Sarcosaurus

Autor:	Tomasz Sokołowski
Korekta:	Maciej Ziegler, Krzysztof Lichota, Adrian Tkocz, Kamil Kamiński, Michał Siedlecki

---

Sarcosaurus (sarkozaur)
Długość	3,35 m (ok 5 m)
Wysokość	1 m (ok. 1,5 m) (w biodrach)
Masa	71 kg (ok. 210 kg)
Dieta	mięsożerny
Miejsce	Wielka Brytania - Anglia (hrabstwa Leicester i Warwick), Szkocja (Hebrydy), ?Irlandia Północna (hrabstwo Antrim) (formacje Scunthorpe Mudstone, Blue Lias, Broadford Beds i ?Waterloo Mudstone)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 201-194 Ma wczesna jura (hettang - synemur)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Theropoda Neotheropoda ?Coelophysoidae
Rekonstrukcja przyżyciowa sarkozaura. Autor:Саша Багаев. [2] 3.5 m Porównanie wielkości Sarcosaurus i człowieka. Sylwetki: Phylopic.org
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":4,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003Eformacja Scunthorpe Mudstone (holotyp)\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"formacja Scunthorpe Mudstone (holotyp)\n","link":"","lat":52.89999999999999857891452847979962825775146484375,"lon":-1,"icon":""},{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003EWilmcote (formacja Blue Lias) (materia\u0142 przypisany z Anglii)\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"Wilmcote (formacja Blue Lias) (materia\u0142 przypisany z Anglii)\n","link":"","lat":52.22099999999999653255144949071109294891357421875,"lon":-1.762000000000000010658141036401502788066864013671875,"icon":""},{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003Eformacja Broadford Beds (materia\u0142 przypisany ze Szkocji)\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"formacja Broadford Beds (materia\u0142 przypisany ze Szkocji)\n","link":"","lat":57.7000000000000028421709430404007434844970703125,"lon":-5.70000000000000017763568394002504646778106689453125,"icon":""},{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003EThe Gobbins (formacja Waterloo Mudstone) (neoteropod z Irlandii P\u00f3\u0142nocnej)\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"The Gobbins (formacja Waterloo Mudstone) (neoteropod z Irlandii P\u00f3\u0142nocnej)\n","link":"","lat":54.801111111111111995342071168124675750732421875,"lon":-5.6899999999999995026200849679298698902130126953125,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Wstęp

Sarcosaurus to rodzaj bazalnego teropoda, który żył na terenach obecnej centralnej Anglii, Szkocji i możliwe, że i Irlandii Północnej na początku epoki wczesnej jury.

Materiał kopalny

Znane elementy szkieletowe holotypu oraz okazu WARMS G667-690 Sarcosaurus woodi. Autor: Eotyrannu5[1].

Do rodzaju Sarcosaurus przypisano kilka okazów:

-holotyp (NHMUK R4840/1) to niekompletny szkielet pozaczaszkowy obejmujący dolną część kręgu grzbietowego, częściowe obie kości biodrowe połączone z przednią częścią k. łonowej, fragment k. łonowej oraz niekompletną k. udową. Szczątki te należały do osobnika niebędącego już młodocianym, lecz jego dokładny etap rozwoju pozostaje nieokreślony. Jego wymiary oszacowano na ok. 3,5 m długości oraz nie więcej niż 50-60 kg (ale patrz wymiary w tabelce) (Ezcurra i in., 2021). Został znaleziony w hrabstwie Leicester, w pokładach formacji Scunthorpe Mudstone będącej częścią grupy Lias.

- NHMUK PV R3542 (okaz typowy S. andrewsi) to pojedyncza kość piszczelowa należąca do osobnika młodocianego, większego od holotypu. Znany jest z pokładów formacji Blue Lias, również będącej częścią grupy Lias.

- WARMS G667-690 (okaz typowy "Liassaurus huenei") to niekompletny szkielet pozaczaszkowy obejmujący środkowo-dolny fragment kręgu grzbietowego, 5 fragmentów żebra grzbietowego, środek trzonu kręgu ogonowego, części kości biodrowej, k. łonowej, niekompletne k. udowe, k. piszczelowe, przednia i tylna część k. strzałkowych, fragmenty kości śródstopia (2 II, III i IV) oraz przednia część paliczka stopy II-1 , a ponadto 3 inne fragmenty kości. Osobnik, do którego należały te szczątki miał około 7 lat w chwili śmierci i był lżej zbudowany od powyżej wspomnianych osobników. Podobnie jak NHMUK PV R3542 został znaleziony w pokładach formacji Blue Lias (ogniwo Rugby Limestone).

- NMS G.1994.10.1 (cf. S. woodi) to izolowana lewa kość piszczelowa bez jej przedniego końca. Osobnik w chwili śmierci był prawdopodobnie dojrzały. Został znaleziony w odsłonięciach formacji Broadford Beds z terenów Wyspy Skye (Szkocja), która też należy do grupy Lias (Ezcurra i in., 2023).

Do Sarcosaurus może należeć również inna izolowana kość piszczelowa (BELUM K12493) przypisana do nieokreślonego neoteropoda z Irlandii Północnej. Okaz ten znany jest z formacji Waterloo Mudstone, gdzie znaleziono również szczątki przypisywane scelidozaurowi. Są to pierwsze dinozaury odkryte z terenów Irlandii (Simms i in., 2021).

Budowa

Sarkozaur najprawdopodobniej był średniej wielkości dinozaurem drapieżnym, podobnym do lilienszterna, czy zupajzaura. Charakteryzowały go m.in. miednica z niewielką tylną uwypuklającą się szypułką kulszową oraz słabo uwypuklony i zawiasowaty tylny margines przedniego końca k. strzałkowej.

Filogeneza - historia badań

W 1921 znany brytyjski paleontolog, Roy Chapman Andrews opisał sarkozaura jako należącego do Megalosauridae, rodziny w której umieścił również ceratozaury i karnozaury. Taka hipoteza utrzymała się aż do końca XX wieku, gdy Kurzanov (1989) ograniczył skład rodziny do megalozaura i sinraptorydów. Andrews zauważył, że kość biodrowa sarkozaura jest podobne do kości biodrowych Ceratosaurus i Megalosaurus, choć udo miało pierwotniejszy przedni krętarz. Von Huene (1956) uznał sarkozaura za celurozaura (obejmującego wtedy małe teropody). Gauthier (1986) na podstawie cech półki krętarzowej (?) stwierdził pokrewieństwo z ceratozaurami (szerokie Ceratosauria - zob. akapit w artykule o Theropoda), podobnie pracach Rowe'a (1989) oraz Rowe'a i Gauthier'a (1990). Paul (1988) sklasyfikował go jako ceratozauryda.

Obecnie uważa się raczej, że Sarcosaurus to celofyzoid (już w 1984 roku Welles zaproponował taką pozycję). Carrano i Sampson (2004) na podstawie cech kręgów grzbietowych i kości miednicy, stwierdzili podobieństwo do Liliensternus i Dilophosaurus oraz umieścili go wśród celofyzoidów, tak samo w analizie Carrano, Hutchinsona i Sampsona (2005) oraz Tykoskiego (2005/niepublikowane - gdzie był najbardziej bazalnym przedstawicielem tej grupy, Tykoski zauważył też podobieństwo co Ceratosauroidea). W analizie filogenetycznej przeprowadzonej przez Dal Sasso i współpracowników (Dal Sasso i in., 2018), sarkozaur okazał się być dilofozaurydem, natomiast wg zespołu pod kierownictwem Martina Ezcurry (Ezcurra i in.,2021) był to neoteropod bardziej zaawansowany od celofyzoidów, bliski kladowi Averostra.

W 1932 roku niemiecki paleontolog Friedrich von Huene opisał na podstawie kości piszczelowej (BMNH R3542) kolejny gatunek sarkozaura - S. andrewsi. Carrano i Sampson (2004) stwierdzili, że piszczel S. andrewsi nie różni się poza rozmiarami od S. woodi i zasugerowali, że mogą być synonimami. Potwierdzili to Ezcurra i in. (2021), uznając jedynie gatunek typowy. Molina-Pérez i Larramendi w swej książce uznali sarkozaura za bazalnego ceratozauryda ( Molina-Pérez & Larramendi, 2019).

"Liassaurus"

Welles, Powell i Pickering (vide Pickering, 1995) wysunęli tezę, według której okaz z Muzeum Warwick przypisany przez von Huene do S. woodi, należy do osobnego [[rodzaj|rodzaju] i gatunku, który nieformalnie nazwali "Liassaurus huenei" (nomen nudum). Ezcurra i współpracownicy (2021) uznali ten okaz za przynależący do Sarcosaurus woodi, a "Liassaurus" za młodszy synonim tego gatunku.

Spis gatunków

Sarcosaurus	Andrews, 1921
="Liassaurus"	Welles, Powell i Pickering vide Pickering, 1995	nomen nudum
S. woodi	Andrews, 1921
=Magnosaurus woodi	(Andrews, 1921) von Huene, 1932
= Magnosaurus woodwardi	von Huene, 1932
= Megalosaurus (Magnosaurus) woodwardi	von Huene, 1932
="Liassaurus huenei"	Welles, Powell i Pickering vide Pickering, 1995	nomen nudum
=S. andrewsi	von Huene, 1932	nomen dubium
= Megalosaurus andrewsi	(Huene, 1932) Waldman, 1972

Bibliografia

Andrews 1921. On some remains of a theropodous dinosaur from the Lower Lias of Barrow-on-Soar. Annual Magazine of Natural History 9 (8 ) 570-576.

Carrano, Hutchinson & Sampson, 2005. New information on Segisaurus halli, a small theropod dinosaur from the Early Jurassic of Arizona. Journal of Vertebrate Paleontology. 25(4), 835–849.

Carrano & Sampson, 2004. A review of coelophysoids (Dinosauria: Theropoda) from the Early Jurassic of Europe, with comments on the late history of the Coelophysoidea. N. Jb. Geol. Palaont. Mh. 2004 (9): 537-558.'

Dal Sasso,C., Maganuco, S. & Cau, A. (2018). “The oldest ceratosaurian (Dinosauria: Theropoda), from the Lower Jurassic of Italy, sheds light on the evolution of the three-fingered hand of birds.” „PeerJ”. 6:e5976, 2018 [3]

Ezcurra, M.D., Butler, R.J., Maidment, S.C.R., Sansom, I.J., Meade, L.E. & Radley, J.D. (2021). "A revision of the early neotheropod genus Sarcosaurus from the Early Jurassic (Hettangian–Sinemurian) of central England". Zoological Journal of the Linnean Society. [doi:10.1093/zoolinnean/zlaa054].

Ezcurra, Martín D.; Marke, Daniel; Walsh, Stig A.; Brusatte, Stephen L. (2023). "A revision of the 'coelophysoid-grade' theropod specimen from the Lower Jurassic of the Isle of Skye (Scotland)". Scottish Journal of Geology. 59 (1): 1–34. [4]

Huene, 1932. Die fossile Reptil-Ordnung Saurischia, ihre Entwicklung und Geschichte. Monog. Geol. Pal. 4 (1) pts. 1 and 2, viii + 361 pp.

Huene, 1956. Paleontologie und Phylogenie der Niederen Tetrapoden [Paleontology and Phylogeny of the Lower Tetrapods]. VEB Gustav Fischer Verlang, Jena. 1-716.

Kurzanov, 1989. O proiskhozhdenii i evolyutsii infraotryada dinozavrov Carnosauria [Concerning the origin and evolution of the dinosaur infraorder Carnosauria]. Paleontologicheskiy Zhurnal. 1989(4), 3-14.

Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press

Naish, D. & Martill, D. M. (2007) "Dinosaurs of Great Britain and the role of the Geological Society of London in their discovery: basal Dinosauria and Saurischia" Journal of the Geological Society, London, 164, 493-510.

Paul, 1988. Predatory Dinosaurs of the World. Simon & Schuster, New York.

Pickering, 1995. "Jurassic Park: Unauthorized Jewish Fractals in Philopatry," A Fractal Scaling in Dinosaurology Project, 2nd revised printing, Capitola, California: 478 pp. [January 27, 1995].

Rowe, 1989. A new species of the theropod dinosaur Syntarsus from the Early Jurassic Kayenta Formation of Arizona. Journal of Vertebrate Paleontology. 9, 125-136.

Rowe & Gauthier, 1990. Ceratosauria. In Weishampel, Dodson and Osmolska (eds.). The Dinosauria. University of California Press. Berkeley.

Simms, Michael J.; Smyth, Robert S.H.; Martiall, David M.; Collins, Patrick C.; Byrne, Roger (2021). "First dinosaur remains from Ireland". Proceedings of the Geologists' Association. 132 (6): 771–779. [5]

Tykoski, 2005. Anatomy, ontogeny and phylogeny of coelophysoid theropods. PhD Dissertation. University of Texas at Austin. 553 pp.

Tykoski & Rowe, 2004. Ceratosauria. In Weishampel, Dodson and Osmólska (ed.). The Dinosauria. University of California Press. Berkeley and Los Angeles

Welles, 1984. Dilophosaurus wetherilli (Dinosauria, Theropoda), osteology and comparisons. Palaeontographica. Beitrage zur Naturgeschichte der Vorzeit. Abteilung A: Paleozoologie, Stratigraphie 185 p. 85-180.