał mu kamuflaż. W tych samych skałach co mikropachycefalozaura odnaleziono fragmenty tyranozauryda opisanego jako Tyrannosaurus zhuchengensis, jednak raczej nie należał on do rodzaju Tyrannosaurus. Zapewne na tak małe dinozaury jak Micropachycephalosaurus polowały młode tego tyranozauryda.

Historia taksonomii

Początkowo Micropachycephalosaurus był uznawany za pachycefalozaura: bazalnego przedstawiciela tego kladu (Maryańska, 1990; Maryańska i inni 2004) lub homalocefalida, czyli przedstawiciela (najprawdopodobniej parafiletycznej) grupy płaskogłowych pachycefalozaurów (Dong, 1978; Perle i inni, 1982; Sues i Galton, 1987). Rodzina Homalocephalidae została utworzona właśnie przez Donga dla rodzajów Micropachycephalosaurus oraz Homalocephale. Jak zauważa Sullivan (2006) oraz Horner, płaskogłowe pachycefalozaury to w przynajmniej pewnej części niedorosłe osobniki, np. płaskogłowy Ornatoholus browni wydaje się być młodym Stegoceras validum, a Dracorex młodym Pachycephalosaurus. Inni badacze uznawali mikropachycefalozaura za nomen dubium (Sereno, 2000; Sullivan, 2006). Najnowsze badania (Butler i Zhao, 2009) pokazały, że faktycznie holotyp nie przedstawia żadnych typowo pachycefalozaurowych cech, jednak obecność wydatnych rowków na wewnętrznej stronie trzonów tylnych kręgów grzbietowych wskazuje, że takson należy uznawać za ważny. Analiza Butlera i in. (2011) wskazała, że jest to bazalny przedstawiciel Ceratopsia, z kolei Han i in. (2012) potwierdzają przynależność Micropachycephalosaurus do tego kladu. Wg Fonseci i współpracowników (2024) mikropachycefalozaur jednak był "prymitywnym" przedstawicielem pachycefalozaurów.

Etymologia

Nazwa Micropachycephalosaurus odnosi się do wielkości dinozaura i powstała przez dodanie przedrostka micros (gr. "mały") do nazwy najsłynniejszego i największego dinozaura grubogłowego - pachycefalozaura. Epitet gatunkowy odnosi się do miejsca znalezienia, które zawiera czerwoną glinę (chińskie hongtuyan). W całości nazwę tego dinozaura można przetłumaczyć jako "maleńki grubogłowy jaszczur ze skał czerwonej gliny".

Spis gatunków

Micropachycephalosaurus	Dong, 1978
M. hongtuyanensis	Dong, 1978

Bibliografia

Butler, R J. & Zhao, Q. (2009) "The smal-bodied ornithischian dinosaurs Micropachycephalosaurus hongtuyanensis and Wannanosaurus yansiensis from the Late Cretaceous of China" Cretaceous Research, 30 (1), 63 - 77. doi:10.1016/j.cretres.2008.03.002

Butler, R.J., Liyong, J., Jun, C. & Godefroit, P. (2011) "The postcranial osteology and phylogenetic position of the small ornithischian dinosaur Changchunsaurus parvus from the Quantou Formation (Cretaceous: Aptian-Cenomanian) of Jilin Province, north-eastern China" Palaeontology, 54(3), 667-683. doi: 10.1111/j.1475-4983.2011.01046.x

Dong, Z., & Downs, T. B. W. (1977). "A pachycephalosaur from the Wangshi Fm. of Laiyang Co., Shandong Province, Micropachycephalosaurus hongtuyanensis gen. et sp. nov". Vertebrata PalAsiatica, 16(4). [2]

Fonseca, A.O., Reid, I.J., Venner, A., Duncan, R.J., Garcia, M.S., Müller, R.T. (2024). "A comprehensive phylogenetic analysis on early ornithischian evolution". Journal of Systematic Palaeontology. 22 (1). 2346577. [3]

Han, F. L., Barrett, P. M., Butler, R. J., & Xu, X. (2012). "Postcranial anatomy of Jeholosaurus shangyuanensis (Dinosauria, Ornithischia) from the Lower Cretaceous Yixian Formation of China". Journal of Vertebrate Paleontology, 32(6), 1370-1395. doi:10.1080/02724634.2012.694385