Gideonmantellia

Autor:

Kamil Kamiński

---

Gideonmantellia
Masa	5 kg
Dieta	roślinożerny
Miejsce	Hiszpania prowincja Teruel (górne warstwy formacji Camarillas)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 129-125 Ma wczesna kreda (środkowy hoteryw - barrem)
Systematyka	Dinosauria Ornithischia Cerapoda Ornithopoda Hypsilophodontidae
Rekonstrukcja. Autor: Danny Cicchetti. [1].

Wstęp

Gideonmantellia to rodzaj małego roślinożernego dinozaura, żyjącego we wczesnej kredzie na obszarach dzisiejszej Hiszpanii. Należał on do grupy ornitopodów, będąc jej prymitywnym przedstawicielem.

Etymologia

Nazwa Gideonmantellia honoruje Gideona Mantella, angielskiego lekarza i paleontologa, który jako pierwszy opisał szczątki „hipsylofodontów”. Epitet gatunkowy honoruje Olgę Marię Amo Sanjuan, zmarłą przedwcześnie w 2002 r. autorkę pracy o skorupkach jaj wczesnokredowych kręgowców z Galve.

Materiał kopalny

Holotyp (MPG-PBCH) to niekompletny, częściowo artykułowany szkielet pozaczaszkowy, obejmujący 9 kręgów grzbietowych, 3 krzyżowe i 21 ogonowych, 6 szewronów, fragmenty skostniałych ścięgien, niekompletną lewą część miednicy, kości udowe, piszczelowe i strzałkowe, prawą kość skokową, obie k. piętowe, 5 k. śródstopia i 19 paliczków obu stóp.

Historia taksonu

Szczątki Gideonmantellia odkryto w 1982 r. Dokonał tego paleontolog-amator Jose Maria Herrero. Początkowo zostały one przypisane do rodzaju Valdosaurus, a następnie do Hypsilophodon. Później uważano go za nienazwanego „hipsylofodonta”. Dopiero w 2012 r. zwierzę to zostało oficjalnie opisane jako Gideonmantellia przez zespół naukowców, którym przewodził Jose Ignacio Ruiz-Omeñaca.

Budowa i filogeneza

Gideonmantellia była małym, niegroźnym roślinożercą. Od innych przedstawicieli Neornithischia odróżniała się dwiema cechami budowy miednicy i pierwszym szewronem o kształcie litery L.

W analizie filogenetycznej przeprowadzonej przez autorów opisu Gideonmantellia okazała się bazalnym ornitopodem, blisko spokrewnionym z Thescelosaurus. Należy jednak pamiętać, że tescelozaur w nowszych analizach z reguły miał znacznie bardziej bazalną pozycję i nie należał do ornitopodów. Możliwe zatem, że również Gideonmantellia była prymitywniejsza. Madzia, Boyd i Mazuch (2017) uznali gideonmantellia była najbardziej bazalnym ornitopodem, natomiast wg Fonseci i współpracowników (2024) była ona najbliższą krewniaczką hipsylofodona.

Spis gatunków

Gideonmantellia	Ruiz-Omeñaca, Canudo, Cuenca-Bescos, Cruzado-Caballero, Gasca i Moreno-Azanza, 2012
G. amosanjuanae	Ruiz-Omeñaca, Canudo, Cuenca-Bescos, Cruzado-Caballero, Gasca i Moreno-Azanza, 2012

Bibliografia

Benson, R. B. J., Campione, N. E., Carrano, M. T., Mannion, P. D., Sullivan, C., Upchurch, P. & Evans, D. C. (2014). "Rates of Dinosaur Body Mass Evolution Indicate 170 Million Years of Sustained Ecological Innovation on the Avian Stem Lineage". PLoS Biology, 12 (5): e1001853. doi:10.1371/journal.pbio.1001853

Fonseca, A.O., Reid, I.J., Venner, A., Duncan, R.J., Garcia, M.S., Müller, R.T. (2024). "A comprehensive phylogenetic analysis on early ornithischian evolution". Journal of Systematic Palaeontology. 22 (1). 2346577. [2]

Madzia, D., Boyd, C.A., Mazuch, M. (2017). "A basal ornithopod dinosaur from the Cenomanian of the Czech Republic". Journal of Systematic Palaeontology. 16 (11): 967–979. [3]

Ruiz-Omeñaca, J.I., Canudo, J.I., Cuenca-Bescós, G., Cruzado-Caballero, P.L., Gasca, J.M., Moreno-Azanza, M. (2012). "A new basal ornithopod dinosaur from the Barremian of Galve, Spain". Comptes Rendus Palevol, 11 (6): 435-444. doi:10.1016/j.crpv.2012.06.001