Cedarpelta

Autor:	Dawid Mazurek
Korekta:	Marcin Szermański, Adrian Sztuba

---

Cedarpelta (cedarpelta)
Długość	5-9 m
Masa	2-5 t
Dieta	roślinożerny
Miejsce	USA- stan Utah (ogniwo Mussentuchit - formacja Cedar Mountain)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 113-93,9 Ma “środkowa” kreda (alb - cenoman)
Systematyka	Dinosauria Ornithischia Thyreophora Ankylosauria Ankylosauridae
Rekonstrukcja Gobisaurus. Cedarpelta mogła wyglądać podobnie. Autor: "Foolp" [2] 7 m Porównanie wielkości Cedarpelta i człowieka. Sylwetki: Phylopic.org
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":3,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003Eformacja Cedar Mountain, Utah, USA|\u003Csmall\u003E \u003Ci\u003ECedarpelta\u003C/i\u003E.\u003Cbr\u003E\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"formacja Cedar Mountain, Utah, USA| Cedarpelta.\n","link":"","lat":40.667227345991960874016513116657733917236328125,"lon":-109.4999946560925110361495171673595905303955078125,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Wstęp

Cedarpelta to “środkowokredowy” (alb - cenoman) ankylozauryd z USA (wschodnia część stanu Utah).

Materiał kopalny

Skamieniałości tego ankylozaura znaleziono w osadach ogniwa Mussentuchit należącego do formacji Cedar Mountain. Holotyp stanowi niekompletna czaszka (okaz CEUM 12360). Znany jest też obfity materiał paratypowy (kręgi, kość ramienna, kość łokciowa, kości kulszowe, kość biodrowa, żebra szyjne, kości śródręcza, paliczki, pazury i osteodermy) i materiał przypisany (kręg szyjny, kręgi ogonowe, kość krucza, kości ramienne, kość kulszowa, kość udowa i kość piszczelowa).

Etymologia

Nazwa rodzajowa odnosi się do formacji Cedar Mountain, skąd pochodzą skamieniałości cedarpelty. Epitet gatunkowy honoruje odkrywców stanowiska - Sue Ann Bilbey i Evana Halla.

Budowa

Czaszka Cedarpelta. Autor: Jens Lallensack [1]

Był to średniej wielkości lub duży ankylozaur. Według Carpentera (2008) miał ok. 5-5,5 m długości. Według innych oszacowań był on znacznie większy - wg Paula (2010) miał 7 m długości i 5 ton masy, wg Carpentera i in. (2001) 7,5-8,5 m długości, a wg Holtza (2012) miałby mieć aż 9 m długości, choć tylko ok. 2-3 ton masy ("masa nosorożca"). Sama czaszka miała długość ok. 60 cm, a szerokość ok. 40 cm.

Czaszki cedarpelty dostarczają ważnych informacji o pochodzeniu kostnego pancerza na czaszkach ankylozaurów. Na ich podstawie Carpenter i in. (2001) stwierdzili, że powstał on nie ze skostniałej skóry, jak twierdzono wcześniej, a była to zmodyfikowana istota zbita kości.

Co ciekawe jedna z dwóch czaszek jest dysartykułowana, jako pierwsza wśród ankylozaurów, umożliwiając paleontologom po raz pierwszy zbadanie indywidualnych kości czaszki dinozaura pancernego. Niektóre kości czaszki (np. łzowa) przypominały te u stosunkowo bliskiego krewnego ankylozaurów - Stegosaurus. Inne kości (np. przedczołowa) miały całkiem inną budowę.

W kości przedszczękowej tego dinozaura znajdowały się zęby przedszczękowe. Była to cecha prymitywna - u innych ankylozaurydów zęby te zanikły, tworząc bezzębny dziób.

Systematyka

W badaniach Carpentera i in. (2001, 2008) cedarpeltę zaliczono do kladu Shamosaurinae, wraz z mongolskim Shamosaurus oraz (wtedy jeszcze nienazwanym) chińskim Gobisaurus. Taki sam wynik był w badaniach Carpentera i in. z 2008 roku. Natomiast Vickaryous i in. (2004) uważali, że ten dinozaur należał do nodozaurów. W badaniach Arbour (2014) oraz Arbour i Currie (2015) cedarpelta została uznana za bazalnego ankylozauryda nienależącego do Shamosaurinae.

Spis gatunków

Cedarpelta	Carpenter, Kirkland, Burge i Bird, 2001
C. bilbeyhallorum	Carpenter, Kirkland, Burge i Bird, 2001

Bibliografia

Arbour, V.M. (2014). "Systematics, evolution, and biogeography of the ankylosaurid dinosaurs". Ph.D thesis, University of Alberta [3]

Carpenter, K., Bartlett, J., Bird, J., Barrick, R. (2008). “Ankylosaurs from the Price River Quarries, Cedar Mountain Formation (Lower Cretaceous), East-Central Utah”. Journal of Vertebrate Paleontology - J VERTEBRATE PALEONTOL. 28. 1089-1101. 10.1671/0272-4634-28.4.1089.

Carpenter, K., Kirkland, J., Burge, D., Bird, J. (2001). “Disarticulated skull of a new primitive ankylosaurid from the Lower Cretaceous of eastern Utah”. [w:] Carpenter, Kenneth (ed.) "The Armored Dinosaurs" Indiana University Press. 55-75. ISBN 0-253-33964-2.

Vickaryous MK, Maryańska T, Weishampel DB. (2004). “Ankylosauria”. W: Weishampel DB, Dodson P, Osmólska H (red.). “The Dinosauria”. University of California Press, Berkeley, s. 363-392.

Holtz, T. (2012). "Genus List for Holtz (2007) Dinosaurs:The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages"

Paul, G.S. (2010) “The Princeton Field Guide to Dinosaurs”. Princeton University Press p. 229