Draconyx

Autor:

Kamil Kamiński

---

Draconyx (drakonyks)
Długość	3,5-6 m
Masa	150-835 kg
Dieta	roślinożerny
Miejsce	Portugalia dystrykt Lizbona (formacja Lourinhã)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 152-145 Ma późna jura (tyton)
Systematyka	Dinosauria Ornithischia Ornithopoda Iguanodontia Ankylopollexia Styracosterna
Rekonstrukcja drakonyksa Autor:Miracusaurus[1]

Wstęp

Draconyx to rodzaj roślinożernego dinozaura, żyjącego w późnej jurze na terenach dzisiejszej Portugalii. Znany jest z bardzo niekompletnych szczątków, można jednak zakładać, że był to roślinożerca podobny do kamptozaura, o dość ciężkiej budowie, lecz raczej niewielkich (jak na ornitopoda) rozmiarach ciała (te ostatnie są jednak podawane w sposób bardzo zróżnicowany w zależności od publikacji).

Etymologia

Nazwa Draconyx pochodzi od łacińskiego draco („smok”) oraz greckiego onyx („pazu”).. Epitet gatunkowy honoruje Joáo de Loureiro, XVIII-wiecznego jezuitę, pioniera portugalskiej paleontologii.

Materiał kopalny

Holotyp (ML357) obejmuje dwa zęby szczękowe, trzy kręgi ogonowe, szewron, fragment kości ramiennej, kilka kości dłoni i większość tylnej kończyny (Mateus i Antunes, 2001). W 2022 r. Rotatori i współpracownicy opisali nowe szczątki holotypu, obejmujące częściowo artykułowaną dłoń.

Materiał przypisany to dwie kości udowe (Antunes i Mateus, 2003).

Do drakonyksa mogą też należeć odciski stóp, znalezione w Portugalii ((Mateus i Antunes, 2001).

Historia taksonu, badania

Szczątki drakonyksa odkryto w Portugalii w 1991 r. Został on nazwany i opisany dopiero dziesięć lat później przez duet portugalskich paleontologów: Octávio Mateusa i Miguela Antunesa. W 2017 r. Waskow i Mateus dokonali badań histologicznych żeber dinozaurów i krokodylomorfów z terenów Portugalii. Podają oni wyniki dla Draconyx, którego holotyp miałby sobie liczyć w chwili śmierci 27-31 lat. Co ciekawe, autorzy ci opisują okaz ML439 jako holotyp drakonyksa, podczas gdy Mateus i Antunes (2001) oznaczyli go numerem ML357, i taki też nr pojawia się w kolejnych publikacjach (Antunes i Mateus, 2003; Mateus i Milán, 2008). Co więcej, wg Mateusa i Antunesa (2001) holotyp drakonyksa nie zawiera żeber, choć rys. 2 w cytowanej pracy sugeruje, że zachowało się kilka fragmentów jednego z nich. Wg Antunesa i Mateusa (2003) okaz ML439 to szczątki stegozaura Dacentrurus. Prawdopodobnie doszło więc do błędu w oznaczeniu nr katalogowego holotypu drakonyksa, bądź też przez pomyłkę przypisano mu szczątki innego zwierzęcia.

Spis gatunków

Draconyx	Mateus i Antunes, 2001
D. loureiroi	Mateus i Antunes, 2001

Bibliografia

Antunes, M.T., Mateus, O. (2003). “Dinosaurs of Portugal.” Comptes Rendus Palevol, 2..

Benson, R. B. J., Campione, N. E., Carrano, M. T., Mannion, P. D., Sullivan, C., Upchurch, P. & Evans, D. C. (2014) "Rates of Dinosaur Body Mass Evolution Indicate 170 Million Years of Sustained Ecological Innovation on the Avian Stem Lineage" PLoS Biology, 12(5), e1001853. doi:10.1371/journal.pbio.1001853.

Holtz, T. (2012) "Dinosaurs" (suplement) [2].

Mateus, O., Antunes, M.T. (2001). "Draconyx loureiroi, a new camptosauridae (Dinosauria, Ornithopoda) from the Late Jurassic of Lourinhã, Portugal". Annales de Paléontologie. 87: 61. doi:10.1016/S0753-3969(01)88003-4.

Mateus, O., Milàn, J. (2008). Ichnological evidence for giant ornithopoddinosaurs in the Upper Jurassic Lourinha Formation, Portugal. Oryctos, 8.

Paul, G.S. (2010). "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University.

Rotatori, F.M., Moreno-Azanza, M. & Mateus, O. (2022). "Reappraisal and new material of the holotype of Draconyx loureiroi (Ornithischia: Iguanodontia) provide insights on the tempo and modo of evolution of thumb-spiked dinosaurs." Zoological Journal of the Linnean Society. 195.1, 125–156. [[3]]. [abstrakt]

Waskow, K., Mateus, O. (2017). "Dorsal rib histology of dinosaurs and a crocodylomorph from western Portugal: Skeletochronological implications on age determination and life history traits". Comptes Rendus Palevol. doi:10.1016/j.crpv.2017.01.003.