Iyuku

Autor:

Kamil Kamiński

---

Iyuku (ijuku)
Dieta	roślinożerny
Miejsce	RPA - Wschodnia Prowincja Przylądkowa (formacja Kirkwood)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 140-133 Ma wczesna kreda (walanżyn)
Systematyka	Dinosauria Ornithischia Ornithopoda Iguanodontia ??Dryosauridae/?Elasmaria
Zrekonstruowany szkielet Dysalotosaurus. Iyuku mógł być podobny. Autor zdjęcia: Masur [1].

Wstęp

Iyuku to rodzaj dinozaura roślinożernego z kladu Iguanodontia. Jest to jeden z zaledwie dwóch ornitopodów znanych z kredy południowej Afryki.

Etymologia

Nazwa rodzajowa Iyuku oznacza „pisklę” w języku xhosa (język rdzennych mieszkańców Afryki Południowej). Epitet gatunkowy honoruje dr Michaela Raatha za jego wkład w paleontologię tego regionu.

Materiał kopalny

Holotyp (AM 6150) to niekompletny, częściowo artykułowany szkielet obejmujący fragmenty czaszki, trzony kręgów, miednicę, kończyny tylne i żebra.

Materiał przypisany obejmuje ogromną liczbę kości pochodzących od co najmniej 27 osobników. Dzięki temu znana jest większość szkieletu. Materiał pochodzi przede wszystkim od piskląt i bardzo młodych okazów.

Budowa i paleobiologia

Iyuku był zapewne niewielkim, dwunożnym roślinożercą. Od innych dryozaurydów różnił się budową zębów (te w kości szczękowej były węższe od zębów w żuchwie), mostka, miednicy i łopatki.

Wszystkie młode okazy Iyuku pochodzą z jednego złoża. Naukowcy interpretują to jako przejaw sezonowej śmiertelności w miejscu gniazdowania lub na terenach lęgowych, być może powiązanej ze zmianą środowiska w kierunku bardziej suchego i sezonowego klimatu.

Systematyka

Ijuku wstępnie zostało zaklasyfikowane jako członek grupy driozaurydów (Forster i in., 2024). Fonseca i współpracownicy (2024) zakwestionowali jego przynależność do tej grupy i zaproponowali, iż był to albo takson siostrzany dla driozaurydów lub jako członek Elasmaria.

Spis gatunków

Iyuku	Forster, de Klerk, Poole, Chinsamy-Turan, Roberts i Ross, 2022
I. raathi	Forster, de Klerk, Poole, Chinsamy-Turan, Roberts i Ross, 2022

Bibliografia

Fonseca, A.O., Reid, I.J., Venner, A., Duncan, R.J., Garcia, M.S., Müller, R.T. (2024). "A comprehensive phylogenetic analysis on early ornithischian evolution". Journal of Systematic Palaeontology. 22 (1). 2346577. [2]

Forster, C.A., de Klerk, W.J., Poole, K.E., Chinsamy-Turan, A., Roberts, E.M. & Ross, C.F. (2022). "Iyuku raathi, a new iguanodontian dinosaur from the Early Cretaceous Kirkwood Formation, South Africa". The Anatomical Record. doi:10.1002/ar.25038.