Seitaad: Różnice pomiędzy wersjami
m (uzupełnienia) |
|||
| (Nie pokazano 14 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| + | {{DISPLAYTITLE:''Seitaad''}} | ||
<small> | <small> | ||
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | {| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | ||
| Linia 6: | Linia 7: | ||
| [[Marcin Szermański]] | | [[Marcin Szermański]] | ||
| [[Łukasz Czepiński]] | | [[Łukasz Czepiński]] | ||
| + | |||
| + | [[Mateusz Tałanda]] | ||
| + | |||
| + | [[Kamil Kamiński]] | ||
|} | |} | ||
</small> | </small> | ||
| Linia 12: | Linia 17: | ||
{| class="wikitable" style="text-align:left" align="left" | {| class="wikitable" style="text-align:left" align="left" | ||
| − | ! colspan=2 | ''Seitaad'' ( | + | ! colspan=2 | ''Seitaad'' (sejtad) |
|- | |- | ||
! '''Długość''': | ! '''Długość''': | ||
| Linia 25: | Linia 30: | ||
| [[USA]] - stan Utah | | [[USA]] - stan Utah | ||
| − | <small>(dolne pokłady formacji Navajo)</small> | + | <small>(dolne pokłady formacji [[Navajo]])</small> |
|- | |- | ||
! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ||
| − | | 189,6-175,6 Ma | + | | 189,6-175,6 [[Ma]] |
| − | <small> | + | <small>[[wczesna jura]] ([[pliensbach]] - [[toark]])</small> |
|- | |- | ||
! '''Systematyka''' | ! '''Systematyka''' | ||
| Linia 40: | Linia 45: | ||
[[Plateosauria]] | [[Plateosauria]] | ||
| + | |||
| + | [[Massopoda]] | ||
| + | |||
| + | ?[[Sauropodiformes]] | ||
|- | |- | ||
| colspan=2 |[[Plik:seitaad.jpg|400px|]] | | colspan=2 |[[Plik:seitaad.jpg|400px|]] | ||
| Linia 45: | Linia 54: | ||
Źródło: [http://palaeoblog.blogspot.com/2010/03/seitaad-ruessi-new-sautopodomorph-from.html]</small> | Źródło: [http://palaeoblog.blogspot.com/2010/03/seitaad-ruessi-new-sautopodomorph-from.html]</small> | ||
| + | |- | ||
| + | ! colspan=2 | Mapa znalezisk: | ||
| + | |- | ||
| + | | colspan=2 | | ||
| + | <display_points type="terrain" zoom=4> | ||
| + | 37.4° N, 109.6° W~[[formacja]] [[Navajo]], Utah, [[USA]]|'''[[holotyp]] UMNH VP 18040''' | ||
| + | </display_points> | ||
|} | |} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Seitaad'' to roślinożerny dinozaur gadziomiedniczny należący do zauropodomorfów. Mimo niewielkich rozmiarów – długość [[holotyp]]u ocenia się na około 2-2,5 metra – jest | + | ''Seitaad'' to roślinożerny [[Saurischia|dinozaur gadziomiedniczny]] należący do zauropodomorfów. Mimo niewielkich rozmiarów – długość [[holotyp]]u ocenia się na około 2-2,5 metra – jest bardzo ważnym odkryciem paleontologicznym. Wynika to z tego, że na terenie Ameryki Północnej zapis kopalny tej grupy dinozaurów jest ubogi w przedziale czasowym późny [[trias]] – [[wczesna jura]]. |
| − | + | Szczątki ''Seitaad'' odkryte w piaskowcach w południowym Utah ([[formacja]] [[Navajo]]) są jednymi z najbardziej kompletnych szkieletów kopalnych kręgowców, z tego miejsca. [[gatunek typowy|Gatunkiem typowym]], a zarazem jedynym należącym do tego [[rodzaj]]u jest ''Seitaad ruessi''. | |
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| − | Na [[holotyp]] o numerze UMNH VP 18040, będący artykułowanym szkieletem pozaczaszkowym, składają się następujące kości: pozostałości 11 | + | Na [[holotyp]] o numerze UMNH VP 18040, będący artykułowanym szkieletem pozaczaszkowym, składają się następujące kości: pozostałości 11 [[kręg]]ów grzbietowych, 16 żeber szyjnych, oba pasy piersiowe, prawie kompletna lewa kończyna przednia i częściowa prawa przednia, części miednicy, niekompletna lewa kończyna tylna oraz częściowo artykułowane żebra brzuszne ([[gastralia]]). |
==Diagnoza== | ==Diagnoza== | ||
{{szablon: diagnoza}} | {{szablon: diagnoza}} | ||
| − | + | Nie[[Eusauropoda|euzaropodowy]] [[zauropodomorf]], różniący się od pozostałych [[bazalny]]ch zauropodomorfów następującymi cechami ([[autapomorfie]] zaznaczone *): łuki neuralne środkowych kręgów grzbietowych prawie równe lub wyższe niż odpowiadające im trzony; obecność wyraźnej płytki przyśrodkowego wyrostka łopatki wspierana tylnie do powierzchni stawu*; wystający wierzchołek naramienno-piersiowy przesunięty proksymalnie od główki kości ramiennej przez różne proksymalnie skierowane haki*; proksymalnie wypukły bok i rozszerzony proksymalnej powierzchni kości śródręcza I*; kość łonowa z poprzecznie wąskimi i wydłużonymi osłonami i stosunkowo nieduży otwór zasłonowy; rozszerzony pazur obecny na palcu II tylnej kończyny. | |
| + | |||
| + | [[Plik:Seitaad by Kahless28.jpg|400px|thumb|right|Rekonstrukcja sejtada. Autor: [[Jakub Kowalski]].]] | ||
==Pozycja systematyczna== | ==Pozycja systematyczna== | ||
| − | + | Pozycja systematyczna sejtada jest trudna do ustalenia. Część badań sugeruje bliskie pokrewieństwo z [[Plateosauridae|plateozaurydami]] lub [[Massospondylidae|massospondylydami]]. Inne z kolei sugerują przynależność lub bliskie pokrewieństwo do [[Anchisauria]]. Wg Otero i in. (2015) był on siostrzany do [[klad]]u Anchisauria. W analizie McPhee i in. (2014) okazał się bardziej zaawansowany i należał do [[Sauropodiformes]]. Z kolei wg Peyre de Fabrègues i in. (2020) był siostrzany do Sauropodiformes. | |
| + | [[Plik: Seitaad_NT.jpg|400px|thumb|right|Rekonstrukcja sejtada. Autor: Nobu Tamura.]] | ||
==Paleoekologia== | ==Paleoekologia== | ||
| − | Piaskowce Navajo nie obfitują w skamieniałości dinozaurów. Prócz ''Seitaad'' odnaleziono tu innego zauropodomorfa, ''[[Ammosaurus | + | Piaskowce [[Navajo]] nie obfitują w skamieniałości dinozaurów. Prócz ''Seitaad'' odnaleziono tu innego zauropodomorfa, ''[[Ammosaurus|Ammosaurus major]]'' oraz [[teropod]]a ''[[Segisaurus]]''. Piaskowce Navajo (stany Arizona, Kolorado, Utah) skrywają ponadto [[trop]]y należące do [[teropod]]ów. |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| Linia 71: | Linia 90: | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
! ''Seitaad'' | ! ''Seitaad'' | ||
| − | | [[Sertich]] i [[Loewen]], [[2010]] | + | | {{Kpt|[[Joseph Sertich|Sertich]]}} i {{Kpt|[[Mark Loewen|Loewen]]}}, [[2010]] |
|- | |- | ||
! ''S. ruessi'' | ! ''S. ruessi'' | ||
| − | | | + | | {{Kpt|Sertich}} i {{Kpt|Loewen}}, 2010 |
|} | |} | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
<small> | <small> | ||
| − | Apaldetti C., Martinez R.N., Alcober O.A. | + | Apaldetti, C., Martinez, R.N., Alcober, O.A. i D. Pol. 2011. A New Basal Sauropodomorph (Dinosauria: Saurischia) from Quebrada del Barro Formation (Marayes-El Carrizal Basin), Northwestern Argentina. PLoS ONE, t. 6, nr 11, str. e26964. [[doi:10.1371/journal.pone.0026964]] |
| + | |||
| + | McPhee, B.W., Yates, A.M., Choiniere, J.N., Abdala, F. 2014. The complete anatomy and phylogenetic relationships of Antetonitrus ingenipes (Sauropodiformes, Dinosauria): Implications for the origins of Sauropoda. Zoological Journal of the Linnean Society. 171: 151–205. [[doi:10.1111/zoj.12127]] | ||
| + | |||
| + | Otero, A i D. Pol. 2013. Postcranial anatomy and phylogenetic relationships of ''Mussaurus patagonicus'' (Dinosauria, Sauropodomorpha). Journal of Vertebrate Paleontology, t. 33, nr 5, str. 1138-1168. | ||
| + | |||
| + | Otero, A., Krupandan, E., Pol, D., Chinsamy, A., Choiniere, J. 2015. A new basal sauropodiform from South Africa and the phylogenetic relationships of basal sauropodomorphs. Zoological Journal of the Linnean Society, t. 174, nr 3, str. 589–634. [[DOI: 10.1111/zoj.12247]] | ||
| − | + | Peyre de Fabrègues, P., Bi, S., Li, H., Li, G., Yang, L. & Xu, X. 2020. A new species of early-diverging Sauropodiformes from the Lower Jurassic Fengjiahe Formation of Yunnan Province, China. Scientific Reports. 10 (1): Article number 10961. [[doi:10.1038/s41598-020-67754-4]]. | |
| − | + | Sertich, J.J.W. i M.A., Loewen. 2010. A New Basal Sauropodomorph Dinosaur from the Lower Jurassic Navajo Sandstone of Southern Utah. PLoS ONE, t. 5, nr 3, str. e9789. [[doi:10.1371/journal.pone.0009789]] | |
http://www.paleodb.org/cgi-bin/bridge.pl?action=checkTaxonInfo&taxon_no=165044&is_real_user=1 | http://www.paleodb.org/cgi-bin/bridge.pl?action=checkTaxonInfo&taxon_no=165044&is_real_user=1 | ||
| Linia 98: | Linia 123: | ||
[[Kategoria:Pliensbach]] | [[Kategoria:Pliensbach]] | ||
[[Kategoria:Toark]] | [[Kategoria:Toark]] | ||
| − | |||
Aktualna wersja na dzień 18:20, 9 paź 2021
| Autor: | Korekta: |
| Marcin Szermański | Łukasz Czepiński |
| Seitaad (sejtad) | |
|---|---|
| Długość: | ok. 2-2,5 m |
| Masa: | ? kg |
| Miejsce występowania: | USA - stan Utah
(dolne pokłady formacji Navajo) |
| Czas występowania | 189,6-175,6 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
Rekonstrukcja przyżyciowa (na biało zaznaczone kości należące do holotypu). Źródło: [1] | |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Seitaad to roślinożerny dinozaur gadziomiedniczny należący do zauropodomorfów. Mimo niewielkich rozmiarów – długość holotypu ocenia się na około 2-2,5 metra – jest bardzo ważnym odkryciem paleontologicznym. Wynika to z tego, że na terenie Ameryki Północnej zapis kopalny tej grupy dinozaurów jest ubogi w przedziale czasowym późny trias – wczesna jura.
Szczątki Seitaad odkryte w piaskowcach w południowym Utah (formacja Navajo) są jednymi z najbardziej kompletnych szkieletów kopalnych kręgowców, z tego miejsca. Gatunkiem typowym, a zarazem jedynym należącym do tego rodzaju jest Seitaad ruessi.
Materiał kopalny
Na holotyp o numerze UMNH VP 18040, będący artykułowanym szkieletem pozaczaszkowym, składają się następujące kości: pozostałości 11 kręgów grzbietowych, 16 żeber szyjnych, oba pasy piersiowe, prawie kompletna lewa kończyna przednia i częściowa prawa przednia, części miednicy, niekompletna lewa kończyna tylna oraz częściowo artykułowane żebra brzuszne (gastralia).
Diagnoza
| Uwaga! Poniższy fragment przedstawia szczegółowe dane i może wymagać od Czytelnika znajomości fachowych pojęć anatomicznych. |
Nieeuzaropodowy zauropodomorf, różniący się od pozostałych bazalnych zauropodomorfów następującymi cechami (autapomorfie zaznaczone *): łuki neuralne środkowych kręgów grzbietowych prawie równe lub wyższe niż odpowiadające im trzony; obecność wyraźnej płytki przyśrodkowego wyrostka łopatki wspierana tylnie do powierzchni stawu*; wystający wierzchołek naramienno-piersiowy przesunięty proksymalnie od główki kości ramiennej przez różne proksymalnie skierowane haki*; proksymalnie wypukły bok i rozszerzony proksymalnej powierzchni kości śródręcza I*; kość łonowa z poprzecznie wąskimi i wydłużonymi osłonami i stosunkowo nieduży otwór zasłonowy; rozszerzony pazur obecny na palcu II tylnej kończyny.
Pozycja systematyczna
Pozycja systematyczna sejtada jest trudna do ustalenia. Część badań sugeruje bliskie pokrewieństwo z plateozaurydami lub massospondylydami. Inne z kolei sugerują przynależność lub bliskie pokrewieństwo do Anchisauria. Wg Otero i in. (2015) był on siostrzany do kladu Anchisauria. W analizie McPhee i in. (2014) okazał się bardziej zaawansowany i należał do Sauropodiformes. Z kolei wg Peyre de Fabrègues i in. (2020) był siostrzany do Sauropodiformes.
Paleoekologia
Piaskowce Navajo nie obfitują w skamieniałości dinozaurów. Prócz Seitaad odnaleziono tu innego zauropodomorfa, Ammosaurus major oraz teropoda Segisaurus. Piaskowce Navajo (stany Arizona, Kolorado, Utah) skrywają ponadto tropy należące do teropodów.
Etymologia
Séít’áád to nazwa mitologicznego, piaskowego potwora znanego z folkloru Diné. Wierzono, że zakopuje on swe ofiary w wydmach – natomiast epitet gatunkowy ruessi honoruje młodego artystę, poetę, przyrodnika i podróżnika, Everetta Ruessa. Ruess zaginął w tajemniczych okolicznościach w 1934 roku w wieku zaledwie 20 lat, podczas eksplorowania południowych połaci stanu Utah.
Spis gatunków
| Seitaad | Sertich i Loewen, 2010 |
|---|---|
| S. ruessi | Sertich i Loewen, 2010 |
Bibliografia
Apaldetti, C., Martinez, R.N., Alcober, O.A. i D. Pol. 2011. A New Basal Sauropodomorph (Dinosauria: Saurischia) from Quebrada del Barro Formation (Marayes-El Carrizal Basin), Northwestern Argentina. PLoS ONE, t. 6, nr 11, str. e26964. doi:10.1371/journal.pone.0026964
McPhee, B.W., Yates, A.M., Choiniere, J.N., Abdala, F. 2014. The complete anatomy and phylogenetic relationships of Antetonitrus ingenipes (Sauropodiformes, Dinosauria): Implications for the origins of Sauropoda. Zoological Journal of the Linnean Society. 171: 151–205. doi:10.1111/zoj.12127
Otero, A i D. Pol. 2013. Postcranial anatomy and phylogenetic relationships of Mussaurus patagonicus (Dinosauria, Sauropodomorpha). Journal of Vertebrate Paleontology, t. 33, nr 5, str. 1138-1168.
Otero, A., Krupandan, E., Pol, D., Chinsamy, A., Choiniere, J. 2015. A new basal sauropodiform from South Africa and the phylogenetic relationships of basal sauropodomorphs. Zoological Journal of the Linnean Society, t. 174, nr 3, str. 589–634. DOI: 10.1111/zoj.12247
Peyre de Fabrègues, P., Bi, S., Li, H., Li, G., Yang, L. & Xu, X. 2020. A new species of early-diverging Sauropodiformes from the Lower Jurassic Fengjiahe Formation of Yunnan Province, China. Scientific Reports. 10 (1): Article number 10961. doi:10.1038/s41598-020-67754-4.
Sertich, J.J.W. i M.A., Loewen. 2010. A New Basal Sauropodomorph Dinosaur from the Lower Jurassic Navajo Sandstone of Southern Utah. PLoS ONE, t. 5, nr 3, str. e9789. doi:10.1371/journal.pone.0009789
http://www.paleodb.org/cgi-bin/bridge.pl?action=checkTaxonInfo&taxon_no=165044&is_real_user=1
