Tyrannotitan

Autor:	Korekta:
Sebastian Oziemski Maciej Ziegler	Marcin Szermański Dawid Mazurek Karol Sabath Tomasz Sokołowski

---

Tyrannotitan (tyranotytan)
Długość:	11,5-13 m
Masa:	ok. 6 t
Miejsce występowania:	Argentyna - Chubut (formacja Cerro Barcino, ogniwo Cerro Castaño)
Czas występowania	wczesna kreda (apt-alb) ok. 125-100 Ma
Systematyka	Dinosauria Saurischia Theropoda Tetanurae Carnosauria Carcharodontosauridae ? Carcharodontosaurinae ?? Giganotosaurinae (= Giganotosaurini)
Zrekonstruowany szkielet tyranotytana. Źródło: [1]

Wstęp

Tyrannotitan to rodzaj bardzo dużego i dość wczesnego karcharodontozauryda. Tyrannotitan chubutensis został opisany w 2005 roku przez Fernando E. Novasa i jego współpracowników. Skamieniałości tego teropoda odkryto 28 km na północny-wschód od Paso de Indios w prowincji Chubut, w Argentynie.

Materiał kopalny

Holotyp oznaczony numerem MPEF-PV 1156 obejmuje niekompletne kości zębowe, 2 zęby, liczne kręgi grzbietowe (2-7 i ?8-?11, ?14), ?pierwszy kręg krzyżowy, kręg ogonowy, żebra, łuki hemalne, fragmenty gastaliów, niekompletną kość łopatkowo-kruczą, ramienną, promieniowe, niekompletne kości: biodrowa, łonowe i kulszowe, kości udowe, kość strzałkową oraz II kość śródstopia (Canale i in., 2014).

Paratyp (o oznaczeniu MPEF-PV 1157) obejmuje kość jarzmową, kwadratowo-jarzmową, kość zębową, zęby, pierwszy kręg szczytowy (dźwigacz), kręg szyjny, 7 kręgów grzbietowych (1, 4, 6-8, 12-14), 2 kręgi krzyżowe, dwa żebra, kręg ogonowy, łuk hemalny, prawą kość udową, niekompletną II kość śródstopia oraz kilka paliczków (II-2, II-3, IV-2, IV-3) w tym pazur ze stopy (Canale i in., 2014). Paratyp jest większy o ok. 7% od holotypu.

Materiał przypisany to zęby (Canale i in., 2014).

Pozycja systematyczna i budowa

Mimo, iż odkryto sporo skamieniałości tego teropoda, to wiemy o nim bardzo mało - brakuje np. większości czaszki. Niepewna pozostaje pozycja wewnątrz Carcharodontosauridae (zob. artykuły o Tetanurae i Carnosauria), ale np. Canale i in. (2014) w redeskrypcji taksonu uważają go za takson siostrzany względem Mapusaurus i Giganotosaurus w obrębie Giganotosaurini.

Od innych karcharodontozaurydów różni się budową zębów, żuchwy, kręgów grzbietowych i strzałki.

Etymologia

Nazwa tego mięsożernego dinozaura Tyrannotitan chubutensis oznacza "olbrzymi tyran z Chubut" (tyrannus - tyran; titan), prowincji Argentyny, gdzie odnaleziono jego skamieniałe szczątki.

Spis gatunków

Tyrannotitan	Novas, de Valais, Vickers-Rich i Rich, 2005
T. chubutensis	Novas, de Valais, Vickers-Rich i Rich, 2005

Bibliografia

Canale, J.I., Novas, F.E. & Pol, D. (2014) "Osteology and phylogenetic relationships of Tyrannotitan chubutensis Novas, de Valais, Vickers-Rich and Rich, 2005 (Theropoda: Carcharodontosauridae) from the Lower Cretaceous of Patagonia, Argentina" Historical Biology doi:10.1080/08912963.2013.861830

Carrano, M.T., Benson, R.B.J. & Sampson, S.D. (2012) "The phylogeny of Tetanurae (Dinosauria: Theropoda)" Journal of Systematic Palaeontology, 10(2), 211-300. doi:10.1080/14772019.2011.630927

Novas, F.E., de Valais, S., Vickers-Rich, P. & Rich, T. (2005) "A large Cretaceous theropod from Patagonia, Argentina, and the evolution of carcharodontosaurids" Naturwissenschaften, 92(5), 226-230