Ambopteryx
| Autor: | Adrian Sztuba |
| Korekta: | Kamil Kamiński |
| Ambopteryx (ambopteryks) | |
|---|---|
| Długość | ok. 32 cm |
| Masa | ok. 0,3 kg |
| Dieta | wszystkożerny |
| Miejsce | Chiny - prowincja Liaoning |
| Czas |
ok. 163 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja Yi. Ambopteryx wyglądał podobnie. Autor: Karolina Twardosz[1]. | |
| Mapa znalezisk | |
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Ambopteryks to gatunek niewielkiego teropoda z kladu Scansoriopterygidae. Tak jak jego bliski krewny Yi miał on skrzydła podobne do tych, które mają nietoperze.
Materiał kopalny
Holotypem jest okaz IVPP V24192 - prawie kompletny szkielet z zachowanymi odciskami tkanek miękkich. Wang i in. (2019) stwierdzili, że był to osobnik dorosły lub prawie dorosły, w oparciu o zrośnięcie się pygostylu i brak dołków lub prążków, które mogłyby świadczyć o niepełnym skostnieniu.
Budowa i paleobiologia
Był to niewielki dinozaur - Wang i in. (2019) oszacowali długość holotypu na 32 cm, a masę na ok. 0,3 kg. Budową przypominał inne skansoriopterygidy, w szczególności Yi - czaszka była krótka i wysoka, a trzeci palec kończyny przedniej był dłuższy od pozostałych.
Tak jak Yi miał krótką kość piszczelową i długi patykowaty element kostny odchodzący od końca kości łokciowej. Jednak ambopteryks wyróżniał się kilkoma cechami, a mianowicie: kość łokciowa była 2 razy szersza od kości promieniowej; ogon był krótki i pozbawiony punktu przejściowego (części ogona w której zanikają wyrostki poprzeczne, a szewrony zmieniają kształt - Persons i in., 2014) oraz był zakończony zrośniętym pygostylem; kończyny przednie były wydłużone (1,3 razy dłuższe od kończyn tylnych); wyrostek zapanewkowy kości biodrowej był prosty i kształtem przypominał pręt; kość piszczelowa była krótsza od kości ramiennej.
Przy szkielecie znajduje się odcisk błony lotnej, a w okolicy głowy, szyi i ramion zachowały się pióra. W odcisku błony lotnej i piór szyi znajdują się mikroskopijne, eliptyczne struktury, interpretowane jako eumelanosomy.
W obrębie brzucha ambopteryksa znajduje się ok. 20 kamieni (interpretowane jako gastrolity) oraz fragmenty kości (resztki pokarmu ambopteryksa). Na ich podstawie Wang i in. (2019) sugerują, że ten dinozaur był najpewniej wszystkożercą, choć rośliny raczej nie stanowiły dużej części jego diety (na co wskazuje stosunkowo niewielka ilość gastrolitów). Ambopteryx jest pierwszym skansoriopterygidem z zachowaną zawartością żołądka. Wcześniej dieta tej grupy dinozaurów nie była znana.
Wg Dececchi i in. (2020) jest bardzo mało prawdopodobne, by Ambopteryx wykazywał zdolność do aktywnego lotu. Prawdopodobnie był też kiepskim szybownikiem i prowadził głównie nadrzewny tryb życia.
Etymologia
Nazwę Ambopteryx można przetłumaczyć jako “oba skrzydła”, co odnosi się do obecności u tego dinozaura skrzydeł przypominających te występujące u pterozaurów czy nietoperzy. Nazwa gatunkowa - longibrachium - oznacza “wydłużone ramię".
Spis gatunków
| Ambopteryx | Wang, O'Connor, Xu i Zhou, 2019 |
|---|---|
| A. longibrachium | Wang, O'Connor, Xu i Zhou, 2019 |
Bibliografia
Dececchi, T.A., Roy, A., Pittman, M., Kaye, T.G., Xu, X., Habib, M.B., Larsson, H.C.E., Wang, X. & Zheng, Z. (2020). "Aerodynamics Show Membrane-Winged Theropods Were a Poor Gliding Dead-end. iScience 101574 DOI: https://doi.org/10.1016/j.isci.2020.101574.
Wang, M.; O’Connor, J. K.; Xu, X.; Zhou, Z. (2019). "A new Jurassic scansoriopterygid and the loss of membranous wings in theropod dinosaurs". Nature. 569 (7755): 256–259. doi:10.1038/s41586-019-1137-z
Persons, W. S.; Currie, P. J. & Norell, M. A. (2014) “Oviraptorosaur tail forms and functions”. Acta Palaeontologica Polonica 59 (3), 2014: 553-567 doi:10.4202/app.2012.0093
