Bagaceratops

Z Encyklopedia Dinozaury.com
(Przekierowano z Platyceratops)
Skocz do: nawigacja, szukaj

Autor: Łukasz Czepiński
Korekta: Kamil Kamiński, Maciej Ziegler, Paweł Konarzewski


Bagaceratops (bagaceratops)
Długość do 2,5 m
Dieta roślinożerny
Miejsce Mongolia
ajmak południowogobijski (formacja Baruungoyot)

Chiny
Mongolia Wewnętrzna (formacja Bayan Mandahu)

Czas
252 201 145
66

83,6 - 72,1 Ma
późna kreda (kampan)

Systematyka Dinosauria

Ornithischia

Ceratopsia

Protoceratopsidae

Bagaceratops skull.png
ZPAL MgD-I/126, holotyp Bagaceratops rozhdestvenskyi.
Autor: Łukasz Czepiński.

Homo sapiens.png Protoceratopsidae.png

2 m

Porównanie wielkości Bagaceratops i człowieka.
Sylwetki: Phylopic.org

Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy…

Wstęp

Bagaceratops to rodzaj niewielkiego dinozaura rogatego (ceratopsa), blisko spokrewnionego z Protoceratops. Żył w późnej kredzie na terenach Pustyni Gobi, w Mongolii i Chinach.

Historia taksonu

Bagaceratops został opisany na podstawie materiału zebranego przez Polsko-Mongolskie Ekspedycje Paleontologiczne przez Teresę Maryańską i Halszkę Osmólską w 1975 roku.

Kolejne gatunki (Lamaceratops tereschenkoi, Platyceratops tatarinovi, Gobiceratops minutus, Magnirostris dodsoni), opisywane na podstawie pojedynczych okazów z tego samego regionu co kolekcja typowa (Alifanov, 2003; 2008; You & Dong, 2003), okazały się być młodszymi synonimami B. rozhdestvenskyi, a obserwowane różnice wynikały ze zmienności wewnątrzgatunkowej i różnego wieku osobników (Czepiński, 2020a).

Materiał kopalny

Rekonstrukcja szkieletu Bagaceratops. Autor: PaleoNeolitic [7]

Holotyp o numerze katalogowym ZPAL MgD-I/126 to średniej wielkości czaszka pozbawiona części pyska oraz kości budujących kryzę (zob. rys. po lewej).

W sumie znanych jest ok. 50 szkieletów należących do osobników w różnym wieku.

Budowa

Rekonstrukcja przyżyciowa Bagaceratops. Autor: PaleoNeolitic. [8]

Bagaceratops był niedużym roślinożercą. Większość materiału stanowią osobniki średniej wielkości, przez co przez długi czas uznawano, że był on znacznie mniejszy i miał krótszą niż Protoceratops kryzę z tyłu czaszki. W rzeczywistości rodzaje te osiągały zbliżone rozmiary, chociaż kryza bagaceratopsa rzeczywiście była nieco mniej rozbudowana.

Cechami charakterystycznymi dla bagaceratopsa są: obecność dobrze rozbudowanego dodatkowego okna na szwie przedszczękowo-szczękowym, zlane kości nosowe tworzące pojedynczy, trapezowaty róg, oraz ostra krawędź wyrostka policzkowego kości zębowej, być może służący za przyczep mięśni żuchwy. Wszystkie okazy Bagaceratops mają również wydłużoną bezzębną część kości szczękowej oraz są pozbawione zębów na kości przedszczękowej.

Kim i in. (2019) opisali szkielet pozaczaszkowy bagaceratopsa. Swoją budową bardzo przypominał swojego kuzyna protoceratopsa, jedynie różnił się anatomią i położeniem obojczyka. Zobacz więcej Protoceratops#Budowa.

Jeden z okazów, przypisany jako Bagaceratops sp., wykazuje budowę pośrednią między Protoceratops andrewsi a B. rozhdestvenskyi. Sugeruje to, że P. andrewsi mógł być przodkiem bagaceratopsa (Czepiński, 2020b).

Ontogeneza

Zmiany wyglądu Bagaceatops podczas ontogenezy. Autor: Саша Багаев [9]

Podczas ontogenezy u Bagaceratops najbardziej zmieniał się wygląd czaszki. Najmłodsze osobniki nie miały kości jarzmowej wraz znajdującej się na niej rogiem, która zaczęła się rozwijać wraz ze wzrostem osobników. Małe okazy cechowały się dużymi oczodołami, jednak z biegiem czasu zmniejszały się. Róg nosowy był już obecny u najmniejszych okazów. Podczas wzrostu stawał się on coraz bardziej widoczny i przybierał trapezowaty kształt. Kryza stawała się coraz większa i zasłaniała kark tego niewielkiego ceratopsa (Czepiński, 2020a).

Etymologia

Nazwa rodzajowa Bagaceratops to połączenie słowa baga (z j. mongolskiego znaczy mały) oraz ceratops (znaczy rogate oblicze lub rogata twarz). Epitet gatunkowy rozhdestvenskyi honoruje rosyjskiego paleontologa Anatolija Rożdiestwienskiego.

Spis gatunków

Bagaceratops Maryańska i Osmólska, 1975
= Gobiceratops Alifanov, 2008
= Lamaceratops Alifanov, 2003
= Magnirostris You & Dong, 2003
= Platyceratops Alifanov, 2003
B. rozhdestvenskyi Maryańska i Osmólska, 1975
= Gobiceratops minutus Alifanov, 2008
= Lamaceratops tereschenkoi Alifanov, 2003
= Magnirostris dodsoni You & Dong, 2003
= Platyceratops tatarinovi Alifanov, 2003

Galeria

Bibliografia

Alifanov, V.R. (2003). Two new dinosaurs of the infraorder Neoceratopsia (Ornithischia) from the Upper Cretaceous of the Nemegt depression, Mongolian People’s Republic. Paleontological Journal 37:524–534

Alifanov, V.R., (2008). "The tiny horned dinosaur Gobiceratops minutus gen. et sp. nov. (Bagaceratopidae, Neoceratopsia) from the Upper Cretaceous of Mongolia". Paleontological Journal 42:621–633

Czepiński, Ł., (2020a). "Ontogeny and variation of a protoceratopsid dinosaur Bagaceratops rozhdestvenskyi from the Late Cretaceous of the Gobi Desert". Historical biology doi:10.1080/08912963.2019.1593404

Czepiński, Ł. (2020b). "New protoceratopsid specimens improve the age correlation of the Upper Cretaceous Gobi Desert strata". Acta Palaeontologica Polonica doi:10.4202/app.00701.2019

Kim, B., Yun, H., Lee, Y.-N. (2019). "The postcranial skeleton of Bagaceratops (Ornithischia: Neoceratopsia) from the Baruungoyot Formation (Upper Cretaceous) in Hermiin Tsav of southwestern Gobi, Mongolia". Journal of the Geological Society of Korea. 55 (2): 179−190. doi:10.14770/jgsk.2019.55.2.179

Maryańska, T., Osmólska, H. (1975). "Protoceratopsidae (Dinosauria) of Asia". Palaeontologica Polonica 33:133–181.

You, H. & Dong, Z. (2003). "A new protoceratopsid (Dinosauria: neoceratopsia) from the Late Cretaceous of Inner Mongolia, China". Acta Geologica Sinica 77:299–303