Taurovenator

Autor:	Kamil Kamiński
Korekta:	Maciej Ziegler, Paweł Konarzewski, Michał Siedlecki

---

Taurovenator (taurowenator)
Długość	10-11 m
Wysokość	ok. 2 m (w biodrach)
Masa	ok. 5,7 t
Dieta	mięsożerny
Miejsce	Argentyna - Neuquen (formacja Huincul)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 97-93 Ma późna kreda (środkowy cenoman - wczesny turon)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Theropoda Tetanurae Carnosauria Carcharodontosauridae Carcharodontosaurinae Giganotosaurini
Rekonstrukcja przyżyciowa i porównanie rozmiarów z człowiekiem. Autor: César Díaz Frías. [2]
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":4,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003Eformacja Huincul - prowincja Neuqu\u00e9n, \u003Ca href=\"/wiki/Argentyna\" class=\"mw-redirect\" title=\"Argentyna\"\u003EArgentyna\u003C/a\u003E (miejsce znalezienia okazu przypisanego - MPCA-Pv 803)\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"formacja Huincul - prowincja Neuqu\u00e9n, Argentyna (miejsce znalezienia okazu przypisanego - MPCA-Pv 803)\n","link":"","lat":-39.40282499999999998863131622783839702606201171875,"lon":-68.6148249999999961801222525537014007568359375,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Wstęp

Taurovenator to rodzaj bardzo dużego karcharodontozauryda żyjącego na terenie dzisiejszej Argentyny na początku epoki późnej kredy.

Etymologia

Nazwę rodzajową Taurovenator można przetłumaczyć jako "byczy łowca" (od łacińskich słów tauro [„byk]) oraz venator, czyli „myśliwy”). Epitet gatunkowy violantei honoruje Enzo Violante - właściciela farmy, na terenie której dokonano odkrycia tego dinozaura.

Materiał kopalny

Holotyp (MPCA PV 802) to izolowana, niekompletna prawa kość zaoczodołowa. Została odkryta w północno-zachodniej części prowincji Rio Negro w Argentynie, na południowy wschód od jeziora Ezequiel Ramos-Mexía na farmie Violante (Motta i in., 2016).

Materiał przypisany (MPCA-Pv 803) to zdecydowanie kompletniejszy szkielet czaszki i szkieletu pozaczaszkowego. Niekompletną czaszkę tworzą obie kości jarzmowe, lewa k. kwadratowa, lewa k. podniebienna, prawa k. zewnątrzskrzydłowa (ectopterygoid), obie kości: k. nadkątowe, k. kątowe, k. przedstawowe, lewa k. stawowa, prawa k. z okolic łuku gnykowego (ceratohyal) oraz trzy izolowane zęby. Zachowane kości szkieletu pozaczaszkowego to: dźwigacz, cztery inne kręgi szyjne (od trzeciego do szóstego), łuk neuralny tylnego kręgu grzbietowego, wyrostek kolczysty innego izolowanego tylnego kręgu grzbietowego, izolowany trzon kręgu grzbietowego, liczne żebra szyjne i grzbietowe, cztery środkowe gastralia, prawą k. ramienną, obie k. promieniowe, obie k. łokciowe, prawe i lewe kości śródręcza (od pierwszych do trzecich), paliczki palców kończyn przednich (pierwszy i drugi pierwszego palca lewej oraz pierwszy i drugi pierwszego, drugi drugiego oraz drugi i trzeci trzeciego palca prawej), prawą k. udową, dalsze części prawych trzeciej i czwartej kości stępu, prawe k. śródstopia (od pierwszej do trzeciej), lewa piąta k. śródstopia oraz paliczki palców kończyn tylnych (lewej: drugi i trzeci trzeciego oraz czwarty czwartego palca oraz prawej: drugi i trzeci drugiego, drugi i czwarty trzeciego oraz pierwszy, czwarty i piąty czwartego palca) i inne izolowane elementy lewej kończyny tylnej. Część elementów (izolowany trzon kręgu grzbietowego [803/1], fragmentaryczne żebro [803/2], dalsze części prawych k. stępu: trzeciej [803/3] i czwartej [803/4], prawe k. śródstopia: druga [803/5] i trzecia [803/6] oraz prawdopodobny dalszy fragment niezidentyfikowanej k. śródstopia [803/7], paliczki palców prawej kończyny tylnej: pierwszy [803/8] i czwarty [803/9] czwartego palca oraz dwa paliczki pazurów [803/10-11]) zostały uznane przez Mottę i współpacowników (2016) za szczątki niezidentyfikowanego karcharodontozauryda. Szczątki zostały odkryte w odległości ok. 800 metrów od okazu typowego, i chociaż nie pokrywają sie z nim (szkielet nie zachował żadnej kości zaoczodołowej) to na podstawie dużych rozmiarów, stosunkowo bliskiej odległości od holotypu oraz bardzo podobnej pozycji stratygraficznej co holotyp (oba okazy pochodzą z dolnej części formacji Huincul), szkielet ten został przypisany do omawianego gatunku (Aranciaga Rolando i in., 2024).

Budowa

Rekonstrukcja głowy. Autor: César Díaz Frías [1]

Taurowenator był olbrzymim teropodem podobnym do innych wielkich karcharodontozaurydów, takich jak mapuzaur, czy giganotozaur. Był prawdopodobnie masywniejszy od mapuzaura i meraksesa, lecz lżejszy od giganotozaura. Jego czaszka prawdopodobnie mierzyła ok. 135 cm długości i podobnie jak czaszki pozostałych przedstawicieli karcharodontozaurydów była stosunkowo niska i wydłużona. Jego kończyny przednie były najkrótsze ze wszystkich znanych allozauroidów i prawdopodobnie nie pełniły zbyt istotnych funkcji w zdobywaniu pożywienia. Cechy odróżniające omawiany takson od innych karcharodontozaurydów głównie różnymi szczegółami w budowie czaszki oraz kości kończyn przednich.

Ważność i systematyka

Coria i wspólnicy (2020) sądzą, że Taurovenator może być synonimem Mapusaurus. Ich zdaniem cechy diagnostyczne należące do omawianego dinozaura występują również u Mapusaurus, u Giganotosaurus są one słabiej rozwinięte. Okaz typowy należący do Taurovenator odnaleziono w tej samej formacji co Mapusaurus. Jednak odkrycie nowego okazu omawianego okazu wskazało nowe cechy diagnostyczne pozwalające odróżnić taurowenatora od innych karcharodontozaurydów. Ponadto taurowenator pochodzi z dolnych warstw formacji Huincul, a mapuzaur z jej górnych warstw (Aranciaga Rolando i in., 2024).

Taurowenator został wstępnie uznany za przedstawiciela grupy Carcharodontosauridae o niepewnej pozycji systematycznej (Motta i in., 2016). Aranciaga Rolando i współautorzy (2024) w swej analizie filogenetycznej uzyskali omawiany rodzaj za zaawansowanego karcharodontozauryda z plemienia Giganotosaurini, prawdopodobnie będącego taksonem siostrzanym żyjącego mniej więcej w tym samym czasie meraksesa.

Spis gatunków

Taurovenator	Motta, Aranciaga Rolando, Rozadilla, Agnolin, Chimento, Egli i Novas, 2016
T. violantei	Motta, Aranciaga Rolando, Rozadilla, Agnolin, Chimento, Egli i Novas, 2016

Bibliografia

Aranciaga Rolando, A.M., Motta, M.J.; Agnolín, F.L., Tsuihiji, T., Miner, S., Brissón-Egli, F., Novas, F.E. (2024). "A new carcharodontosaurid specimen sheds light on the anatomy of South American giant predatory dinosaurs". The Science of Nature. 111 (6): 56. [3]

Campione, N.E., Evans, D.C., Brown, C.M., Carrano, M.T. (2014). Revell, L. (red.). "Body mass estimation in non-avian bipeds using a theoretical conversion to quadruped stylopodial proportions". Methods in Ecology and Evolution. 5 (9): 913–923. [4]

Coria, R.A., Currie, P.J., Ortega, F., Baiano, M.A. (2020). "An Early Cretaceous, medium-sized carcharodontosaurid theropod (Dinosauria, Saurischia) from the Mulichinco Formation (upper Valanginian), Neuquén Province, Patagonia, Argentina". Cretaceous Research, 111, 104319. doi:10.1016/j.cretres.2019.104319

Motta, M.J., Aranciaga Rolando, A.M., Rozadilla, S., Agnolín, F.E., Chimento, N., R., Egli, F., B., Novas, F.,E. (2016). "New theropod fauna from the Upper Cretaceous (Huincul Formation) of northwestern Patagonia, Argentina". New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin. 71: 231–253.[5]