Kiyacursor

Autor:

Kamil Kamiński

---

Kiyacursor
Długość	ok. 2,5 m
Dieta	mięsożerny
Miejsce	Rosja – obwód kemerowski (formacja Ilek)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 121-113 Ma wczesna kreda (apt)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Theropoda Ceratosauria Abelisauroidea Noasauridae
Rekonstrukcja. Autor: Petr Menshikov. [3]

Wstęp

Kiyacursor to rodzaj niewielkiego teropoda z rodziny Noasauridae, żyjącego we wczesnej kredzie na terenie dzisiejszej Zachodniej Syberii. Jego bliskim krewniakiem był prawdopodobnie Afromimus. Kiyacursor jest piewszym wczesnokredowym ceratozaurem z Azji, a jego odkrycie rozszerza o 40 mln lat zapis kopalny tej grupy dinozaurów na wspomnianym kontynencie.

Etymologia

Nazwa Kiyacursor pochodzi od rzeki Kiya oraz łacińskiego słowa cursor („biegacz”). Epitet gatunkowy wywodzi się od łacińskich słów longus i pes (odpowiednio „długi” i „stopa”).

Materiał kopalny

Holotyp (KOKM 5542) to częściowy szkielet pozaczaszkowy, obejmujący tylny kręg szyjny, tylne kręgi ogonowe, żebra szyjne, kość łopatkowo-kruczą, kości ramienne i niemal kompletne kończyny tylne. Szczątki te należały do osobnika ponad 3-letniego, który nie zakończył jeszcze wzrostu.

Materiał przypisany to okaz PIN 329/16 (przedni lub środkowy kręg szyjny). Szczątki te mogą należeć do tego samego osobnika, co holotyp. Po raz pierwszy zostały one opisane w 2022 r. przez Averianova i Lopatina, jako pozostałości bliżej nieokreślonego teropoda. Autorzy podejrzewali wówczas, że mógł to być prymitywny terizinozauroid.

Budowa

Zdjęcie holotypu. Autor zdjęcia: С. В. Иванцов [1].

Kiyacursor był stosunkowo niewielkim dwunożnym dinozaurem. Podobnie jak inne noazaurydy, miał relatywnie długą szyję, będącą efektem wydłużonych kręgów szyjnych. Kość ramienna byla bardzo niewielka, stanowiąc jedną trzecią długości kości udowej. Wskazuje to na daleko posuniętą redukcję kończyn przednich. Tylne kończyny były za to długie i silne. Kość piszczelowa była o 14% dłuższa od udowej, wydłużone i smukłe było też śródstopie. Takie proporcje wskazują na przystosowanie do szybkiego biegu, co jest cechą typową dla noazaurydów. Adaptacja ta rozwinęła się jednak u nich w odmienny sposób niż u celurozaurów. Druga kość śródstopia była zredukowana, natomiast trzecia była największa kością na proksymalnym (bliższym) końcu śródstopia. Taka budowa śródstopia Kiyacursor przypomina współczesne strusie, a także jego krewniaków - Limusaurus i Elaphrosaurus.

Rekonstrukcja. Autor: Petr Menshikov [2].

Spis gatunków

Kiyacursor	Averianov, Skutschas, Atuchin, Slobodin, Feofanova i Vladimirova, 2024
K. longipes	Averianov, Skutschas, Atuchin, Slobodin, Feofanova i Vladimirova, 2024

Bibliografia

Averianov, A.O. & Lopatin, A.V. (2022). " A long-necked theropod from the Lower Cretaceous of Western Siberia, Russia, Journal of Vertebrate Paleontology." 42:6, e2216761, doi:10.1080/02724634.2023.2216761

Averianov, A.O., Skutschas, P.P., Atuchin, A.A., Slobodin, D.A., Feofanova, O.A., Vladimirova, O.N. (2024). "The last ceratosaur of Asia: a new noasaurid from the Early Cretaceous Great Siberian Refugium". Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences. 291. 20240537. doi:10.1098/rspb.2024.053.