Tachiraptor: Różnice pomiędzy wersjami
m (→Materiał kopalny i anatomia) |
|||
| (Nie pokazano 2 wersji utworzonych przez jednego użytkownika) | |||
| Linia 4: | Linia 4: | ||
|Korekta = [[Szymon Jagusztyn]] | |Korekta = [[Szymon Jagusztyn]] | ||
|nazwa = ''Tachiraptor'' (tachiraptor) | |nazwa = ''Tachiraptor'' (tachiraptor) | ||
| − | |długość = 3,5 m | + | |długość = 3,5 m<ref name="Molina-Larramendi">Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press. </ref> |
| − | |wysokość = 0,9 m | + | |wysokość = 0,9 m<ref name="Molina-Larramendi">Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press. </ref> |
| − | |masa = 40 kg | + | |masa = 40 kg<ref name="Molina-Larramendi">Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press. </ref> |
|dieta = mięsożerny | |dieta = mięsożerny | ||
|miejsce = [[Wenezuela]] - stan Táchira | |miejsce = [[Wenezuela]] - stan Táchira | ||
| Linia 30: | Linia 30: | ||
}} | }} | ||
|} | |} | ||
| − | '''''Tachiraptor admirabilis''''' to nieduży [[gatunek]] drapieżnego [[dinozaur]]a, który żył na terenie dzisiejszej [[Wenezuela|Wenezueli]] około 200 milionów lat temu. Jest to drugi dinozaur opisany z tego kraju, po ''[[Laquintasaura|Laquintasaura venezuelae]]'' | + | '''''Tachiraptor admirabilis''''' to nieduży [[gatunek]] drapieżnego [[dinozaur]]a, który żył na terenie dzisiejszej [[Wenezuela|Wenezueli]] około 200 milionów lat temu. Jest to drugi dinozaur opisany z tego kraju, po ''[[Laquintasaura|Laquintasaura venezuelae]]''. |
[[Plik:Tachiraptor admirabilis.jpg|300px|thumb|right|Znalezione do tej pory kości tachiraptora: prawa piszczel (a-e) z różnych stron i lewa kość kulszowa (f).]] | [[Plik:Tachiraptor admirabilis.jpg|300px|thumb|right|Znalezione do tej pory kości tachiraptora: prawa piszczel (a-e) z różnych stron i lewa kość kulszowa (f).]] | ||
| + | ==Etymologia== | ||
| + | Jego nazwa pochodzi od stanu Táchira, w którym został znaleziony. Słowo ''raptor'' oznacza po łacinie "rabuś". Nazwa gatunkowa nawiązuje do wspaniałej (ang. ''admirable'') kampanii [[wikipedia:pl:Simon Bolivar|Simona Bolivara]], podczas której miasto La Grita (gdzie znaleziono tachiraptora) odgrywało strategiczną rolę. | ||
| − | == Materiał kopalny == | + | == Materiał kopalny i anatomia == |
| − | [[Holotyp]]em jest niemal kompletna prawa piszczel. Oprócz niej znaleziono w tym samym miejscu lewą kość kulszową. Budowa powierzchni stawowych na piszczeli ma unikalny zestaw cech, który odróżnia tachiraptora od innych dinozaurów drapieżnych. Długa na około 25 cm piszczel pozwala szacować długość całego zwierzęcia na | + | [[Holotyp]]em jest niemal kompletna prawa piszczel, oznaczona numerem katalogowym IVIC-P-2867. Oprócz niej znaleziono w tym samym miejscu niekompletną lewą kość kulszową oznaczoną jako IVIC-P-2868. Już wcześniej w pobliskim złożu kostnym [[Laquintasaura|lakwintazaury]] odkryto zęby teropoda, prawdopodobnie należały one do tachiraptora. Budowa powierzchni stawowych na piszczeli ma unikalny zestaw cech, który odróżnia tachiraptora od innych dinozaurów drapieżnych m. in. ostrą krawędź rozciągającą się kierunku tylnim. Długa na około 25 cm piszczel pozwala szacować długość całego zwierzęcia na 3,5 metra. Na kości piszczelowej występuje rozbudowany grzebień strzałkowy, który jest charakterystyczny dla neoteropodów. |
== Pokrewieństwa z innymi dinozaurami == | == Pokrewieństwa z innymi dinozaurami == | ||
| − | Tachiraptor wydaje się być bardziej zaawansowany niż [[Coelophysoidea|celofyzoidy]], [[Sinosaurus|sinozaur]], [[Dracovenator|drakowenator]], [[Cryolophosaurus|kriolofozaur]] i [[Dilophosaurus|dilofozaur]]. Jego budowa nawiązuje już do [[Avetheropoda]] - ogromnej grupy [[jura]]jskich i [[kreda|kredowych]] [[Theropoda|teropodów]], które dzielą się na [[Tetanurae|tetanury]] i [[Ceratosauria|ceratozaury]]. Tachiraptor prawdopodobnie poprzedzał to rozdzielenie. | + | Tachiraptor wydaje się być bardziej zaawansowany niż [[Coelophysoidea|celofyzoidy]], [[Sinosaurus|sinozaur]], [[Dracovenator|drakowenator]], [[Cryolophosaurus|kriolofozaur]] i [[Dilophosaurus|dilofozaur]]. Jego budowa nawiązuje już do [[Avetheropoda]] - ogromnej grupy [[jura]]jskich i [[kreda|kredowych]] [[Theropoda|teropodów]], które dzielą się na [[Tetanurae|tetanury]] i [[Ceratosauria|ceratozaury]]. Tachiraptor prawdopodobnie poprzedzał to rozdzielenie. Jeśli by tak było, to skracał by brak zapisu kopalnego o 25 Ma, choć zgodnie z hipotezą "kladu dilofozaura", może on tworzyć [[linia duchów|linię duchów]] liczącą 30 Ma (Langer i in., 2014). |
| − | == Paleoekologia == | + | == Paleoekologia, Paleobiogeografia == |
| − | Tachiraptor żył w ówczesnej strefie równikowej. Polował prawdopodobnie na [[Laquintasaura| | + | Tachiraptor żył w ówczesnej strefie równikowej, na terenie równiny alluwialnej w strefie aktywności wulkanicznej. Polował prawdopodobnie na żyjące w stadach [[Laquintasaura|lakwintazaury]] i inne, mniejsze zwierzęta. Oprócz tych dwóch dinozaurów, w [[formacja|formacji]] [[La Quinta]] znaleziono szczątki roślin, małżoraczki, konchostraki i zęby ryb. Co ciekawe, fauna ta wykazuje większe powinowactwo z [[Laurazja|Laurazją]] niż z południową [[Gondwana|Gondwaną]]. Jest to jedno z niewielu miejsc, gdzie znaleziono dinozaury żyjące w strefie równikowej. Zobacz też: [[La Quinta]] |
== Spis gatunków == | == Spis gatunków == | ||
| Linia 53: | Linia 55: | ||
<small> | <small> | ||
Langer M.C., Rincón A.D., Ramezani J., Solórzano A. i O.W.M. Rauhut. 2014. New dinosaur (Theropoda, stem-Averostra) from the earliest Jurassic of the La Quinta formation, Venezuelan Andes. Royal Society open science, t. 1, str. 140184. [http://dx.doi.org/10.1098/rsos.140184] | Langer M.C., Rincón A.D., Ramezani J., Solórzano A. i O.W.M. Rauhut. 2014. New dinosaur (Theropoda, stem-Averostra) from the earliest Jurassic of the La Quinta formation, Venezuelan Andes. Royal Society open science, t. 1, str. 140184. [http://dx.doi.org/10.1098/rsos.140184] | ||
| + | |||
| + | Barrett, P.M., Butler, R.J., Mundil, R., Scheyer, T.M., Irmis, R.B., Sánchez-Villagra, M.R. 2014. A palaeoequatorial ornithischian and new constraints on early dinosaur diversification. Proceedings of the Royal Society of London B, t. 281, str. 1-6. [[DOI: 10.1098/rspb.2014.1147]] | ||
| + | |||
</small> | </small> | ||
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
| Linia 62: | Linia 67: | ||
[[Kategoria:jura]] | [[Kategoria:jura]] | ||
[[Kategoria:hettang]] | [[Kategoria:hettang]] | ||
| − | |||
Aktualna wersja na dzień 06:45, 4 wrz 2023
| Autor: | Mateusz Tałanda |
| Korekta: | Szymon Jagusztyn |
| Tachiraptor (tachiraptor) | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Długość | 3,5 m[1] | ||||
| Wysokość | 0,9 m[1] | ||||
| Masa | 40 kg[1] | ||||
| Dieta | mięsożerny | ||||
| Miejsce | Wenezuela - stan Táchira | ||||
| Czas | |||||
| Systematyka | Dinosauria | ||||
 Hipotetyczna rekonstrukcja głowy tachiraptora. Autor: MALvit [1].
Porównanie wielkości Tachiraptor i człowieka. | |||||
| Mapa znalezisk | |||||
Wczytywanie mapy…
| |||||
|} Tachiraptor admirabilis to nieduży gatunek drapieżnego dinozaura, który żył na terenie dzisiejszej Wenezueli około 200 milionów lat temu. Jest to drugi dinozaur opisany z tego kraju, po Laquintasaura venezuelae.
Etymologia
Jego nazwa pochodzi od stanu Táchira, w którym został znaleziony. Słowo raptor oznacza po łacinie "rabuś". Nazwa gatunkowa nawiązuje do wspaniałej (ang. admirable) kampanii Simona Bolivara, podczas której miasto La Grita (gdzie znaleziono tachiraptora) odgrywało strategiczną rolę.
Materiał kopalny i anatomia
Holotypem jest niemal kompletna prawa piszczel, oznaczona numerem katalogowym IVIC-P-2867. Oprócz niej znaleziono w tym samym miejscu niekompletną lewą kość kulszową oznaczoną jako IVIC-P-2868. Już wcześniej w pobliskim złożu kostnym lakwintazaury odkryto zęby teropoda, prawdopodobnie należały one do tachiraptora. Budowa powierzchni stawowych na piszczeli ma unikalny zestaw cech, który odróżnia tachiraptora od innych dinozaurów drapieżnych m. in. ostrą krawędź rozciągającą się kierunku tylnim. Długa na około 25 cm piszczel pozwala szacować długość całego zwierzęcia na 3,5 metra. Na kości piszczelowej występuje rozbudowany grzebień strzałkowy, który jest charakterystyczny dla neoteropodów.
Pokrewieństwa z innymi dinozaurami
Tachiraptor wydaje się być bardziej zaawansowany niż celofyzoidy, sinozaur, drakowenator, kriolofozaur i dilofozaur. Jego budowa nawiązuje już do Avetheropoda - ogromnej grupy jurajskich i kredowych teropodów, które dzielą się na tetanury i ceratozaury. Tachiraptor prawdopodobnie poprzedzał to rozdzielenie. Jeśli by tak było, to skracał by brak zapisu kopalnego o 25 Ma, choć zgodnie z hipotezą "kladu dilofozaura", może on tworzyć linię duchów liczącą 30 Ma (Langer i in., 2014).
Paleoekologia, Paleobiogeografia
Tachiraptor żył w ówczesnej strefie równikowej, na terenie równiny alluwialnej w strefie aktywności wulkanicznej. Polował prawdopodobnie na żyjące w stadach lakwintazaury i inne, mniejsze zwierzęta. Oprócz tych dwóch dinozaurów, w formacji La Quinta znaleziono szczątki roślin, małżoraczki, konchostraki i zęby ryb. Co ciekawe, fauna ta wykazuje większe powinowactwo z Laurazją niż z południową Gondwaną. Jest to jedno z niewielu miejsc, gdzie znaleziono dinozaury żyjące w strefie równikowej. Zobacz też: La Quinta
Spis gatunków
| Tachiraptor | Langer, Rincón, Ramezani, Solórzano i Rauhut, 2014 |
|---|---|
| T. admirabilis | Langer, Rincón, Ramezani, Solórzano i Rauhut, 2014 |
Literatura
Langer M.C., Rincón A.D., Ramezani J., Solórzano A. i O.W.M. Rauhut. 2014. New dinosaur (Theropoda, stem-Averostra) from the earliest Jurassic of the La Quinta formation, Venezuelan Andes. Royal Society open science, t. 1, str. 140184. [2]
Barrett, P.M., Butler, R.J., Mundil, R., Scheyer, T.M., Irmis, R.B., Sánchez-Villagra, M.R. 2014. A palaeoequatorial ornithischian and new constraints on early dinosaur diversification. Proceedings of the Royal Society of London B, t. 281, str. 1-6. DOI: 10.1098/rspb.2014.1147
