Oviraptor: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
(Utworzył nową stronę „<small> {| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | Autor: | Korekta: |- | kara 32 Tomasz Sokołowski Maciej Ziegler | Adrian Tkocz [[Marc...”)
 
m (→‎Materiał kopalny i pozycja filogenetyczna)
(Nie pokazano 14 wersji utworzonych przez 5 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
−
<small>
+
Do poprawy i aktualizacji.
−
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
 
−
| Autor:
 
−
| Korekta:
 
−
|-
 
−
| [[kara 32]]
 
−
[[Tomasz Sokołowski]]
 
−
 
 
−
[[Maciej Ziegler]]
 
−
| [[Adrian Tkocz]]
 
−
[[Marcin Szermański]]
 
−
|}
 
−
</small>
 
−
 
 
−
----
 
−
 
 
−
{| class="wikitable" style="text-align:left" align="left"
 
−
! colspan=2 | ''Oviraptor'' (owiraptor)
 
−
|-
 
−
! '''Długość''':
 
−
| ok. 2,5 m
 
−
 
 
−
|-
 
−
! '''Masa''':
 
−
| ok. 40 kg
 
−
 
 
−
|-
 
−
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
 
−
| południowa [[Mongolia]] - Omnogov
 
  
−
<small>([[formacja Djadochta]])</small>
+
{{DISPLAYTITLE:''Oviraptor''}}
−
|-
+
{{Opis
−
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
+
|Autor            = [[kara32]], [[Tomasz Sokołowski]], [[Maciej Ziegler]]
−
| 89-71 Ma
+
|Korekta          = [[Adrian Tkocz]], [[Marcin Szermański]], [[Michał Siedlecki]]
−
 
+
|nazwa            = ''Oviraptor'' (owiraptor)
−
<small>późna [[kreda]] (późny [[kampan]] - wczesny [[mastrycht]])</small>
+
|długość          = 1,9 m <ref name="Molina-Larramendi">Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press. </ref>
−
|-
+
|wysokość          = 75 cm (w biodrach)<ref name="Molina-Larramendi"></ref>
−
! '''Systematyka'''
+
|masa              = 22 kg <ref name="Molina-Larramendi"></ref>
−
| [[Dinosauria]]
+
|dieta            = mięsożerny/wszystkożerny
 +
|miejsce          = [[Mongolia]] - Ajmak południowogobijski
 +
<small>([[formacja]] [[Djadokhta]] - Bayn Dzak)
 +
|czas              = {{Występowanie|83.6|72.1}}
 +
83,6-72,1 [[Ma]]<br>
 +
<small>[[późna kreda]] ([[kampan]])</small>
 +
|systematyka =
 +
[[Dinosauria]]
  
 
[[Saurischia]]
 
[[Saurischia]]
Linia 44: Linia 23:
  
 
[[Tetanurae]]
 
[[Tetanurae]]
−
 
−
[[Neotetanurae]]
 
  
 
[[Coelurosauria]]
 
[[Coelurosauria]]
−
 
−
[[Maniraptoriformes]]
 
−
 
−
[[Maniraptora]]
 
  
 
[[Oviraptorosauria]]
 
[[Oviraptorosauria]]
Linia 58: Linia 31:
  
 
[[Oviraptoridae]]
 
[[Oviraptoridae]]
−
 
+
|grafika = Oviraptor Restoration.png
−
[[Oviraptorinae]]
+
|podpis = Rekonstrukcja przyżyciowa. Autor: PaleoNeolitic [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Oviraptor_Restoration.png]
−
|-
+
|PorównanieGrupa = Oviraptoridae
−
| align="center" colspan=2 |[[Plik:Oviraptor.jpg|400px|]]
+
|PorównanieDługość = 1.9
−
<small>Czaszka holotypu. [http://en.wikipedia.org/wiki/File:Oviraptor_skull.jpg]</small>
+
|mapa =
−
|}
+
}}
−
 
 
 
==Wstęp==
 
==Wstęp==
−
Owiraptor to dinozaur z podrzędu teropodów. Blisko spokrewniony z dinozaurami takimi jak znane z podobnego przedziału czasowego i obszaru ''[[Citipati]]'', ''[[Rinchenia]]'', ''[[Nemegtomaia]]'' oraz innymi z rodziny owiraptorydów. Pierwotnie został przyłączony przez Osborna do ornitomimidów z powodu bezzębnego dzioba, a dopiero w [[1976]] roku [[Brasbold]] stworzył nową rodzinę dla owiraptora i jego krewnych. Owiraptor został odkryty przez George'a Olsena w [[1923]] r. i opisany przez Henry'ego Osborna rok później.
+
Owiraptor to dinozaur z podrzędu teropodów. Pierwotnie został przyłączony przez [[Henry Osborn|Osborna]] do [[ornitomimid]]ów z powodu bezzębnego dzioba, a dopiero w [[1976]] roku [[Rinchen Barsbold]] stworzył nową rodzinę dla owiraptora i jego krewnych. Owiraptor został odkryty przez George'a Olsena w [[1923]] r. i opisany przez Henry'ego Osborna rok później.
  
 
==Etymologia==
 
==Etymologia==
−
Nazwę oznaczającą "rabusia jaj" nadano mu, gdyż pierwszy szkielet znaleziono obok gniazda jaj przypisywanych protoceratopsom. Późniejsze badania dowiodły jednak, że były to jaja owiraptora.
+
[[Plik:Oviraptor_E.Felcyn.jpg|300px|thumb|right|Rekonstrukcaja przyżyciowa. Autorka: Edyta Felcyn.]]
 +
Nazwę rodzajową oznaczającą "rabuś jaj" nadano mu, gdyż pierwszy szkielet znaleziono obok gniazda jaj przypisywanych protoceratopsom. Późniejsze badania dowiodły jednak, że były to jaja owiraptora. Epitet gatunkowy znaczący "lubiący rogate twarze" również odnosi się do pierwotnej interpretacji zachowania tego teropoda.
  
 
==Materiał kopalny i pozycja filogenetyczna==
 
==Materiał kopalny i pozycja filogenetyczna==
−
''Oviraptor'' pozostaje słabo znany - jedyny okaz, który niewątpliwie pochodzi od niego jest fragmentaryczny (zawiera niekompletną czaszkę, kręgi szyjne i kończynę przednią) i został uznany przez Osmólską i współpracowników ([[2004]]) za takson trudny do zdiagnozowania. Ma też niepewną pozycję filogenetyczną. Popularny wizerunek tego dinozaura oparty jest na okazach błędnie przypisywanych do ''Oviraptor'' w przeszłości.
+
[[Plik:Oviraptor holotype.jpg|300px|thumb|right|Okaz typowy. Źródło: Colbert, 1953 [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Oviraptor_holotype.jpg].]]
 +
''Oviraptor'' pozostaje słabo znany - jedyny okaz (AMNH 6517), który niewątpliwie pochodzi od niego jest fragmentaryczny (zawiera niekompletną czaszkę, kręgi szyjne i kończynę przednią) i został uznany przez [[Halszka Osmólska|Osmólską]] i współpracowników ([[2004]]) za [[takson]] trudny do [[diagnoza|zdiagnozowania]]. Ma też niepewną pozycję filogenetyczną. Popularny wizerunek tego dinozaura oparty jest na okazach błędnie przypisywanych do ''Oviraptor'' w przeszłości.
 +
 
 +
Osborn w oryginalnym opisie skamieniałości dzisiaj znanych pod nazwą ''Oviraptor philoceratops'' przypisał do nich również gniazdo z piętnastoma jajami (AMNH 6508). (Osborn, 1924). Wstępnie uznał je jednak za należące do protoceratopsa.
 +
 
 +
Materiał przypisany do tego gatunku obejmuje również pozostałości po embrionie lub ledwie wyklutym osobniku (AMNH 33092), na które składają się kość piszczelowa oraz k. śródstopia III i IV ([[Norell]] i in., 2018).
  
 
==Paleobiologia==
 
==Paleobiologia==
−
Owiraptor doskonale biegał, zwłaszcza gdy rzucał się do ucieczki. Posiadał u przedniej łapy trzy palce zakończone pazurami, zaś u tylnej cztery (czwarty szczątkowy). Jego głowa, przypominająca głowę papugi, była wyposażona w krótki bezzębny dziób. Prawdopodobnie był opierzony. Nie jest pewne czym odżywiał się owiraptor - istnieją dowody co do mięsożerności (szkielet jaszczurki w okolicy brzucha) oraz do roślinożerności (gastrolity obok szkieletu krewnego owiraptora) - być może więc był wszystkożerny.  
+
[[Plik:Oviraptor.jpg|300px|thumb|right|Czaszka holotypu. Źródło: Osborn, 1924 [http://en.wikipedia.org/wiki/File:Oviraptor_skull.jpg].]]
 +
Hipotezy odnoście paleobiologii owiraptora opierają się głównie na jego krewnych. Owiraptor doskonale biegał, zwłaszcza gdy rzucał się do ucieczki. Posiadał u przedniej łapy trzy palce zakończone pazurami, zaś u tylnej cztery (czwarty szczątkowy). Jego głowa, przypominająca głowę papugi, była wyposażona w krótki bezzębny dziób. Prawdopodobnie był opierzony. Nie jest pewne czym odżywiał się owiraptor - istnieją dowody co do mięsożerności (szkielet jaszczurki w okolicy brzucha) oraz do roślinożerności ([[gastrolit]]y obok szkieletu krewnego owiraptora) - być może więc był wszystkożerny.  
  
 
==Spis gatunków==
 
==Spis gatunków==
 
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
−
! ''Oviraptor''
+
| {{V|''Oviraptor''}}
−
| [[Osborn]], [[1924]]
+
| {{Kpt|[[Henry Osborn|Osborn]]}}, [[1924]]b
 +
|-
 +
| = "Fenestrosaurus"
 +
| {{Kpt|Osborn}}, 1924a
 +
| ''[[nomen nudum]]''
 
|-
 
|-
−
! ''O. philoceratops''
+
| {{V| ''O. philoceratops''}}
−
| [[Osborn]], [[1924]]
+
| {{Kpt|({{Kpt|Osborn}}, 1924a)Osborn}}, 1924b
 +
|-
 +
| = "Fenestrosaurus philoceratops"
 +
| {{Kpt|Osborn}}, 1924a
 +
| ''nomen nudum''
 
|-
 
|-
 
| ''O. mongoliensis''
 
| ''O. mongoliensis''
−
| [[Barsbold]], [[1986]]
+
| {{Kpt|[[Rinchen Barsbold|Barsbold]]}}, [[1986]]
 
| = ''[[Rinchenia]] mongoliensis''
 
| = ''[[Rinchenia]] mongoliensis''
 
|-
 
|-
 
| ''O. yanshini''
 
| ''O. yanshini''
−
| ([[Barsbold]], [[1981]]) [[Paul]], [[1988]]
+
| ({{Kpt|Barsbold}}, [[1981]]) {{Kpt|[[Gregory Paul|Paul]]}}, [[1988]]
−
| = "''[[Ingenia]]''" ''yanshini''
+
| = ''[[Heyuannia]] yanshini''
 
|}
 
|}
  
−
==Bibliografia==
+
==Wybrana bibliografia==
 
<small>
 
<small>
 +
Norell, M. A.; Balanoff, A. M.; Barta, D. E.; Erickson, G. M. (2018). "A second specimen of Citipati osmolskae associated with a nest of eggs from Ukhaa Tolgod, Omnogov Aimag, Mongolia". American Museum Novitates (3899): 1−44. [[doi:10.1206/3899.1.]]
 +
 +
 
Osborn, H. F. (1924) "Three new Theropoda, Protoceratops zone, central Mongolia". American Museum Novitates 144:1-12.
 
Osborn, H. F. (1924) "Three new Theropoda, Protoceratops zone, central Mongolia". American Museum Novitates 144:1-12.
  
−
home.comcast.net/~eoraptor/Oviraptorosauria.htm#Oviraptorphiloceratops
+
home.comcast.net/~eoraptor/Oviraptorosauria.htm#Oviraptorphiloceratops  
−
</small>
+
 
 +
Mortimer, M. (online) [https://theropoddatabase.com/Oviraptorosauria.htm#Oviraptorphiloceratops]
 +
<references/></small>
  
 
[[Kategoria:Dinosauria]]
 
[[Kategoria:Dinosauria]]
Linia 112: Linia 104:
 
[[Kategoria:Kreda]]
 
[[Kategoria:Kreda]]
 
[[Kategoria:Kampan]]
 
[[Kategoria:Kampan]]
−
[[Kategoria:Mastrycht]]
+
[[Kategoria:Do poprawy - niezajęte]]

Wersja z 16:22, 22 kwi 2024

Do poprawy i aktualizacji.


Autor: kara32, Tomasz Sokołowski, Maciej Ziegler
Korekta: Adrian Tkocz, Marcin Szermański, Michał Siedlecki

Oviraptor (owiraptor)
Długość 1,9 m [1]
Wysokość 75 cm (w biodrach)[1]
Masa 22 kg [1]
Dieta mięsożerny/wszystkożerny
Miejsce Mongolia - Ajmak południowogobijski

(formacja Djadokhta - Bayn Dzak)

Czas
252 201 145
66

83,6-72,1 Ma
późna kreda (kampan)

Systematyka Dinosauria

Saurischia

Theropoda

Tetanurae

Coelurosauria

Oviraptorosauria

Caenagnathoidea

Oviraptoridae

Oviraptor Restoration.png
Rekonstrukcja przyżyciowa. Autor: PaleoNeolitic [3]
Homo sapiens.png Oviraptoridae.png
1.9 m

Porównanie wielkości Oviraptor i człowieka.
Sylwetki: Phylopic.org

Wstęp

Owiraptor to dinozaur z podrzędu teropodów. Pierwotnie został przyłączony przez Osborna do ornitomimidów z powodu bezzębnego dzioba, a dopiero w 1976 roku Rinchen Barsbold stworzył nową rodzinę dla owiraptora i jego krewnych. Owiraptor został odkryty przez George'a Olsena w 1923 r. i opisany przez Henry'ego Osborna rok później.

Etymologia

Rekonstrukcaja przyżyciowa. Autorka: Edyta Felcyn.

Nazwę rodzajową oznaczającą "rabuś jaj" nadano mu, gdyż pierwszy szkielet znaleziono obok gniazda jaj przypisywanych protoceratopsom. Późniejsze badania dowiodły jednak, że były to jaja owiraptora. Epitet gatunkowy znaczący "lubiący rogate twarze" również odnosi się do pierwotnej interpretacji zachowania tego teropoda.

Materiał kopalny i pozycja filogenetyczna

Okaz typowy. Źródło: Colbert, 1953 [1].

Oviraptor pozostaje słabo znany - jedyny okaz (AMNH 6517), który niewątpliwie pochodzi od niego jest fragmentaryczny (zawiera niekompletną czaszkę, kręgi szyjne i kończynę przednią) i został uznany przez Osmólską i współpracowników (2004) za takson trudny do zdiagnozowania. Ma też niepewną pozycję filogenetyczną. Popularny wizerunek tego dinozaura oparty jest na okazach błędnie przypisywanych do Oviraptor w przeszłości.

Osborn w oryginalnym opisie skamieniałości dzisiaj znanych pod nazwą Oviraptor philoceratops przypisał do nich również gniazdo z piętnastoma jajami (AMNH 6508). (Osborn, 1924). Wstępnie uznał je jednak za należące do protoceratopsa.

Materiał przypisany do tego gatunku obejmuje również pozostałości po embrionie lub ledwie wyklutym osobniku (AMNH 33092), na które składają się kość piszczelowa oraz k. śródstopia III i IV (Norell i in., 2018).

Paleobiologia

Czaszka holotypu. Źródło: Osborn, 1924 [2].

Hipotezy odnoście paleobiologii owiraptora opierają się głównie na jego krewnych. Owiraptor doskonale biegał, zwłaszcza gdy rzucał się do ucieczki. Posiadał u przedniej łapy trzy palce zakończone pazurami, zaś u tylnej cztery (czwarty szczątkowy). Jego głowa, przypominająca głowę papugi, była wyposażona w krótki bezzębny dziób. Prawdopodobnie był opierzony. Nie jest pewne czym odżywiał się owiraptor - istnieją dowody co do mięsożerności (szkielet jaszczurki w okolicy brzucha) oraz do roślinożerności (gastrolity obok szkieletu krewnego owiraptora) - być może więc był wszystkożerny.

Spis gatunków

Oviraptor Osborn, 1924b
= "Fenestrosaurus" Osborn, 1924a nomen nudum
O. philoceratops (Osborn, 1924a)Osborn, 1924b
= "Fenestrosaurus philoceratops" Osborn, 1924a nomen nudum
O. mongoliensis Barsbold, 1986 = Rinchenia mongoliensis
O. yanshini (Barsbold, 1981) Paul, 1988 = Heyuannia yanshini

Wybrana bibliografia

Norell, M. A.; Balanoff, A. M.; Barta, D. E.; Erickson, G. M. (2018). "A second specimen of Citipati osmolskae associated with a nest of eggs from Ukhaa Tolgod, Omnogov Aimag, Mongolia". American Museum Novitates (3899): 1−44. doi:10.1206/3899.1.


Osborn, H. F. (1924) "Three new Theropoda, Protoceratops zone, central Mongolia". American Museum Novitates 144:1-12.

home.comcast.net/~eoraptor/Oviraptorosauria.htm#Oviraptorphiloceratops

Mortimer, M. (online) [4]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press.
Źródło: „https://encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Oviraptor&oldid=32741”