Futalognkosaurus: Różnice pomiędzy wersjami
m (+ryc., -mapka) |
(aktualizacja) |
||
| Linia 32: | Linia 32: | ||
| [[Argentyna]] - prowincja Neuquén | | [[Argentyna]] - prowincja Neuquén | ||
| − | <small>([[formacja Portezuelo]] - grupa i nadgrupa Neuquén)</small> | + | <small>([[formacja]] [[Portezuelo]] - grupa i nadgrupa Neuquén)</small> |
|- | |- | ||
! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ||
| − | | ok. 90,3-87 Ma | + | | ok. 90,3-87 [[Ma]] |
<small>późna [[kreda]] (późny [[turon]] - środkowy [[koniak]])</small> | <small>późna [[kreda]] (późny [[turon]] - środkowy [[koniak]])</small> | ||
| Linia 78: | Linia 78: | ||
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| − | [[Holotyp]] futalognkozaura (MUCPv-323) zawiera kompletną szyję; 10 kręgów grzbietowych; kilka(naście) żeber; | + | [[Holotyp]] futalognkozaura (MUCPv-323) zawiera kompletną szyję; 10 kręgów grzbietowych; kilka(naście) żeber; kompletną kość krzyżową; kości biodrowe; prawą kość kulszową i 1 przedni kręg ogonowy. Materiał jest przechowywany w CePaLB-Universidad del Comahue (prowincja Neuquén, [[Argentyna]]). |
==Rozmiary== | ==Rozmiary== | ||
| Linia 87: | Linia 87: | ||
==Pozycja filogenetyczna== | ==Pozycja filogenetyczna== | ||
| − | Według analizy kladystycznej przeprowadzonej przez zespół [[Jorge Calvo|Calvo]] i in. (2007a) ''Futalognkosaurus'' to przedstawiciel [[klad]]u [[Lithostrotia]]. Wiele cech wspólnych łączy futalognkozaura z ''[[Mendozasaurus]]''. Jest to dowód na to, że te dwa dinozaury mogły być spokrewnione. Obecnie zalicza się je do mało znanego [[klad]]u [[Lognkosauria]]. Autorzy opisu ''Futalognkosaurus'' sądzą, że ''[[Malawisaurus]]'' jest [[takson siostrzany|taksonem siostrzanym]] do lognkozaurów, podobnie Carballido i in. 2011a, gdzie [[Lognkosauria]] są bardziej [[bazalny|bazalne]] od ''[[Malawisaurus]]'' i bardziej [[zaawansowany]]ch tytanozaurów. Z kolei [[analiza filogenetyczna|analiza]] Carballido i in. (2011b) wskazuje, że ''Futalognkosaurus'' i ''[[Mendozasaurus]]'' tworzą [[politomia|politomię]] u podstawy [[Somphospondyli]]. | + | Według analizy kladystycznej przeprowadzonej przez zespół [[Jorge Calvo|Calvo]] i in. (2007a) ''Futalognkosaurus'' to przedstawiciel [[klad]]u [[Lithostrotia]]. Wiele cech wspólnych łączy futalognkozaura z ''[[Mendozasaurus]]''. Jest to dowód na to, że te dwa dinozaury mogły być spokrewnione. Obecnie zalicza się je do mało znanego [[klad]]u [[Lognkosauria]]. Autorzy opisu ''Futalognkosaurus'' sądzą, że ''[[Malawisaurus]]'' jest [[takson siostrzany|taksonem siostrzanym]] do lognkozaurów, podobnie Carballido i in. 2011a, gdzie [[Lognkosauria]] są bardziej [[bazalny|bazalne]] od ''[[Malawisaurus]]'' i bardziej [[zaawansowany]]ch tytanozaurów. Z kolei [[analiza filogenetyczna|analiza]] Carballido i in. (2011b) wskazuje, że ''Futalognkosaurus'' i ''[[Mendozasaurus]]'' tworzą [[politomia|politomię]] u podstawy [[Somphospondyli]]. Natomiast analizy Gorscak i in. (2017) wskazują na ich bliskie pokrewieństwo z [[Saltasauridae]]. |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
|{{V|''Futalognkosaurus''}} | |{{V|''Futalognkosaurus''}} | ||
| − | |{{Kpt|[[Jorge Calvo|Calvo]], [[Juan Porfiri|Porfiri]], [[Bernardo González-Riga|González-Riga]]}} | + | |{{Kpt|[[Jorge Calvo|Calvo]], [[Juan Porfiri|Porfiri]], [[Bernardo González-Riga|González-Riga]]}} i {{Kpt|[[Alexander Kellner|Kellner]]}}, [[2007]] |
|- | |- | ||
|{{V|''Futalognkosaurus dukei''}} | |{{V|''Futalognkosaurus dukei''}} | ||
| − | |{{Kpt|[[Jorge Calvo|Calvo]], [[Juan Porfiri|Porfiri]], [[Bernardo González-Riga|González-Riga]]}} | + | |{{Kpt|[[Jorge Calvo|Calvo]], [[Juan Porfiri|Porfiri]], [[Bernardo González-Riga|González-Riga]]}} i {{Kpt|[[Alexander Kellner|Kellner]]}}, [[2007]] |
|} | |} | ||
| Linia 102: | Linia 102: | ||
Calvo, J.O., Porfiri, J.D., González-Riga, B.J., and Kellner, A.W. (2007a) "A new Cretaceous terrestrial ecosystem from Gondwana with the description of a new sauropod dinosaur". Anais Academia Brasileira Ciencia, 79(3): 529-41 [http://www.scielo.br/pdf/aabc/v79n3/a13v79n3.pdf] | Calvo, J.O., Porfiri, J.D., González-Riga, B.J., and Kellner, A.W. (2007a) "A new Cretaceous terrestrial ecosystem from Gondwana with the description of a new sauropod dinosaur". Anais Academia Brasileira Ciencia, 79(3): 529-41 [http://www.scielo.br/pdf/aabc/v79n3/a13v79n3.pdf] | ||
| − | Calvo, J.O.; Porfiri, J.D.; González Riga, B J.; and Kellner, A.W.A. (2007b) | + | Calvo, J.O.; Porfiri, J.D.; González Riga, B J.; and Kellner, A.W.A. (2007b) "Anatomy of ''Futalognkosaurus dukei'' Calvo, Porfiri, González Riga, & Kellner, 2007 (Dinosauria, Titanosauridae) from the Neuquen Group, Late Cretaceous, Patagonia, Argentina". Arquivos do Museu Nacional 65 (4): 511–526 [http://www.proyectodino.com.ar/pdfs/140-0020.pdf] |
| − | Calvo, J.O.; Juárez Valieri, R.D. & Porfiri, J.D. 2008 | + | Calvo, J.O.; Juárez Valieri, R.D. & Porfiri, J.D. (2008) Re-sizing giants: estimation of body length of ''Futalognkosaurus dukei'' and implications for giant titanosaurian sauropods. 3° Congreso Latinoamericano de Paleontología de Vertebrados, Neuquén, Argentina. |
| − | Carballido J.L., Pol D., Cerda I., Salgado L. (2011a) | + | Carballido J.L., Pol D., Cerda I., Salgado L. (2011a) "The osteology of ''Chubutisaurus insignis'' del Corro, 1975 (Dinosauria: Neosauropoda) from the 'middle' Cretaceous of central Patagonia, Argentina". Journal of Vertebrate Paleontology 31 (1): 93–110 |
| − | Carballido, J.L., Rauhut, O.W.M., Pol, D. & Salgado L (2011b) "Osteology and phylogenetic relationships of Tehuelchesaurus benitezii (Dinosauria, Sauropoda) from the Upper Jurassic of Patagonia" Zoological Journal of the Linnean Society of London 163 (2): 605-662. doi:10.1111/j.1096-3642.2011.00723.x. | + | Carballido, J.L., Rauhut, O.W.M., Pol, D. & Salgado L (2011b) "Osteology and phylogenetic relationships of ''Tehuelchesaurus benitezii'' (Dinosauria, Sauropoda) from the Upper Jurassic of Patagonia" Zoological Journal of the Linnean Society of London 163 (2): 605-662. doi:10.1111/j.1096-3642.2011.00723.x. |
| + | |||
| + | Gorscak, E., O’Connor, P.M., Roberts, E.M., Stevens, N.J. (2017) The second titanosaurian (Dinosauria: Sauropoda) from the middle Cretaceous Galula Formation, southwestern Tanzania, with remarks on African | ||
| + | titanosaurian diversity. Journal of Vertebrate Paleontology. [[DOI: 10.1080/02724634.2017.1343250]] | ||
http://svpow.com/2009/10/20/futalognkosaurus-was-one-big-ass-sauropod/ | http://svpow.com/2009/10/20/futalognkosaurus-was-one-big-ass-sauropod/ | ||
Wersja z 09:46, 7 lis 2017
| Autor: | Korekta: |
| Sebastian Oziemski | Daniel Madzia |
| Futalognkosaurus (futalognkozaur) | |
|---|---|
| Długość: | 26 m |
| Masa: | 35 t ? |
| Miejsce występowania: | Argentyna - prowincja Neuquén
(formacja Portezuelo - grupa i nadgrupa Neuquén) |
| Czas występowania | ok. 90,3-87 Ma |
| Systematyka | Dinosauria
?? Lithostrotia |
Rekonstrukcja. Autor: Nima Sassani [1]. | |
Wstęp
Futalognkosaurus to późnokredowy rodzaj somfospondyla. Jest jednym z największych znanych dinozaurów. Jego skamieniałości zostały odkryte w pokładach formacji Portezuelo w Argentynie w latach 2000-2004. Futalognkozaur żył prawdopodobnie ok. 90,3-87 milionów lat temu (piętra późnyturon - środkowy koniak). Odnaleziono m.in. kompletną szyję Futalognkosaurus (dźwigacz, obrotnik, 5 przednich, 4 środkowe i 3 tylne kręgi szyjne), która była bardzo długa.
Inni przedstawiciele tzw. fauny Futalognko, z którymi koegzystował ten ogromny zauropod, to m.in. enigmatyczny tetanur Megaraptor, dromeozauryd Unenlagia, inne zauropody (m.in. Malarguesaurus), ornitopody, krokodylomorfy, pterozaury oraz żółwie bokoszyjne.
Lokalizacja
Materiał pochodzi z warstw formacji Portezuelo (grupa i nadgrupa Neuquén). Został odnaleziony na północnym wybrzeżu jeziora Barreales, 90 km na północny zachód od miasta Neuquén, w prowincji o tej samej nazwie.
Materiał kopalny
Holotyp futalognkozaura (MUCPv-323) zawiera kompletną szyję; 10 kręgów grzbietowych; kilka(naście) żeber; kompletną kość krzyżową; kości biodrowe; prawą kość kulszową i 1 przedni kręg ogonowy. Materiał jest przechowywany w CePaLB-Universidad del Comahue (prowincja Neuquén, Argentyna).
Rozmiary
Futalognkosaurus dukei to z pewnością jeden z największych zwierząt lądowych w dziejach naszej planety. Calvo i in. (2007a) szacują go oficjalnie na 32-34 metry długości, Paul (2010) na 30 metrów i ponad 50 ton, z kolei Holtz (2012) na 28 metrów i ok. 42 tony ("masa siedmiu słoni"). Jednak w wydanym w 2008 roku abstrakcie autorzy opisu stwierdzają, że prawidłowa długość to "jedynie" 26 m. W przeciwieństwie do innych ogromnych zauropodów, F. dukei znany jest ze stosunkowo kompletnego szkieletu - jego odnalezione skamieniałości zwierzęcia stanowią około 70% całego kośćca. Wg autorów jego opisu, jest najbardziej kompletnym gigantem ze wszystkich znanych, ogromnych zauropodów.
Etymologia
Nazwa rodzajowa zauropoda pochodzi z języka lokalnych Indian Mapuce: futa oznacza "gigant", a lognko, czyli "naczelny". Oznacza więc dosłownie "rządzącego jaszczura-giganta". Epitet gatunkowy dukei honoruje firmę Duke Energy Argentina Company, która sponsorowała wykopaliska.
Pozycja filogenetyczna
Według analizy kladystycznej przeprowadzonej przez zespół Calvo i in. (2007a) Futalognkosaurus to przedstawiciel kladu Lithostrotia. Wiele cech wspólnych łączy futalognkozaura z Mendozasaurus. Jest to dowód na to, że te dwa dinozaury mogły być spokrewnione. Obecnie zalicza się je do mało znanego kladu Lognkosauria. Autorzy opisu Futalognkosaurus sądzą, że Malawisaurus jest taksonem siostrzanym do lognkozaurów, podobnie Carballido i in. 2011a, gdzie Lognkosauria są bardziej bazalne od Malawisaurus i bardziej zaawansowanych tytanozaurów. Z kolei analiza Carballido i in. (2011b) wskazuje, że Futalognkosaurus i Mendozasaurus tworzą politomię u podstawy Somphospondyli. Natomiast analizy Gorscak i in. (2017) wskazują na ich bliskie pokrewieństwo z Saltasauridae.
Spis gatunków
| Futalognkosaurus | Calvo, Porfiri, González-Riga i Kellner, 2007 |
| Futalognkosaurus dukei | Calvo, Porfiri, González-Riga i Kellner, 2007 |
Bibliografia
Calvo, J.O., Porfiri, J.D., González-Riga, B.J., and Kellner, A.W. (2007a) "A new Cretaceous terrestrial ecosystem from Gondwana with the description of a new sauropod dinosaur". Anais Academia Brasileira Ciencia, 79(3): 529-41 [2]
Calvo, J.O.; Porfiri, J.D.; González Riga, B J.; and Kellner, A.W.A. (2007b) "Anatomy of Futalognkosaurus dukei Calvo, Porfiri, González Riga, & Kellner, 2007 (Dinosauria, Titanosauridae) from the Neuquen Group, Late Cretaceous, Patagonia, Argentina". Arquivos do Museu Nacional 65 (4): 511–526 [3]
Calvo, J.O.; Juárez Valieri, R.D. & Porfiri, J.D. (2008) Re-sizing giants: estimation of body length of Futalognkosaurus dukei and implications for giant titanosaurian sauropods. 3° Congreso Latinoamericano de Paleontología de Vertebrados, Neuquén, Argentina.
Carballido J.L., Pol D., Cerda I., Salgado L. (2011a) "The osteology of Chubutisaurus insignis del Corro, 1975 (Dinosauria: Neosauropoda) from the 'middle' Cretaceous of central Patagonia, Argentina". Journal of Vertebrate Paleontology 31 (1): 93–110
Carballido, J.L., Rauhut, O.W.M., Pol, D. & Salgado L (2011b) "Osteology and phylogenetic relationships of Tehuelchesaurus benitezii (Dinosauria, Sauropoda) from the Upper Jurassic of Patagonia" Zoological Journal of the Linnean Society of London 163 (2): 605-662. doi:10.1111/j.1096-3642.2011.00723.x.
Gorscak, E., O’Connor, P.M., Roberts, E.M., Stevens, N.J. (2017) The second titanosaurian (Dinosauria: Sauropoda) from the middle Cretaceous Galula Formation, southwestern Tanzania, with remarks on African titanosaurian diversity. Journal of Vertebrate Paleontology. DOI: 10.1080/02724634.2017.1343250
http://svpow.com/2009/10/20/futalognkosaurus-was-one-big-ass-sauropod/
Holtz, T.R. Jr. (2012) "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information" [4]
Paul G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford
