Aoniraptor: Różnice pomiędzy wersjami
m (→Materiał kopalny) |
m (→Spis gatunków) |
||
| (Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{DISPLAYTITLE:''Aoniraptor''}} | {{DISPLAYTITLE:''Aoniraptor''}} | ||
| − | + | {{Opis | |
| − | { | + | |Autor = [[Kamil Kamiński]] |
| − | | Autor | + | |Korekta = [[Maciej Ziegler]], [[Paweł Konarzewski]] |
| − | + | |nazwa = ''Aoniraptor'' (aoniraptor) | |
| − | + | |długość = ok. 6 m | |
| − | + | |wysokość = | |
| − | | | + | |masa = |
| − | + | |dieta = mięsożerny | |
| − | + | |miejsce = [[Argentyna]] - Río Negro | |
| − | + | <small>([[formacja]] [[Huincul]])</small> | |
| − | + | |czas = {{Występowanie|96|91}} | |
| − | + | <small>[[późna kreda]] ([[cenoman]]-[[turon]])</small><ref>Motta i in. (2016) cytujący prace Garrido (2000; 2010 - w bibliografii pojawia się tylko ta druga, napisana w języku hiszpańskim) podają dla formacji środkowy [[cenoman]] - wczesny [[turon]], zaś Apesteguía i in. (2016) - późny [[cenoman]] - wczesny [[turon]].</ref> | |
| − | + | |systematyka = | |
| − | | | + | [[Dinosauria]] |
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |- | ||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | | [[ | ||
| − | + | [[Saurischia]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
[[Theropoda]] | [[Theropoda]] | ||
| − | + | [[Tetanurae]] | |
| − | + | [[Coelurosauria]] | |
| − | + | [[Megaraptora]]<ref>Aranciaga Rolando i in. (2022)</ref> | |
| − | + | |grafika = Megaraptoran skeleton.png | |
| − | + | |podpis = Rekonstrukcja szkieletu megaraptoryda. ''Aoniraptor'' zapewne wyglądał podobnie. Autor: PWNZ3R-Dragon. [https://www.deviantart.com/pwnz3r-dragon/art/Composite-Megaraptorid-Reconstruction-3-0-685253936] | |
| − | + | |PorównanieGrupa = | |
| − | | | + | |PorównanieDługość = |
| − | | | + | |mapa = |
| − | < | + | <display_points type="terrain" zoom=4> |
| − | + | -39.4, -69~formacja Huincul - prowincja Neuquén, [[Argentyna]] | |
| + | </display_points> | ||
| + | }} | ||
| + | ==Wstęp== | ||
| + | ''Aoniraptor'' to [[rodzaj]] słabo poznanego, średnich rozmiarów [[Theropoda|teropoda]] z późnej kredy żyjącego na terenach Argentyny. Charakteryzował się wysokim stopniem pneumatyzacji kręgów ogonowych. Wcześniej uważano, że jest to synonim opisanego w tym samym roku ''[[Gualicho]]'', choć ostatnie badania przeczą temu. | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
Nazwa ''Aoniraptor'' pochodzi od słowa ''aoni'', oznaczającego „południe” w języku Indian z plemienia Tehuelcze, oraz łacińskiego ''raptor'', czyli „rabuś”, „złodziej”. Epitet gatunkowy wywodzi się z języka łacińskiego, oznaczając „wolny”, „niepodległy”. | Nazwa ''Aoniraptor'' pochodzi od słowa ''aoni'', oznaczającego „południe” w języku Indian z plemienia Tehuelcze, oraz łacińskiego ''raptor'', czyli „rabuś”, „złodziej”. Epitet gatunkowy wywodzi się z języka łacińskiego, oznaczając „wolny”, „niepodległy”. | ||
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| − | [[Holotyp]] (MPCA-Pv 804/1-25) to fragmentaryczny szkielet pozaczaszkowy młodego osobnika obejmujący niekompletny ostatni kręg krzyżowy, sześć przednich kręgów ogonowych, cztery środkowe kręgi ogonowe oraz pięć łuków neutralnych kręgów ogonowych ([[Matias Motta|Motta]] i in. | + | [[Holotyp]] (MPCA-Pv 804/1-25) to fragmentaryczny szkielet pozaczaszkowy młodego osobnika obejmujący niekompletny ostatni kręg krzyżowy, sześć przednich kręgów ogonowych, cztery środkowe kręgi ogonowe oraz pięć łuków neutralnych kręgów ogonowych ([[Matias Motta|Motta]] i in. 2016). |
==Synonim ''[[Gualicho]]''?== | ==Synonim ''[[Gualicho]]''?== | ||
| − | Bardzo prawdopodobne wydaje się, że ''Aoniraptor'' to [[synonim]] opisanego w tym samym roku ''[[Gualicho]]'' ( w takim wypadku ta druga nazwa miałaby pierwszeństwo). Oba pochodzą z tej samej formacji skalnej, były podobnej wielkości, a materiał kopalny pokrywa się w bardzo niewielkim stopniu. Synonimikę gualicho i aoniraptora zasugerowali m.in. [[Michael Mortimer|Mortimer]] (2016 online) oraz [[Andrea Cau|Cau]] (2016 online). | + | Bardzo prawdopodobne wydaje się, że ''Aoniraptor'' to [[synonim]] opisanego w tym samym roku ''[[Gualicho]]'' (w takim wypadku ta druga nazwa miałaby pierwszeństwo). Oba pochodzą z tej samej formacji skalnej, były podobnej wielkości, a materiał kopalny pokrywa się w bardzo niewielkim stopniu. Synonimikę gualicho i aoniraptora zasugerowali m.in. [[Michael Mortimer|Mortimer]] (2016 online) oraz [[Andrea Cau|Cau]] (2016 online). |
| + | |||
| + | Motta i in. (2016) uznali aoniraptora za przedstawiciela kladu [[Megaraptora]]. Jeżeli jednak rzeczywiście jest to synonim ''Gualicho'', to jego pozycja filogenetyczna mogła być zgoła odmienna. Mógł on był [[Ceratosauria|ceratozaurem]] lub [[Carnosauria|karnozaurem]]. Zob. też opis ''[[Gualicho]]''. | ||
| − | + | Badania przeprowadzone przez Aranciaga Rolando i współpracowników (2020) wykazały, że ''Aoniraptor'' miał unikalną strukturę otworów pneumatycznych w kręgach krzyżowych i ogonowych, której brak u ''Gualicho''. Autorzy ci zauważyli także inne różnice w budowie kręgów, a ponadto zaobserwowali u ''Gualicho'' cechy nieznane u megaraptorów. Wg nich oba taksony nie są synonimami, a nawet nie są ze sobą bliżej spokrewnione (Aranciaga Rolando i in., 2020). | |
| + | Aranciaga Rolando i in. (2022) podtrzymali zdanie o odrębności ''Aoniraptor'' i uznali, że jest on bazalnym przedstawicielem [[Megaraptora]]. | ||
| + | |||
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
! ''Aoniraptor'' | ! ''Aoniraptor'' | ||
| {{Kpt|Motta, Aranciaga Rolando, Rozadilla, Agnolín, Chimento, Brissón Egli}} i {{Kpt|Novas}}, [[2016]] | | {{Kpt|Motta, Aranciaga Rolando, Rozadilla, Agnolín, Chimento, Brissón Egli}} i {{Kpt|Novas}}, [[2016]] | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
|- | |- | ||
! ''A. libertatem'' | ! ''A. libertatem'' | ||
| {{Kpt|Motta, Aranciaga Rolando, Rozadilla, Agnolín, Chimento, Brissón Egli}} i {{Kpt|Novas}}, [[2016]] | | {{Kpt|Motta, Aranciaga Rolando, Rozadilla, Agnolín, Chimento, Brissón Egli}} i {{Kpt|Novas}}, [[2016]] | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
|- | |- | ||
|} | |} | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | <small> | + | <small>Aranciaga Rolando, M., Garcia Marsà J., Novas F. (2020). "Histology and pneumaticity of Aoniraptor libertatem (Dinosauria, Theropoda), an enigmatic mid‐sized megaraptoran from Patagonia." Journal of Anatomy. [[doi:10.1111/joa.13225]]. |
| + | |||
| + | Aranciaga Rolando, A. M., Motta, M. J., Agnolín, F. L., Manabe, M., Tsuihiji, T., & Novas, F. E. (2022). "A large Megaraptoridae (Theropoda: Coelurosauria) from Upper Cretaceous (Maastrichtian) of Patagonia, Argentina". Scientific reports, 12(1), 1-29. [[doi: 10.1038/s41598-022-09272-z]] | ||
| − | Mortimer, M. (2016 online) | + | Cau, A. (2016 online) [http://theropoda.blogspot.com/2016/07/nuovi-resti-di-aoniraptor-ehm-benvenuto.html]. |
| + | |||
| + | Mortimer, M. (2016 online) [http://theropoddatabase.blogspot.com/2016/07/is-gualicho-aoniraptor.html]. | ||
| + | |||
| + | Mortimer, M. (2022 online) [https://theropoddatabase.com/Coelurosauria.htm#Aoniraptorlibertatum] | ||
Motta, M.J., Aranciaga Rolando, A.M., Rozadilla, S., Agnolín, F.E., Chimento, N.R., Brissón Egli, F. & Novas, F.E. (2016) "New theropod fauna from the Upper Cretaceous (Huincul Formation) of northwestern Patagonia, Argentina" [w:] Khosla, A. & Lucas, S.G. (red.) "Cretaceous Period: Biotic Diversity and Biogeography" New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin 71, 231-253. | Motta, M.J., Aranciaga Rolando, A.M., Rozadilla, S., Agnolín, F.E., Chimento, N.R., Brissón Egli, F. & Novas, F.E. (2016) "New theropod fauna from the Upper Cretaceous (Huincul Formation) of northwestern Patagonia, Argentina" [w:] Khosla, A. & Lucas, S.G. (red.) "Cretaceous Period: Biotic Diversity and Biogeography" New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin 71, 231-253. | ||
| + | |||
| + | Wang, S., Stiegler, J., Amiot, R., Wang, X., Du, G.-h., Clark, J.M. & Xu, X. (2017) "Extreme Ontogenetic Changes in a Ceratosaurian Theropod" Current Biology, 27(1), 144–148. [[doi:10.1016/j.cub.2016.10.043]] | ||
| + | |||
| + | <references/> | ||
</small> | </small> | ||
| Linia 96: | Linia 84: | ||
[[Kategoria:Tetanurae]] | [[Kategoria:Tetanurae]] | ||
[[Kategoria:Coelurosauria]] | [[Kategoria:Coelurosauria]] | ||
| + | [[Kategoria:Megaraptora]] | ||
[[Kategoria:Ameryka Południowa]] | [[Kategoria:Ameryka Południowa]] | ||
[[Kategoria:Argentyna]] | [[Kategoria:Argentyna]] | ||
| Linia 101: | Linia 90: | ||
[[Kategoria:Kreda]] | [[Kategoria:Kreda]] | ||
[[Kategoria:Cenoman]] | [[Kategoria:Cenoman]] | ||
| + | [[Kategoria:Turon]] | ||
Aktualna wersja na dzień 16:16, 11 gru 2022
| Autor: | Kamil Kamiński |
| Korekta: | Maciej Ziegler, Paweł Konarzewski |
| Aoniraptor (aoniraptor) | |
|---|---|
| Długość | ok. 6 m |
| Dieta | mięsożerny |
| Miejsce | Argentyna - Río Negro |
| Czas | |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja szkieletu megaraptoryda. Aoniraptor zapewne wyglądał podobnie. Autor: PWNZ3R-Dragon. [1] | |
| Mapa znalezisk | |
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Aoniraptor to rodzaj słabo poznanego, średnich rozmiarów teropoda z późnej kredy żyjącego na terenach Argentyny. Charakteryzował się wysokim stopniem pneumatyzacji kręgów ogonowych. Wcześniej uważano, że jest to synonim opisanego w tym samym roku Gualicho, choć ostatnie badania przeczą temu.
Etymologia
Nazwa Aoniraptor pochodzi od słowa aoni, oznaczającego „południe” w języku Indian z plemienia Tehuelcze, oraz łacińskiego raptor, czyli „rabuś”, „złodziej”. Epitet gatunkowy wywodzi się z języka łacińskiego, oznaczając „wolny”, „niepodległy”.
Materiał kopalny
Holotyp (MPCA-Pv 804/1-25) to fragmentaryczny szkielet pozaczaszkowy młodego osobnika obejmujący niekompletny ostatni kręg krzyżowy, sześć przednich kręgów ogonowych, cztery środkowe kręgi ogonowe oraz pięć łuków neutralnych kręgów ogonowych (Motta i in. 2016).
Synonim Gualicho?
Bardzo prawdopodobne wydaje się, że Aoniraptor to synonim opisanego w tym samym roku Gualicho (w takim wypadku ta druga nazwa miałaby pierwszeństwo). Oba pochodzą z tej samej formacji skalnej, były podobnej wielkości, a materiał kopalny pokrywa się w bardzo niewielkim stopniu. Synonimikę gualicho i aoniraptora zasugerowali m.in. Mortimer (2016 online) oraz Cau (2016 online).
Motta i in. (2016) uznali aoniraptora za przedstawiciela kladu Megaraptora. Jeżeli jednak rzeczywiście jest to synonim Gualicho, to jego pozycja filogenetyczna mogła być zgoła odmienna. Mógł on był ceratozaurem lub karnozaurem. Zob. też opis Gualicho.
Badania przeprowadzone przez Aranciaga Rolando i współpracowników (2020) wykazały, że Aoniraptor miał unikalną strukturę otworów pneumatycznych w kręgach krzyżowych i ogonowych, której brak u Gualicho. Autorzy ci zauważyli także inne różnice w budowie kręgów, a ponadto zaobserwowali u Gualicho cechy nieznane u megaraptorów. Wg nich oba taksony nie są synonimami, a nawet nie są ze sobą bliżej spokrewnione (Aranciaga Rolando i in., 2020).
Aranciaga Rolando i in. (2022) podtrzymali zdanie o odrębności Aoniraptor i uznali, że jest on bazalnym przedstawicielem Megaraptora.
Spis gatunków
| Aoniraptor | Motta, Aranciaga Rolando, Rozadilla, Agnolín, Chimento, Brissón Egli i Novas, 2016 |
|---|---|
| A. libertatem | Motta, Aranciaga Rolando, Rozadilla, Agnolín, Chimento, Brissón Egli i Novas, 2016 |
Bibliografia
Aranciaga Rolando, M., Garcia Marsà J., Novas F. (2020). "Histology and pneumaticity of Aoniraptor libertatem (Dinosauria, Theropoda), an enigmatic mid‐sized megaraptoran from Patagonia." Journal of Anatomy. doi:10.1111/joa.13225.
Aranciaga Rolando, A. M., Motta, M. J., Agnolín, F. L., Manabe, M., Tsuihiji, T., & Novas, F. E. (2022). "A large Megaraptoridae (Theropoda: Coelurosauria) from Upper Cretaceous (Maastrichtian) of Patagonia, Argentina". Scientific reports, 12(1), 1-29. doi: 10.1038/s41598-022-09272-z
Cau, A. (2016 online) [2].
Mortimer, M. (2016 online) [3].
Mortimer, M. (2022 online) [4]
Motta, M.J., Aranciaga Rolando, A.M., Rozadilla, S., Agnolín, F.E., Chimento, N.R., Brissón Egli, F. & Novas, F.E. (2016) "New theropod fauna from the Upper Cretaceous (Huincul Formation) of northwestern Patagonia, Argentina" [w:] Khosla, A. & Lucas, S.G. (red.) "Cretaceous Period: Biotic Diversity and Biogeography" New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin 71, 231-253.
Wang, S., Stiegler, J., Amiot, R., Wang, X., Du, G.-h., Clark, J.M. & Xu, X. (2017) "Extreme Ontogenetic Changes in a Ceratosaurian Theropod" Current Biology, 27(1), 144–148. doi:10.1016/j.cub.2016.10.043
