Vagaceratops

Autor:

Maciej Ziegler Tomasz Sokołowski Tomasz Skawiński Marcin Szermański

---

Vagaceratops (wagaceratops)
Długość:	ok. 4 m
Masa:	ok. 1 t
Miejsce występowania:	Kanada - prowincja Alberta (formacja Dinosaur Park)
Czas występowania	76-75 Ma późna kreda (kampan)
Systematyka	Dinosauria Ornithischia Genasauria Cerapoda Marginocephalia Ceratopsia Neoceratopsia Coronosauria Ceratopsoidea Ceratopsidae Chasmosaurinae
Autor: Sampson i in., 2010.
Mapa znalezisk:
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":3,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003Eformacja \u003Ca href=\"/index.php?title=Dinosaur_Park\u0026amp;action=edit\u0026amp;redlink=1\" class=\"new\" title=\"Dinosaur Park (strona nie istnieje)\"\u003EDinosaur Park\u003C/a\u003E, Irvine, prowincja Alberta, \u003Ca href=\"/wiki/Kanada\" class=\"mw-redirect\" title=\"Kanada\"\u003EKanada\u003C/a\u003E|\u003Csmall\u003E\u003Ci\u003EV. irvinensis\u003C/i\u003E - \u003Ca href=\"/wiki/Holotyp\" title=\"Holotyp\"\u003Eholotyp\u003C/a\u003E (NMC 41357) i(?) materia\u0142 przypisany.\u003Cbr\u003E\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"formacja Dinosaur Park, Irvine, prowincja Alberta, Kanada|V. irvinensis - holotyp (NMC 41357) i(?) materia\u0142 przypisany.\n","link":"","lat":50,"lon":-110.2999999999999971578290569595992565155029296875,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Wstęp

Vagaceratops jest rodzajem ceratopsa żyjącego podczas późnej kredy, około 75-74 milionów lat temu, na terenie Laramidii (obecnej zachodniej Ameryki Północnej).

Odkrycie i materiał kopalny

Holotyp tego gatunku (NMC 41357), pochodzący z najmłodszych osadach formacji Dinosaurs Park, składający się z dość kompletnej czaszki i szkieletu pozaczaszkowego (brakuje głównie ogona) odkrył Luke Lindoe i zebrała ekipa Wanna Langstona w 1958 roku.

Przypisany materiał to TMP 87.45.1 (częściowa czaszka) i TMP 98.102.8 (fragmentaryczna czaszka). Przewiezione do ottawskiego Canadian Museum of Nature przeleżały kilkadziesiąt lat, czekając na formalny opis. Wg Campbella i in. (2019) do tego gatunku należy również okaz TMP 11.53.46 (niekompletna, rozczłonkowana czaszka).

Etymologia

Nazwa Vagaceratops to połączenie łacińskiego vagus (wędrowiec) i greckiego ceratops (rogata twarz) i odnosi się do występowania "tego kladu" (Vagaceratops+Kosmoceratops? Chasmosaurinae? Ceratopsidae?) na północy (Alberta) i południu (Utah) Laramidii w późnym kampanie. Pochodzenie nazwy gatunkowej (irvinensis) nie zostało wyjaśnione w publikacji opisującej nowy gatunek, lecz zapewne pochodzi od miejscowości Irvine, niedaleko której odnaleziono holotyp.

Budowa

Vagaceratops był niedużym ceratopsydem, ogólnie podobnym do swych krewniaków. Miał tylko róg nosowy. Od innych chasmozaurynów różni się ornamentacją kryzy (szeroko zaokrąglonym i otwartym wcięciem jarzmowym na kości łuskowej; prostym poprzecznym łukiem kości ciemieniowych; krótkimi, tworzącymi zakrzywione i płaskie płytki epiparietales 1-3 i epiparietosquamosale) oraz kością przedzębową długości połowy kości zębowej (autapomorfie za Sampson i in., 2010).

Taksonomia

Vagaceratops irvinensis został opisany w 2001 roku przez Holmesa, Forster, Ryana i Shepherda jako Chasmosaurus irvinensis. Ich analiza kladystyczna wykazała, że jest on najbliżej spokrewniony z Chasmosaurus belli. Później obszerna analiza Sampsona i in. (2010) wykazała, że Vagaceratops jest znacznie bardziej zaawansowanym chasmozaurynem, bliskim Kosmoceratops, więc została utworzona dla niego nowa nazwa rodzajowa. Jednak Campbell i in. (2019) ponownie uznali, że jest jest to jedynie gatunek chasmozaura - Chasmosaurus irvinensis.

Spis gatunków

Vagaceratops	Samspon, Loewen, Farke, Roberts, Forster, Smith i Titus, 2010
V. irvinensis	(Holmes, Forster, Ryan i Shepherd, 2001) Samspon, Loewen, Farke, Roberts, Forster, Smith i Titus, 2010
= Chasmosaurus irvinensis	Holmes, Forster, Ryan i Shepherd, 2001

Bibliografia

Campbell, J.A., Ryan, M.J., Schroder-Adams, C.J., Holmes, R.B. & Evans, D.C. (2019) "Temporal range extension and evolution of the chasmosaurine ceratopsid 'Vagaceratops' irvinensis (Dinosauria: Ornithischia) in the Upper Cretaceous (Campanian) Dinosaur Park Formation of Alberta." Vertebrate Anatomy Morphology Palaeontology 7: 83-100. DOI: https://doi.org/10.18435/vamp29356.

Holmes, R.B., Forster, c., Ryan, M. & Shepherd, K.M. (2001) "A new species of Chasmosaurus (Dinosauria: Ceratopsia) from the Dinosaur Park Formation of southern Alberta" Canadian Journal of Earth Sciencies, 38(10), 1423–1438 doi:10.1139/cjes-38-10-1423

Sampson, S.D., Loewen, M.A., Farke, A.A., Roberts, E.M., Forster, C.A., Smith, J.A. & Titus, A.L. (2010) "New Horned Dinosaurs from Utah Provide Evidence for Intracontinental Dinosaur Endemism" PLoS ONE, 5(9), e12292 doi:10.1371/journal.pone.0012292