Corythoraptor

Autor:	Kamil Kamiński
Korekta:	Michał Siedlecki

---

Corythoraptor (korytoraptor)
Długość	2,5 m
Masa	85 kg
Dieta	wszystkożerny
Miejsce	Chiny - Guangdong (formacja Nanxiong)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 66,7 Ma późna kreda (późny mastrycht)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Theropoda Tetanurae Coelurosauria Oviraptorosauria Oviraptoridae Oviraptorinae
Rekonstrukcja przyżyciowa. Autor:PaleoNeolitic. [5]
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":4,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003EChiny- prowincja Jiangxi, Gangzhou City, miejsce znalezienia holotypu\u003C/small\u003E\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"Chiny- prowincja Jiangxi, Gangzhou City, miejsce znalezienia holotypu\n","link":"","lat":25.86666666666666714036182384006679058074951171875,"lon":114.93333333333333712289459072053432464599609375,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Wstęp

Corythoraptor to rodzaj owiraptorozaura z późnej kredy Chin. Znany jest tylko z jednego, ale za to niemal kompletnego szkieletu. Jego najbliższym krewnym był prawdopodobnie znany z tej samej formacji skalnej Huanansaurus. Corythoraptor został nazwany i opisany w 2017 r. przez zespół paleontologów pod kierunkiem Junchang Lü.

Etymologia

Nazwa Corythoraptor nawiązuje do podobieństwa grzebienia czaszkowego do podobnego tworu u współczesnego kazuara. Epitet gatunkowy honoruje prof. Louisa L. Jacobsa, za jego wkład w badania dinozaurów oraz mentoring dla trzech spośród autorów opisu.

Materiał kopalny

Rysunek okazu typowego znalezionego w bloku skalnym. Źródło: Lü i in., 2017 [1].

Holotyp (JPM-2015-001) to niemal kompletny szkielet nie w pełni wyrośniętego osobnika. Brakuje jedynie fragmentów czaszki, części kręgów grzbietowych, krzyżowych, większości ogona i niektórych kości obręczy barkowej.

Rekonstrukcja szkieletu. Źródło: Lü i in., 2017 [2].

Budowa

Corythoraptor był średniej wielkości owiraptorozaurem. Czaszka była głęboka i bezzębna, podobnie jak u innych przedstawicieli tej grupy dinozaurów. Kość szczękowa w pobliżu szwu łączącego ją z kością przedszczękową tworzyła skierowany do dołu wyrostek przypominający ząb. Podobne struktury występowały też u innych owiraptorydów. Końcówka żuchwy była skierowana nieco w dół. Na szczycie czaszki znajdował się wysoki grzebień, o wewnętrznej strukturze zbliżonej do współczesnego kazuara. Jego grzbietowa część była bardzo cienka i zawierała puste przestrzenie. Jedną z charakterystycznych cech czaszki korytoraptora były długie, wąskie nozdrza.

Holotyp i rekonstrukcja szkieletu. Na biało – znalezione kości. Źródło: Lü i in., 2017 [3].

Szyja składała się z dwunastu kręgów, z których największe były szósty i jedenasty. Kręgi od drugiego do czwartego nie zawierały pleuroceli (bocznych otworów pneumatycznych). Co ciekawe, szyja była dwa razy dłuższa od grzbietowego odcinka kręgosłupa i nieco dłuższa od kończyn przednich razem z dłońmi. Zachowało się tylko sześć kręgów grzbietowych, tak więc i całkowita liczba pozostaje nieznana. Ogólnie były one krótsze niż te z odcinka szyjnego. Przednie kręgi ogonowe miały niemal płaskie powierzchnie stawowe i zawierały pleurocele (niewielkie w dwóch pierwszych i większe w dalszych kręgach).

Kość ramienna była nieco dłuższa niż promieniowa i łokciowa. Kończyny przednie miały trzy palce o długich, masywnych paliczkach zakończonych zakrzywionymi pazurami. Łącznie stanowiły one ponad 70% długości kończyn tylnych. Jak u większości owiraptorozaurów, kość udowa była krótsza od piszczelowej, a śródstopie wydłużone, co świadczy o zdolności do szybkiego biegu.

Paleobiologia

Czaszka korytoraptora w porównaniu ze współczesnym kazuarem. Źródło: Lü i in., 2017 [4].

Wydłużona szyja i ostre, zakrzywione pazury mogą wskazywać, że korytoraptor prowadził tryb życia podobny do dzisiejszych kazuarów. Prawdopodobnie więc żywił się głównie roślinami, takimi jak nasiona i owoce, uzupełniając dietę o schwytane ssaki, jaszczurki, żaby i inne niewielkie zwierzęta. Autorzy opisu rozważali trzy hipotezy odnośnie funkcji grzebienia czaszkowego: funkcja termoregulacyjna – duże wewnętrzne zatoki miałyby pozwalać na rozpraszanie ciepła wytwarzanego przez mózg; funkcja akustyczna – poprawa zdolności do odbierania i wytwarzania dźwięków o niskiej częstotliwości, pomocna w unikaniu drapieżników i ewentualnym znajdowaniu ofiar; funkcja społeczna – częściowo połączona z akustyczną – wabienie partnera za pomocą wydawanych dźwięków lub poprzez sam efekt wizualny grzebienia. Najbardziej prawdopodobne wydaje się, że grzebień pełnił jednocześnie kilka funkcji.

Systematyka i ważność taksonu

Korytoraptor jest uznawany za przedstawiciela owiraptorynów blisko spokrewnionego z żyjącym w tym samym miejscu i czasie huananzaurem (Lü i in., 2017; Funston i in., 2020).

Cau (2024) podważa ważność Corythoraptor argumentując iż cechy, na których podstawie wydzielono nowy gatunek, są ontogenetycznie zmienne. Bazując na wspólnych cechach czaszek korytoraptora oraz współwystępującego z nim bandżi, sugeruje iż ten pierwszy jest dorosłym osobnikiem drugiego rodzaju, a co za tym idzie jego młodszym synonimem. Paul (2024) uważa natomiast, że korytoraptor może tak naprawdę być jednym z gatunków citipati.

Spis gatunków

Corythoraptor	Lü, Guoqing, Kundrat, Young-Nam, Zhenyuan, Kobayashi, Caizhi, Fangfang i Hanfeng, 2017	?= Banji
C. jacobsi	Lü, Guoqing, Kundrat, Young-Nam, Zhenyuan, Kobayashi, Caizhi, Fangfang i Hanfeng, 2017	?= B. long
= Citipati jacobsi	(Junchang, Guoqing, Kundrat, Young-Nam, Zhenyuan, Kobayashi, Caizhi, Fangfang i Hanfeng, 2017) Paul, 2024

Bibliografia

Cau, A. (2024). "A Unified Framework for Predatory Dinosaur Macroevolution". Bollettino della Società Paleontologica Italiana. 63 (1). [6]

Funston, G.F., Chinzorig, T., Tsogtbaatar, K., Kobayashi, Y., Sullivan, C. & Currie, P.J. (2020). "A new two-fingered dinosaur sheds light on the radiation of Oviraptorosauria". Royal Society Open Science. 7 (10): 201184. [7]

Lü, J., Li, G., Kundrát, M., Lee, Y., Zhenyuan, S., Yoshitsugu, K., Caizhi, S., Fangfang, T., Hanfeng, L. (2017). "High diversity of the Ganzhou Oviraptorid Fauna increased by a new “cassowary-like” crested species". Scientific Reports. 7. doi:10.1038/s41598-017-05016-6.

Paul, G.S. (2024) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" (3. edycja). wyd. Princeton University