Prosaurolophus: Różnice pomiędzy wersjami
(→Bibliografia) |
(drobne poprawki) |
||
| Linia 19: | Linia 19: | ||
|- | |- | ||
! '''Masa''': | ! '''Masa''': | ||
| − | | 2 t | + | | 2-3,5 t |
|- | |- | ||
| Linia 52: | Linia 52: | ||
|- | |- | ||
| colspan=2 |[[Plik:Prosaurolophus.jpg|400px|]] | | colspan=2 |[[Plik:Prosaurolophus.jpg|400px|]] | ||
| − | <small>Rekonstrukcja przyżyciowa gatunku typowego ''P. maximus'' | + | <small>Rekonstrukcja przyżyciowa gatunku typowego ''P. maximus'' [http://dinodata.org].</small> |
|} | |} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | Prozaurolof był dużym ornitopodem. [[Gatunek]] typowy został opisany przez Barnuma | + | Prozaurolof był dużym ornitopodem. [[Gatunek]] typowy został opisany przez Barnuma [[Brown]]a w [[1916]] na podstawie czaszki z formacji [[Dinosaur Park]]. Drugi zaś przez Jacka [[Horner]]a w [[1992]] na podstawie kości z formacji [[Two Medicine]]. Żył w późne kredzie 76-75 Ma (późny [[kampan]]). Nazwa [[rodzaj]]owa można przetłumaczyć na "przed zaurolofem" lub "przed jaszczurzym grzebieniem". |
==Budowa i materiał kopalny== | ==Budowa i materiał kopalny== | ||
| − | Okazem | + | Okazem [[holotyp]]owym gatunku ''P. maximus'' jest czaszka. Poza tym znaleziono ponad 20 szkieletów osobników młodych i dorosłych tego samego gatunku. ''Prosaurolophus'' budową pozaczaszkową nie wyróżniał się od pozostałych [[hadrozauryd]]ów. |
| − | ''P. blackfeetensis'' ma różnić się | + | ''P. blackfeetensis'' ma różnić się od ''P. maximus'' wyłączniem kości przedczołowej i przedszczękowej od bocznej wklęsłości kości nosowej a także wielkością grzebienia. |
==Paleobiologia== | ==Paleobiologia== | ||
| − | Jako | + | Jako [[hadrozauryd]], prozaurolof był dużym roślinożercą z czaszką o skomplikowanej budowie, umożliwiającej miażdżące ruchy przypominające żucie. Jego baterie policzkowe zawierały setki zębów, zastępowanych w sposób ciągły. Zrywał pokarm roślinny swym szerokim dziobem, po czym umieszczało w strukturach przypominających policzki. Żywił się roślinami na wysokości od poziomu gruntu do ok. 4 metrów. Jak inne kaczodziobe, mógł poruszać się na dwóch lub czterech łapach. |
==Środowisko życia== | ==Środowisko życia== | ||
| − | Szczątki ''P. maximus'' znaleziono w osadach formacji Dinosaur Park ([[Kanada]], stan Alberta), a ''P. blackfeetensis'' - Two Medicine ([[USA]], stan Montana). | + | Szczątki ''P. maximus'' znaleziono w osadach formacji [[Dinosaur Park]] ([[Kanada]], stan Alberta), a ''P. blackfeetensis'' - [[Two Medicine]] ([[USA]], stan Montana). |
| − | Pierwsza formacja stanowi pozostałości rzeki płynącą niegdyś równiną zalewową. Gdy Morze Dalekiego Zachodu posuwało się na zachód, były to tereny bagniste o klimacie cieplejszym niż dzisiejsza Alberta, bez mrozów. Iglaki dominowały w koronach lasów, w podszyciu rosły paprotniki i rośliny kwiatowe. Odnaleziono także szczątki m.in.: ceratopsów - ''[[Centrosaurus]]'', ''[[Styracosaurus]]'' i ''[[Chasmosaurus]]'', innych kaczodziobych - ''[[Corythosaurus]]'', ''[[Lambeosaurus]]'' i ''[[Parasaurolophus]]'', | + | Pierwsza formacja stanowi pozostałości rzeki płynącą niegdyś równiną zalewową. Gdy Morze Dalekiego Zachodu posuwało się na zachód, były to tereny bagniste o klimacie cieplejszym niż dzisiejsza Alberta, bez mrozów. Iglaki dominowały w koronach lasów, w podszyciu rosły paprotniki i rośliny kwiatowe. Odnaleziono także szczątki m.in.: [[ceratopsia|ceratopsów]] - ''[[Centrosaurus]]'', ''[[Styracosaurus]]'' i ''[[Chasmosaurus]]'', innych kaczodziobych - ''[[Corythosaurus]]'', ''[[Lambeosaurus]]'' i ''[[Parasaurolophus]]'', [[tyreofor]]ów - ''[[Edmontonia]]'' i ''[[Euoplocephalus]]'' i [[tyranozauryd]]ów - ''[[Gorgosaurus]]''. |
| − | Tereny Two Medicine leżały daleko od morza i wyżej niż Dinosaur Park, było tam mniej wilgotno. Tam odnaleziono także szczątki m.in.: płazów - albanerpetont, habrozaur, ceratopsów - ''[[Rubeosaurus]]'', ''[[Brachyceratops]]'', innych hadrozaurów - ''[[Maiasaura]]'', ''[[Gryposaurus]]'', teropodów - ''[[Bambiraptor]]'', ''[[Daspletosaurus]]''. | + | Tereny [[Two Medicine]] leżały daleko od morza i wyżej niż Dinosaur Park, było tam mniej wilgotno. Tam odnaleziono także szczątki m.in.: płazów - albanerpetont, habrozaur, ceratopsów - ''[[Rubeosaurus]]'', ''[[Brachyceratops]]'', innych hadrozaurów - ''[[Maiasaura]]'', ''[[Gryposaurus]]'', teropodów - ''[[Bambiraptor]]'', ''[[Daspletosaurus]]''. |
==Systematyka== | ==Systematyka== | ||
| − | Z powodu nazwy prozaurolofa często łączy się z ''[[Saurolophus]]''. Ich pokrewieństwo jest niepewne. Niektórzy autorzy uznają, że jest bliżej spokrewniony z rodzajami ''[[Brachylophosaurus]]'', ''[[Edmontosaurus]]'', ''[[Gryposaurus]]'' i ''[[Maiasaura]]''. W każdym razie lokuje się go w obrębie grupy [[Saurolophinae]]. | + | Z powodu nazwy i podobieństwa anatomicznego prozaurolofa często łączy się z ''[[Saurolophus]]''. Ich pokrewieństwo jest niepewne. Niektórzy autorzy uznają, że jest bliżej spokrewniony z rodzajami ''[[Brachylophosaurus]]'', ''[[Edmontosaurus]]'', ''[[Gryposaurus]]'' i ''[[Maiasaura]]''. W każdym razie lokuje się go w obrębie grupy [[Saurolophinae]]. |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
| Linia 89: | Linia 89: | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| − | <small> | + | <small>Prieto-Márquez, A. (2010). "Global phylogeny of Hadrosauridae (Dinosauria: Ornithopoda) using parsimony and Bayesian methods." Zoological Journal of the Linnean Society, 159: 435–502. |
| − | Prieto-Márquez, A. (2010). "Global phylogeny of Hadrosauridae (Dinosauria: Ornithopoda) using parsimony and Bayesian methods." Zoological Journal of the Linnean Society, 159: 435–502. | ||
http://www.dinodata.org/index.php?option=com_content&task=view&id=7138&Itemid=67 | http://www.dinodata.org/index.php?option=com_content&task=view&id=7138&Itemid=67 | ||
| Linia 100: | Linia 99: | ||
http://en.wikipedia.org/wiki/Two_Medicine_Formation | http://en.wikipedia.org/wiki/Two_Medicine_Formation | ||
| − | http://www.wikidino.com/?page_id=1061 | + | http://www.wikidino.com/?page_id=1061</small> |
| − | </small> | ||
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
Wersja z 16:50, 21 gru 2011
| Autor: | Korekta: |
| Jakub Starzyński | Maciej Ziegler |
| Prosaurolophus (prozaurolof) | |
|---|---|
| Długość: | 9 m |
| Masa: | 2-3,5 t |
| Miejsce występowania: | Kanada - Alberta
USA - Montana |
| Czas występowania | 76-75 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
Rekonstrukcja przyżyciowa gatunku typowego P. maximus [1]. | |
Wstęp
Prozaurolof był dużym ornitopodem. Gatunek typowy został opisany przez Barnuma Browna w 1916 na podstawie czaszki z formacji Dinosaur Park. Drugi zaś przez Jacka Hornera w 1992 na podstawie kości z formacji Two Medicine. Żył w późne kredzie 76-75 Ma (późny kampan). Nazwa rodzajowa można przetłumaczyć na "przed zaurolofem" lub "przed jaszczurzym grzebieniem".
Budowa i materiał kopalny
Okazem holotypowym gatunku P. maximus jest czaszka. Poza tym znaleziono ponad 20 szkieletów osobników młodych i dorosłych tego samego gatunku. Prosaurolophus budową pozaczaszkową nie wyróżniał się od pozostałych hadrozaurydów.
P. blackfeetensis ma różnić się od P. maximus wyłączniem kości przedczołowej i przedszczękowej od bocznej wklęsłości kości nosowej a także wielkością grzebienia.
Paleobiologia
Jako hadrozauryd, prozaurolof był dużym roślinożercą z czaszką o skomplikowanej budowie, umożliwiającej miażdżące ruchy przypominające żucie. Jego baterie policzkowe zawierały setki zębów, zastępowanych w sposób ciągły. Zrywał pokarm roślinny swym szerokim dziobem, po czym umieszczało w strukturach przypominających policzki. Żywił się roślinami na wysokości od poziomu gruntu do ok. 4 metrów. Jak inne kaczodziobe, mógł poruszać się na dwóch lub czterech łapach.
Środowisko życia
Szczątki P. maximus znaleziono w osadach formacji Dinosaur Park (Kanada, stan Alberta), a P. blackfeetensis - Two Medicine (USA, stan Montana).
Pierwsza formacja stanowi pozostałości rzeki płynącą niegdyś równiną zalewową. Gdy Morze Dalekiego Zachodu posuwało się na zachód, były to tereny bagniste o klimacie cieplejszym niż dzisiejsza Alberta, bez mrozów. Iglaki dominowały w koronach lasów, w podszyciu rosły paprotniki i rośliny kwiatowe. Odnaleziono także szczątki m.in.: ceratopsów - Centrosaurus, Styracosaurus i Chasmosaurus, innych kaczodziobych - Corythosaurus, Lambeosaurus i Parasaurolophus, tyreoforów - Edmontonia i Euoplocephalus i tyranozaurydów - Gorgosaurus.
Tereny Two Medicine leżały daleko od morza i wyżej niż Dinosaur Park, było tam mniej wilgotno. Tam odnaleziono także szczątki m.in.: płazów - albanerpetont, habrozaur, ceratopsów - Rubeosaurus, Brachyceratops, innych hadrozaurów - Maiasaura, Gryposaurus, teropodów - Bambiraptor, Daspletosaurus.
Systematyka
Z powodu nazwy i podobieństwa anatomicznego prozaurolofa często łączy się z Saurolophus. Ich pokrewieństwo jest niepewne. Niektórzy autorzy uznają, że jest bliżej spokrewniony z rodzajami Brachylophosaurus, Edmontosaurus, Gryposaurus i Maiasaura. W każdym razie lokuje się go w obrębie grupy Saurolophinae.
Spis gatunków
| Prosaurolophus | Brown, 1916 |
|---|---|
| P. maximus | Brown, 1916 |
| ?= P. blackfeetensis | Horner, 1992 |
Bibliografia
Prieto-Márquez, A. (2010). "Global phylogeny of Hadrosauridae (Dinosauria: Ornithopoda) using parsimony and Bayesian methods." Zoological Journal of the Linnean Society, 159: 435–502.
http://www.dinodata.org/index.php?option=com_content&task=view&id=7138&Itemid=67
http://en.wikipedia.org/wiki/Prosaurolophus
http://en.wikipedia.org/wiki/Dinosaur_Park_Formation
