Probrachylophosaurus: Różnice pomiędzy wersjami
m |
m (Thompson i in., 2021) |
||
| (Nie pokazano 2 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
{{Opis | {{Opis | ||
|Autor = [[Adrian Sztuba]] | |Autor = [[Adrian Sztuba]] | ||
| − | |Korekta | + | |Korekta = [[Paweł Konarzewski]] |
|nazwa = ''Probrachylophosaurus'' (probrachylofozaur) | |nazwa = ''Probrachylophosaurus'' (probrachylofozaur) | ||
|długość = | |długość = | ||
| Linia 10: | Linia 10: | ||
|miejsce = [[USA]] - Montana | |miejsce = [[USA]] - Montana | ||
<small>(formacja [[Judith River]])</small> | <small>(formacja [[Judith River]])</small> | ||
| + | <hr> | ||
| + | [[Kanada]] - Alberta | ||
| + | |||
| + | <small>(formacja [[Foremost]])</small> | ||
|czas = {{Występowanie|80|79}} | |czas = {{Występowanie|80|79}} | ||
| − | ok. 79 | + | ok. 80-79 [[Ma]]<br> |
<small>[[późna kreda]] (wczesny [[kampan]])</small> | <small>[[późna kreda]] (wczesny [[kampan]])</small> | ||
|systematyka = | |systematyka = | ||
| Linia 28: | Linia 32: | ||
[[Brachylophosaurini]] | [[Brachylophosaurini]] | ||
|grafika = Probrachylophosaurus restoration.jpg | |grafika = Probrachylophosaurus restoration.jpg | ||
| − | |podpis = Rekonstrukcja głowy. Autor: Danny Cicchetti. | + | |podpis = Rekonstrukcja głowy. Autor: Danny Cicchetti. |
| + | [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Probrachylophosaurus_restoration.jpg] | ||
|mapa = | |mapa = | ||
}} | }} | ||
| Linia 36: | Linia 41: | ||
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
[[Plik: Probrachylophosaurus.jpg|300px|thumb|right|Czaszka ''P. bergeri''. Autor zdjęcia: ケラトプスユウタ[https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Probrachylophosaurus.jpg].]] | [[Plik: Probrachylophosaurus.jpg|300px|thumb|right|Czaszka ''P. bergeri''. Autor zdjęcia: ケラトプスユウタ[https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Probrachylophosaurus.jpg].]] | ||
| − | Holotyp - MOR 2929 - to dość kompletny, choć [[Szkielet artykułowany|nieartykułowany]] szkielet z czaszką. Drugi okaz - MOR 1097 - to fragmentaryczna czaszka niedojrzałego osobnika. Okazy odnaleziono w stanie Montana, w skałach formacji [[Judith River]] | + | Holotyp - MOR 2929 - to dość kompletny, choć [[Szkielet artykułowany|nieartykułowany]] szkielet z czaszką. Drugi okaz - MOR 1097 - to fragmentaryczna czaszka niedojrzałego osobnika. Okazy odnaleziono w stanie Montana, w skałach formacji [[Judith River]]. |
| + | |||
| + | Szczątki przypisywane do ''Probrachylophosaurus'' odnaleziono również w kanadyjskiej formacji Foremost (Thompson i in., 2021). | ||
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| − | Nazwa rodzajowa oznacza " | + | Nazwa rodzajowa oznacza "przed krótkogrzebieniastym jaszczurem", co odnosi się do tego, że jest on starszy od ''[[Brachylophosaurus]]''. Nazwa gatunkowa - ''bergeri'' - honoruje Sama Bergera, który był właścicielem terenów, na których znaleziono skamieniałości tego dinozaura. |
==Budowa== | ==Budowa== | ||
| − | ''Probrachylophosaurus'' miał bardzo mały grzebień na szczycie czaszki, utworzony z kości nosowych. Długość tego grzebienia u MOR 2919 wynosi 8 cm, a 3,2 cm | + | ''Probrachylophosaurus'' miał bardzo mały grzebień na szczycie czaszki, utworzony z kości nosowych. Długość tego grzebienia u MOR 2919 wynosi 8 cm, a u MOR 1087 - 3,2 cm . Przypominał on grzebień u młodocianych osobników ''[[Brachylophosaurus]]'' - był trójkątny w przekroju, a także wyższy i węższy, niż u dorosłych ''[[Brachylophosaurus]]''. MOR 2919 jest jednak dużym hadrozaurem, co (razem z badaniami histologicznymi, zob. niżej) potwierdza, że jest to osobnik dorosły, a nie po prostu młody ''[[Brachylophosaurus]]''. |
| − | Poszczególne cechy anatomiczne tego dinozaura są najbardziej zbliżone albo do | + | Poszczególne cechy anatomiczne tego dinozaura są najbardziej zbliżone albo do ''[[Acristavus]]'', albo do ''[[Brachylophosaurus]]'', lub są pośrednie między tymi dinozaurami. To, wraz z obecnością maleńkiego grzebienia (''[[Brachylophosaurus]]'' miał większy grzebień, ''[[Acristavus]]'' nie miał go wcale), wskazuje na to, że ''Probrachylophosaurus'' był formą pośrednią między ''[[Acristavus]]'', a ''[[Brachylophosaurus]]''. |
| − | W przekroju kości piszczelowej MOR 2919 widoczne jest 14 linii spowolnienia wzrostu, co oznacza, że ten osobnik w chwili śmierci miał 14 lat. W pierwszych latach życia | + | W przekroju kości piszczelowej MOR 2919 widoczne jest 14 linii spowolnienia wzrostu, co oznacza, że ten osobnik w chwili śmierci miał 14 lat. W pierwszych latach życia okaz ten rósł najszybciej. W wieku 5 lat tempo wzrostu spadło, co mogło być momentem osiągnięcia dojrzałości płciowej. Dalej tempo wzrostu malało coraz bardziej, lecz się nie zatrzymało, co świadczy o tym, że ten osobnik nie osiągnął jeszcze dojrzałości szkieletowej. |
==Systematyka== | ==Systematyka== | ||
| Linia 61: | Linia 68: | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| − | <small> Freedman, E. A. i Horner, J. R., 2015 "A New Brachylophosaurin Hadrosaur (Dinosauria: Ornithischia) with an Intermediate Nasal Crest from the Campanian Judith River Formation of Northcentral Montana." PLOS One 10.11 (2015): e0141304. | + | <small> Freedman, E. A. i Horner, J. R., (2015). "A New Brachylophosaurin Hadrosaur (Dinosauria: Ornithischia) with an Intermediate Nasal Crest from the Campanian Judith River Formation of Northcentral Montana." PLOS One 10.11 (2015): e0141304. [https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0141304]. |
| + | |||
| + | Thompson, M. G., Bedek, F. V., Schröder-Adams, C., Evans, D. C., & Ryan, M. J. (2021). "The oldest occurrence of brachylophosaurin hadrosaurids in Canada". Canadian Journal of Earth Sciences, 58(10), 993-1004. [[doi:10.1139/cjes-2020-0007]] | ||
</small> | </small> | ||
| Linia 71: | Linia 80: | ||
[[Kategoria:Ameryka Północna]] | [[Kategoria:Ameryka Północna]] | ||
[[Kategoria:USA]] | [[Kategoria:USA]] | ||
| + | [[Kategoria:Kanada]] | ||
[[Kategoria:Mezozoik]] | [[Kategoria:Mezozoik]] | ||
[[Kategoria:Kreda]] | [[Kategoria:Kreda]] | ||
[[Kategoria:Kampan]] | [[Kategoria:Kampan]] | ||
Aktualna wersja na dzień 12:01, 27 sie 2023
| Autor: | Adrian Sztuba |
| Korekta: | Paweł Konarzewski |
| Probrachylophosaurus (probrachylofozaur) | |
|---|---|
| Dieta | roślinożerny |
| Miejsce | USA - Montana
(formacja Judith River) Kanada - Alberta (formacja Foremost) |
| Czas |
ok. 80-79 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja głowy. Autor: Danny Cicchetti. | |
Wstęp
Probrachylophosaurus to rodzaj hadrozauryda żyjącego w późnej kredzie, na terenie dzisiejszych Stanów Zjednoczonych. Jest on interesujący, ponieważ posiada cechy pośrednie między Acristavus, a Brachylophosaurus.
Materiał kopalny
Holotyp - MOR 2929 - to dość kompletny, choć nieartykułowany szkielet z czaszką. Drugi okaz - MOR 1097 - to fragmentaryczna czaszka niedojrzałego osobnika. Okazy odnaleziono w stanie Montana, w skałach formacji Judith River.
Szczątki przypisywane do Probrachylophosaurus odnaleziono również w kanadyjskiej formacji Foremost (Thompson i in., 2021).
Etymologia
Nazwa rodzajowa oznacza "przed krótkogrzebieniastym jaszczurem", co odnosi się do tego, że jest on starszy od Brachylophosaurus. Nazwa gatunkowa - bergeri - honoruje Sama Bergera, który był właścicielem terenów, na których znaleziono skamieniałości tego dinozaura.
Budowa
Probrachylophosaurus miał bardzo mały grzebień na szczycie czaszki, utworzony z kości nosowych. Długość tego grzebienia u MOR 2919 wynosi 8 cm, a u MOR 1087 - 3,2 cm . Przypominał on grzebień u młodocianych osobników Brachylophosaurus - był trójkątny w przekroju, a także wyższy i węższy, niż u dorosłych Brachylophosaurus. MOR 2919 jest jednak dużym hadrozaurem, co (razem z badaniami histologicznymi, zob. niżej) potwierdza, że jest to osobnik dorosły, a nie po prostu młody Brachylophosaurus.
Poszczególne cechy anatomiczne tego dinozaura są najbardziej zbliżone albo do Acristavus, albo do Brachylophosaurus, lub są pośrednie między tymi dinozaurami. To, wraz z obecnością maleńkiego grzebienia (Brachylophosaurus miał większy grzebień, Acristavus nie miał go wcale), wskazuje na to, że Probrachylophosaurus był formą pośrednią między Acristavus, a Brachylophosaurus.
W przekroju kości piszczelowej MOR 2919 widoczne jest 14 linii spowolnienia wzrostu, co oznacza, że ten osobnik w chwili śmierci miał 14 lat. W pierwszych latach życia okaz ten rósł najszybciej. W wieku 5 lat tempo wzrostu spadło, co mogło być momentem osiągnięcia dojrzałości płciowej. Dalej tempo wzrostu malało coraz bardziej, lecz się nie zatrzymało, co świadczy o tym, że ten osobnik nie osiągnął jeszcze dojrzałości szkieletowej.
Systematyka
Wraz z Acristavus, Brachylophosaurus i Maiasaura tworzy klad Brachylophosaurini.
Spis gatunków
| Probrachylophosaurus | Freedman i Horner, 2015 |
| P. bergeri | Freedman i Horner, 2015 |
Bibliografia
Freedman, E. A. i Horner, J. R., (2015). "A New Brachylophosaurin Hadrosaur (Dinosauria: Ornithischia) with an Intermediate Nasal Crest from the Campanian Judith River Formation of Northcentral Montana." PLOS One 10.11 (2015): e0141304. [3].
Thompson, M. G., Bedek, F. V., Schröder-Adams, C., Evans, D. C., & Ryan, M. J. (2021). "The oldest occurrence of brachylophosaurin hadrosaurids in Canada". Canadian Journal of Earth Sciences, 58(10), 993-1004. doi:10.1139/cjes-2020-0007
![[2]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Probrachylophosaurus_restoration.jpg){kind=link}
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Probrachylophosaurus.jpg){kind=link}