Torotix
| Autor: | Michał Siedlecki |
| Torotix (torotiks) | |
|---|---|
| Długość | 32 cm [1] |
| Wysokość | 12 cm (w biodrach) [1] |
| Masa | 140 g [1] |
| Dieta | rybożerny |
| Miejsce | USA - Wyoming |
| Czas |
ok. 67-66 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
Wstęp
Torotix to słabo poznany rodzaj ptaka wodnego żyjącego na terenie dzisiejszych zachodnich Stanów Zjednoczonych pod koniec mezozoiku.
Etymologia
Nazwa rodzajowa nawiązuje do krzyków wydawanych przez flamingi, z którymi ten ptak początkowo wydawał się być blisko spokrewniony. Epitet gatunkowy upamiętnia wybitnego amerykańskiego paleontologa Billa Clemensa.
Materiał kopalny
Holotyp (UCMP 53958) to dalsza część prawej kości ramiennej.
Hope (2002) stwierdziła, iż Brodkorb podejrzewał iż oprócz kości ramiennej do torotiksa może należeć również okaz UCMP 53960 - fragmenty dwóch żeber szyjnych, lecz nigdy tego nie opublikował. Ponadto nie ma pewności, czy rzeczywiście owe elementy żeber należą do omawianego taksonu, czy do innego ptaka.
Budowa i systematyka
Ciężko powiedzieć jak torotiks wyglądał za życia. Najpewniej był stosunkowo niewielkim ptakiem nieco podobnym do dzisiejszych ptaków wodnych (np: pelikanów, kormoranów, burzyków, czy głuptaków). Wstępnie został zaliczony do rzędu flamingowych (Phoenicopteriformes) (Brodkorb, 1963), jednak dwadzieścia dwa lata później został przeniesiony do rzędu siewkowych (Charadriiformes) (Olson, 1985). Varrichio (2002) w analizie filogenetycznej stwierdził, iż fragment kości ramieniowej torotiksa nie przypomina kości ramieniowych ptaków siewkowych, flamingowych, rurkonosych (Procellariformes), czy głuptakowych (Suliformes) (porównanie to miało jednak charakter raczej ekologiczny niż filogenetyczny). Hope (2002) zaklasyfikowała omawiany rodzaj do pelikanowych (Pelecaniformes), jednak z drugiej strony jego wyrostek zginacza odróżnia od pozostałych przedstawicieli tego rzędu (zarówno żywych, jak i wymarłych; Paris i Hope, 2002). W nieopublikowanym doktoracie Stidham (2001) zasugerował, że torotiks może być młodszym synonimem Presbyornis (bazalnego ptaka blaszkodziobego [Anseriformes]), lecz również zauważył wyraźne róźnice między tymi dwoma rodzajami.
Spis gatunków
| Torotix | Brodkorb, 1963 |
| T. clemensi | Brodkorb, 1963 |
Bibliografia
Brodkorb, P.(1963). "Birds from the Upper Cretaceous of Wyoming." str. 50–70 [W]: Sibley (red.), Proceedings of the XIII International Ornithological Congress.
Ford, T (online, 2024) [1]
Hope, S. (2002). "The Mesozoic radiation of Neornithes". [W]: Chiappe, L.M. i Witmer, L. M. (red.). "Mesozoic Birds: Above the Heads of Dinosaurs": 339-388.
Mortimer, M. (online, 2024) [2]
Olson, S. (1985). "The fossil record of birds." str. 79–239 [W]: Farner, King and Parkes (red.), Avian Biology vol VIII. New York: Academic Press.
Parris i Hope. (2002). "New interpretations of the birds from the Navesink and Hornerstown Formations, New Jersey, USA (Aves: Neornithes)". [W]: Zhou i Zhang (red.). Proceedings of the 5th Symposium of the Society of Avian Paleontology and Evolution, Beijing, 1-4 June 2000. 113-124.
Stidham. (2001). "The origin and ecological diversification of modern birds: Evidence from the extinct wading ducks, Presbyornithidae (Neornithes: Anseriformes)". Doktorat, University of California. 257 pp.
