Mantellisaurus: Różnice pomiędzy wersjami
m (→Spis gatunków) |
|||
Linia 1: | Linia 1: | ||
Hasło do poprawy | Hasło do poprawy | ||
+ | {{DISPLAYTITLE:''Mantellisaurus''}} | ||
<small> | <small> | ||
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | {| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | ||
Linia 29: | Linia 30: | ||
<small>(górne warstwy formacji Vectis i dolne warstwy formacji | <small>(górne warstwy formacji Vectis i dolne warstwy formacji | ||
− | Lower Greensand | + | Lower Greensand [górne warstwy |
− | nadgrupy Wealden)</small> | + | nadgrupy Wealden])</small> |
[[Belgia]] - Bernissart | [[Belgia]] - Bernissart | ||
Linia 40: | Linia 41: | ||
|- | |- | ||
! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ||
− | | | + | | ok. 128-124 [[Ma]] |
− | <small> | + | <small>[[wczesna kreda]] ([[barrem]] - wczesny [[apt]])</small> |
|- | |- | ||
! '''Systematyka''' | ! '''Systematyka''' | ||
Linia 67: | Linia 68: | ||
? [[Hadrosauroidea]] | ? [[Hadrosauroidea]] | ||
|- | |- | ||
− | | colspan=2 |[[Plik: | + | | colspan=2 |[[Plik:Mantellisaurus_atherfieldensis_Steveoc.jpg|400px|]] |
− | <small>Rekonstrukcja przyżyciowa ''Mantellisaurus''. Autor: Stephen O'Connor. [http:// | + | <small>Rekonstrukcja przyżyciowa ''Mantellisaurus''. Autor: Stephen O'Connor. [http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/6e/Mantellisaurus_atherfieldensis_Steveoc.jpg]</small> |
+ | |- | ||
+ | ! colspan=2 | Mapa znalezisk: | ||
+ | |- | ||
+ | | colspan=2 | | ||
+ | <display_points type="terrain" zoom=5> | ||
+ | Wight Island, United Kingdom|warstwy Waelden, [[Wielka Brytania]]|<small>''M. atherfieldensis'' - holotyp '''BMNH R5764'''. | ||
+ | Bernissart, Belgium|Bernissart, [[Belgia]]|<small>''M. atherfieldensis'' - materiał przypisany '''BMNH 3741'''. | ||
+ | Rhineland, Germany|Nehden, Nadrenia Północna-Westfalia, [[Niemcy]]|<small>''M. atherfieldensis'' - materiał przypisany.</small> | ||
+ | </display_points> | ||
|} | |} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
− | ''Mantellisaurus'' to nazwa [[rodzaj]]owa dinozaura, którego pierwotnie opisano jako [[gatunek]] iguanodonta - ''[[Iguanodon]] atherfieldensis''. Identyfikacji jako odrębny [[rodzaj]] dokonał w [[2006]] roku | + | ''Mantellisaurus'' to nazwa [[rodzaj]]owa dinozaura, którego pierwotnie opisano jako [[gatunek]] iguanodonta - ''[[Iguanodon]] atherfieldensis''. Identyfikacji jako odrębny [[rodzaj]] dokonał w [[2006]] roku [[Gregory Paul]]. Stwierdził on, że ''[[Iguanodon]] atherfieldensis'' jest smuklejszy i lżejszy niż pozostałe hadrozaurokształtne. Prawdopodobnie był głównie dwunożny. Paul uważa także, że ''Mantellisaurus'' i ''[[Dollodon]]'' są bardziej zaawansowane od ''[[Iguanodon]]'', lecz mniej od ''[[Ouranosaurus]]'', co czyniłoby je hadrozauroidami wg definicji [[Paul Sereno|Sereno]] ([[1998]]) i You i in. ([[2003]]). |
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
− | [[Holotyp]] BMNH R5764 to prawie kompletna czaszka i większość szkieletu pozaczaszkowego. Został on odnaleziony na terenie Wielkiej Brytanii (Wyspa Wight). | + | [[Holotyp]] BMNH R5764 to prawie kompletna czaszka i większość szkieletu pozaczaszkowego. Został on odnaleziony na terenie Wielkiej Brytanii (Wyspa Wight) przez [[Reginald Hooley|Reginalda Hooley]]a. |
Materiał przypisany: okaz BMNH 3741 to prawie kompletny szkielet zawierający czaszkę. Został on odnaleziony na terenie Belgii (Bernissart). | Materiał przypisany: okaz BMNH 3741 to prawie kompletny szkielet zawierający czaszkę. Został on odnaleziony na terenie Belgii (Bernissart). | ||
− | [[Norman]] ([[1987]]) donosi także o szkieletach dorosłych, jak i młodocianych osobników z zachodnich Niemiec zarówno mantellizaura (u niego jeszcze nazywany ''[[Iguanodon]] atherfieldensis''), jak i ''[[Iguanodon]] bernissartensis''. | + | [[David Norman|Norman]] ([[1987]]) donosi także o szkieletach dorosłych, jak i młodocianych osobników z zachodnich Niemiec zarówno mantellizaura (u niego jeszcze nazywany ''[[Iguanodon]] atherfieldensis''), jak i ''[[Iguanodon]] bernissartensis''. |
==Synonimy i lokalizacja== | ==Synonimy i lokalizacja== | ||
− | Dinozaury takie jak ''[[Heterosaurus]]'' i ''[[Sphenospondylus]]'' mogą lub nie mogą być [[synonim]]ami ''Mantellisaurus'', ponieważ | + | Dinozaury takie jak ''[[Heterosaurus]]'' i ''[[Sphenospondylus]]'' mogą lub nie mogą być [[synonim]]ami ''Mantellisaurus'', ponieważ Paul ([[2006]]) ani nie podważa ani nie potwierdza ważności tych [[rodzaj]]ów. Mimo że uznawało się je za te same zwierzęta co iguanodont, to mogą one być tak naprawdę gatunkiem ''Mantellisaurus atherfieldensis''. ''M. atherfieldensis'' żył we wczesnej kredzie na terenie Wielkiej Brytanii, Belgii i Niemiec. |
− | Starszy materiał, pochodzący z [[barrem]]u, | + | Starszy materiał, pochodzący z [[barrem]]u, Paul uznał za należący do [[rodzaj]]u ''Mantellisaurus'' jako ''M.'' sp. Kolejnym jego młodszym synonimem może być ''[[Proplanicoxa]]''. Bardzo często za niego uważa się także ''[[Vectisaurus]]'', jednak jak wykazuje [[Andrew McDonald|McDonald]] ([[2012]]) jest on ''[[nomen dubium]]'', a ich synonimizacja jest bezpodstawna. |
− | + | McDonald ([[2012]]) uważa za ważne iguanodonty z [[barrem]]u i [[apt]]u jedynie ''Mantellisaurus atherfieldensis'' i ''[[Iguanodon]] bernissartensis'', a brytyjskie [[takson]]y (jak ''[[Dollodon]]'' czy ''[[Proplanicoxa]]'') uznaje za [[synonim]]y ''Mantellisaurus''. Podobnie uważa [[David Norman]] ([[2013]]), który za [[synonim]]y mantellizaura uważa ''[[Dollodon]] bampiingi'', ''[[Mantellodon]] carpenteri'' i ''[[Darwinsaurus]] evolutionis'' (częściowo - okaz NHMUK R1836). | |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
− | Nazwa ''Mantellisaurus'' jest uhonorowaniem Mary i | + | Nazwa ''Mantellisaurus'' jest uhonorowaniem Mary i [[Gideon Mantell|Gideona]] Mantellów, którzy odkryli i opisali pierwsze iguanodonty z Wealden. Epitet gatunkowy pochodzi od nazwy wsi, gdzie odkryto skamieniałości zwierzęcia - Atherfield. |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
! ''Mantellisaurus'' | ! ''Mantellisaurus'' | ||
− | | [[Paul]], [[2006]] | + | | {{Kpt|[[Gregory Paul|Paul]]}}, [[2006]] |
|- | |- | ||
| = ''[[Mantellodon]]'' | | = ''[[Mantellodon]]'' | ||
− | | Paul, 2012 | + | | {{Kpt|Paul}}, [[2012]] |
+ | | ''[[nomen dubium]]'' | ||
|- | |- | ||
− | | ?= ''[[Darwinsaurus]]'' | + | | ?= ''[[Darwinsaurus]]'' [partim] |
− | | Paul, 2012 | + | | {{Kpt|Paul}}, 2012 |
+ | | | ||
|- | |- | ||
| ?= ''[[Dollodon]]'' | | ?= ''[[Dollodon]]'' | ||
− | | | + | | {{Kpt|Paul}}, [[2008]] |
|- | |- | ||
| ?= ''[[Proplanicoxa]]'' | | ?= ''[[Proplanicoxa]]'' | ||
− | | [[Carpenter]] i [[Ishida]], [[2010]] | + | | {{Kpt|[[John Carpenter|Carpenter]] i {{Kpt|[[Yusuke Ishida|Ishida]]}}, [[2010]] |
+ | | ''nomen dubium'' | ||
|- | |- | ||
! ''M. atherfieldensis'' | ! ''M. atherfieldensis'' | ||
− | | ([[Hooley]], [[1925]]) | + | | ({{Kpt|[[Reginald Hooley|Hooley]]}}, [[1925]]) {{Kpt|Paul}}, 2006 |
|- | |- | ||
− | | = ''[[Cetiosaurus]] brachyurus'' | + | | = "''[[Cetiosaurus]]''" ''brachyurus'' |
− | | [[Owen]], [[1842]] | + | | {{Kpt|[[Richard Owen|Owen]], [[1842]] |
+ | | | ||
|- | |- | ||
| = ''[[Iguanodon]] atherfieldensis'' | | = ''[[Iguanodon]] atherfieldensis'' | ||
− | | | + | | {{Kpt|Hooley}}, |
+ | | | ||
|- | |- | ||
| = ''[[Mantellodon]] carpenteri'' | | = ''[[Mantellodon]] carpenteri'' | ||
− | | Paul, 2012 | + | | {{Kpt|Paul}}, 2012 |
+ | | ''nomen dubium'' | ||
|- | |- | ||
− | | ?= ''[[Darwinsaurus]] evolutionis | + | | ?= ''[[Darwinsaurus]] evolutionis'' [partim] |
− | | Paul, 2012 | + | | {{Kpt|Paul}}, 2012 |
+ | | ''nomen dubium'' | ||
|- | |- | ||
| ?= ''[[Dollodon]] seelyi'' | | ?= ''[[Dollodon]] seelyi'' | ||
− | | ([[Hulke]], [[1882]]) [[ | + | | ({{Kpt|[[John Hulke|Hulke]]}}, [[1882]]) {{Kpt|Paul}}, 2008 |
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | | ?= ''[[Dollodon]] bampingi'' | ||
+ | | {{Kpt|Paul}}, 2008 | ||
+ | | ''nomen dubium'' | ||
|- | |- | ||
− | | ?= ''[[Heterosaurus]] neocombiensis'' | + | | ?= ''[[Heterosaurus]] neocombiensis'' [partim] |
− | | | + | | {{Kpt|Cornuel}}, [[1850]] |
+ | | | ||
|- | |- | ||
| ?= ''[[Proplanicoxa]] galtoni'' | | ?= ''[[Proplanicoxa]] galtoni'' | ||
− | | | + | | {{Kpt|Carpenter}} i {{Kpt|Ishida}}, 2010 |
+ | | ''nomen dubium'' | ||
|- | |- | ||
− | | ?= '' | + | | ?= ''Sphenospondylus gracilis'' |
− | | [[Lydekker]], [[1888]] | + | | {{Kpt|[[Richard Lydekker|Lydekker]]}}, [[1888]] |
+ | | ''nomen dubium'' | ||
|} | |} | ||
Linia 142: | Linia 167: | ||
McDonald, A.T., Barrett, P.M. & Chapman, S.D. (2010) "A new basal iguanodont (Dinosauria: Ornithischia) from the Wealden (Lower Cretaceous) of England" Zootaxa, 2569, 1–43 | McDonald, A.T., Barrett, P.M. & Chapman, S.D. (2010) "A new basal iguanodont (Dinosauria: Ornithischia) from the Wealden (Lower Cretaceous) of England" Zootaxa, 2569, 1–43 | ||
− | McDonald, A.T. (2012) "The status of Dollodon and other basal iguanodonts (Dinosauria: Ornithischia) from the upper Wealden beds (Lower Cretaceous) of Europe". Cretaceous Research 33 (1): 1-6. doi:10.1016/j.cretres.2011.03.002 | + | McDonald, A.T. (2012) "The status of Dollodon and other basal iguanodonts (Dinosauria: Ornithischia) from the upper Wealden beds (Lower Cretaceous) of Europe". Cretaceous Research 33 (1): 1-6. [[doi:10.1016/j.cretres.2011.03.002]] |
− | Naish D. | + | Naish D. & Martill D.M. (2007) Dinosaurs of Great Britain and the role of the Geological Society of London in their discovery: Ornithischia. „Journal of the Geological Society”. 165 (3), s. 613–623. [[doi:10.1144/0016-76492007-154]] [Supplementary information] |
Norman, D.B. (1986) "On the anatomy of Iguanodon atherfieldensis (Ornithischia: Ornithopoda)". Bulletin de L'institut Royal des Sciences Naturelles de Belgique Sciences de la Terre 56: 281–372. ISSN 0374-6291 | Norman, D.B. (1986) "On the anatomy of Iguanodon atherfieldensis (Ornithischia: Ornithopoda)". Bulletin de L'institut Royal des Sciences Naturelles de Belgique Sciences de la Terre 56: 281–372. ISSN 0374-6291 | ||
Linia 150: | Linia 175: | ||
Norman, D.B. (1987) "A Mass-Accumulation of Vertebrates from the Lower Cretaceous of Nehden (Sauerland), West Germany". Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences 230(1259): 215-255 | Norman, D.B. (1987) "A Mass-Accumulation of Vertebrates from the Lower Cretaceous of Nehden (Sauerland), West Germany". Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences 230(1259): 215-255 | ||
− | Paul, | + | Norman, D.B. (2013) On the taxonomy and diversity of Wealden iguanodontian dinosaurs (Ornithischia: Ornithopoda) |
+ | Revue de Paléobiologie; vol. 32 (2): 385-404 [http://www.ville-ge.ch/mhng/paleo/paleo-pdf/32-2/pal_32_2_09.pdf] | ||
+ | |||
+ | Paul, G.S. (2008) "A revised taxonomy of the iguanodont dinosaur genera and species". Cretaceous Research 29 (2): 192–216. [[doi:10.1016/j.cretres.2007.04.009]] | ||
+ | |||
+ | Paul, G.S. (2010): "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford | ||
http://en.wikipedia.org/wiki/Mantellisaurus | http://en.wikipedia.org/wiki/Mantellisaurus | ||
Linia 156: | Linia 186: | ||
http://en.wikipedia.org/wiki/Iguanodon#Species | http://en.wikipedia.org/wiki/Iguanodon#Species | ||
− | + | </small> | |
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] |
Wersja z 21:37, 27 mar 2014
Hasło do poprawy
Autor: | Korekta: |
Sebastian Oziemski | Maciej Ziegler, Krzysztof Lichota, Tomasz Singer, Tomasz Sokołowski, Daniel Madzia |
Mantellisaurus (mantellizaur) | |
---|---|
Długość: | 7-8 m |
Masa: | 1-3 t |
Miejsce występowania: | Wielka Brytania - Wyspa Wight
(górne warstwy formacji Vectis i dolne warstwy formacji Lower Greensand [górne warstwy nadgrupy Wealden]) Belgia - Bernissart Niemcy - Nadrenia Północna-Westfalia (Nehden) |
Czas występowania | ok. 128-124 Ma
wczesna kreda (barrem - wczesny apt) |
Systematyka | Dinosauria |
Rekonstrukcja przyżyciowa Mantellisaurus. Autor: Stephen O'Connor. [1] | |
Mapa znalezisk: | |
Wczytywanie mapy…
|
Wstęp
Mantellisaurus to nazwa rodzajowa dinozaura, którego pierwotnie opisano jako gatunek iguanodonta - Iguanodon atherfieldensis. Identyfikacji jako odrębny rodzaj dokonał w 2006 roku Gregory Paul. Stwierdził on, że Iguanodon atherfieldensis jest smuklejszy i lżejszy niż pozostałe hadrozaurokształtne. Prawdopodobnie był głównie dwunożny. Paul uważa także, że Mantellisaurus i Dollodon są bardziej zaawansowane od Iguanodon, lecz mniej od Ouranosaurus, co czyniłoby je hadrozauroidami wg definicji Sereno (1998) i You i in. (2003).
Materiał kopalny
Holotyp BMNH R5764 to prawie kompletna czaszka i większość szkieletu pozaczaszkowego. Został on odnaleziony na terenie Wielkiej Brytanii (Wyspa Wight) przez Reginalda Hooleya.
Materiał przypisany: okaz BMNH 3741 to prawie kompletny szkielet zawierający czaszkę. Został on odnaleziony na terenie Belgii (Bernissart).
Norman (1987) donosi także o szkieletach dorosłych, jak i młodocianych osobników z zachodnich Niemiec zarówno mantellizaura (u niego jeszcze nazywany Iguanodon atherfieldensis), jak i Iguanodon bernissartensis.
Synonimy i lokalizacja
Dinozaury takie jak Heterosaurus i Sphenospondylus mogą lub nie mogą być synonimami Mantellisaurus, ponieważ Paul (2006) ani nie podważa ani nie potwierdza ważności tych rodzajów. Mimo że uznawało się je za te same zwierzęta co iguanodont, to mogą one być tak naprawdę gatunkiem Mantellisaurus atherfieldensis. M. atherfieldensis żył we wczesnej kredzie na terenie Wielkiej Brytanii, Belgii i Niemiec.
Starszy materiał, pochodzący z barremu, Paul uznał za należący do rodzaju Mantellisaurus jako M. sp. Kolejnym jego młodszym synonimem może być Proplanicoxa. Bardzo często za niego uważa się także Vectisaurus, jednak jak wykazuje McDonald (2012) jest on nomen dubium, a ich synonimizacja jest bezpodstawna.
McDonald (2012) uważa za ważne iguanodonty z barremu i aptu jedynie Mantellisaurus atherfieldensis i Iguanodon bernissartensis, a brytyjskie taksony (jak Dollodon czy Proplanicoxa) uznaje za synonimy Mantellisaurus. Podobnie uważa David Norman (2013), który za synonimy mantellizaura uważa Dollodon bampiingi, Mantellodon carpenteri i Darwinsaurus evolutionis (częściowo - okaz NHMUK R1836).
Etymologia
Nazwa Mantellisaurus jest uhonorowaniem Mary i Gideona Mantellów, którzy odkryli i opisali pierwsze iguanodonty z Wealden. Epitet gatunkowy pochodzi od nazwy wsi, gdzie odkryto skamieniałości zwierzęcia - Atherfield.
Spis gatunków
Mantellisaurus | Paul, 2006 | |
---|---|---|
= Mantellodon | Paul, 2012 | nomen dubium |
?= Darwinsaurus [partim] | Paul, 2012 | |
?= Dollodon | Paul, 2008 | |
?= Proplanicoxa | Carpenter i Ishida, 2010 | nomen dubium |
M. atherfieldensis | (Hooley, 1925) Paul, 2006 | |
= "Cetiosaurus" brachyurus | Owen, 1842 | |
= Iguanodon atherfieldensis | Hooley, | |
= Mantellodon carpenteri | Paul, 2012 | nomen dubium |
?= Darwinsaurus evolutionis [partim] | Paul, 2012 | nomen dubium |
?= Dollodon seelyi | (Hulke, 1882) Paul, 2008 | |
?= Dollodon bampingi | Paul, 2008 | nomen dubium |
?= Heterosaurus neocombiensis [partim] | Cornuel, 1850 | |
?= Proplanicoxa galtoni | Carpenter i Ishida, 2010 | nomen dubium |
?= Sphenospondylus gracilis | Lydekker, 1888 | nomen dubium |
Bibliografia
Holtz T.R. Jr. (2008) "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information"
McDonald, A.T., Barrett, P.M. & Chapman, S.D. (2010) "A new basal iguanodont (Dinosauria: Ornithischia) from the Wealden (Lower Cretaceous) of England" Zootaxa, 2569, 1–43
McDonald, A.T. (2012) "The status of Dollodon and other basal iguanodonts (Dinosauria: Ornithischia) from the upper Wealden beds (Lower Cretaceous) of Europe". Cretaceous Research 33 (1): 1-6. doi:10.1016/j.cretres.2011.03.002
Naish D. & Martill D.M. (2007) Dinosaurs of Great Britain and the role of the Geological Society of London in their discovery: Ornithischia. „Journal of the Geological Society”. 165 (3), s. 613–623. doi:10.1144/0016-76492007-154 [Supplementary information]
Norman, D.B. (1986) "On the anatomy of Iguanodon atherfieldensis (Ornithischia: Ornithopoda)". Bulletin de L'institut Royal des Sciences Naturelles de Belgique Sciences de la Terre 56: 281–372. ISSN 0374-6291
Norman, D.B. (1987) "A Mass-Accumulation of Vertebrates from the Lower Cretaceous of Nehden (Sauerland), West Germany". Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences 230(1259): 215-255
Norman, D.B. (2013) On the taxonomy and diversity of Wealden iguanodontian dinosaurs (Ornithischia: Ornithopoda) Revue de Paléobiologie; vol. 32 (2): 385-404 [2]
Paul, G.S. (2008) "A revised taxonomy of the iguanodont dinosaur genera and species". Cretaceous Research 29 (2): 192–216. doi:10.1016/j.cretres.2007.04.009
Paul, G.S. (2010): "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford
http://en.wikipedia.org/wiki/Mantellisaurus
http://en.wikipedia.org/wiki/Iguanodon#Species