Yixianornis

Autor:

Paweł Konarzewski

---

Yixianornis (jisianornis)
Długość	ok. 20 cm
Wysokość	11,5 cm (w biodrach)
Masa	200 g
Miejsce	Chiny - Liaoning (formacja Jiufotang)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 120 Ma wczesna kreda (apt)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Theropoda Avialae Pygostylia Ornithothoraces Euornithes Ornithuromorpha Songlingornithidae
Okaz typowy Yixianornis. Fot. Morosaurus millenii [1]

Wstęp

Yixianornis to ptak z kladu Ornithuromorpha żyjący we wczesnej kredzie na terenie dzisiejszych Chin. Jest to drugi po Yanornis opisany awial przez Zhou i Zhanga w 2001 roku.

Materiał kopalny

Holotyp (IVPP V12631) to niemalże kompletny szkielet wraz z zachowanymi odciskami piór.

Budowa

Czaszka Yixianornis była wyposażona w niewielkie zęby. Kość zębowa stanowiła połowę długości czaszki. Odcinek szyjny oraz piersiowy liczył łącznie 22 kręgi. Trzony kręgów piersiowych były dłuższe niż szersze oraz miały amficeliczne powierzchnie stawowe. Krótki pygostyl w kształcie lemiesza był utworzony z 4 kręgów. Podobnie jak inni przedstawiciele Ornithuromorpha omawiamy ptak miał widełki w kształcie litery U. Skrzydła oraz nogi miały taką samą długość. Dłoń była delikatnie dłuższa od kości łokciowej. Kości nóg były smukłe. Stosunek długości kości udowej do tarsometatarsus wynosił 1,6. Z kolei tibiotarsus był dwukrotnie dłuższy od tarsometatarsus. Pierwszy paliczek stopy miał największą długość spośród pozostałych. Pazury były stosunkowo krótkie (Zhou i Zhang, 2001; Clarke i in., 2006).

Opierzenie

Na prawym skrzydle Yixianornis znajdowało się 5 piór lotnych, które były szerokie i zaokrąglone. Największe z nich osiągały ok. 6,7 cm długości. Z ogona wyrastało 8 piór. Pióra te charakteryzowały się lekkim stopniowaniem długości, z najkrótszymi na obrzeżach i dłuższymi bliżej środka (Clarke i in., 2006).

Paleobiologia

Schmitz i Motani (2011) porównali morfologię pierścieni twardówkowych znajdujących się w oku Yixianornis z współczesnymi ptakami oraz gadami. Zdaniem badaczy omawiany ptak prowadził dzienny tryb życia.

Etymologia

Nazwa rodzajowa Yixianornis nawiązuje do miejsca odnalezienia szkieletu, którym był powiat Yixian. Epitet gatunkowy grabaui honoruje amerykańskiego geologa Amadeusa Williama Grabau.

Spis gatunków

Yixianornis	Zhou i Zhang, 2001
Y. grabaui	Zhou i Zhang, 2001

Bibliografia

Clarke, J. A., Zhou, Z., & Zhang, F. (2006). "Insight into the evolution of avian flight from a new clade of Early Cretaceous ornithurines from China and the morphology of Yixianornis grabaui". Journal of Anatomy, 208(3), 287-308. doi:10.1111/j.1469-7580.2006.00534.x

Schmitz, L., & Motani, R. (2011). "Nocturnality in dinosaurs inferred from scleral ring and orbit morphology". Science, 332(6030), 705-708. doi:10.1126/science.1200043

Zhou, Z., & Zhang, F. (2001). "Two new ornithurine birds from the Early Cretaceous of western Liaoning, China". Chinese Science Bulletin, 46, 1258-1264. doi:10.1007/BF03184320