Yehuecauhceratops: Różnice pomiędzy wersjami
m |
m |
||
(Nie pokazano 7 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
− | {{DISPLAYTITLE:'' | + | {{DISPLAYTITLE:''Yehuecauhceratops''}} |
− | + | {{Opis | |
− | { | + | |Autor = [[Kamil Kamiński]] |
− | | Autor | + | |Korekta = [[Paweł Konarzewski]] |
− | + | |nazwa = ''Yehuecuhceratops'' | |
− | + | |długość = ok. 3 m | |
− | + | |wysokość = | |
− | | | + | |masa = |
− | | | + | |dieta = roślinożerny |
− | + | |miejsce = [[Meksyk]] - Coahuila | |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | | | ||
− | |||
− | |||
− | |||
− | | | ||
− | |||
− | | | ||
− | |||
− | | | ||
− | |||
− | | [[Meksyk]] - Coahuila | ||
− | |||
<small>(dolna część górnych warstw [[formacja|formacji]] [[Aguja]])</small> | <small>(dolna część górnych warstw [[formacja|formacji]] [[Aguja]])</small> | ||
− | + | |czas = {{Występowanie|77|72.1}} | |
− | | | + | ok. 77-72,1 [[Ma]]<br> |
− | + | <small>[[późna kreda]] ([[kampan]])</small> | |
− | + | |systematyka = | |
− | + | [[Dinosauria]] | |
− | <small> | ||
− | | | ||
− | |||
− | |||
[[Ornithischia]] | [[Ornithischia]] | ||
Linia 46: | Linia 25: | ||
[[Centrosaurinae]] | [[Centrosaurinae]] | ||
− | |||
− | |||
− | |||
− | + | [[Nasutoceratopsini]] | |
− | | | + | |grafika = Yehuecauhceratops skeleton.jpg |
− | + | |podpis = Zrekonstruowany szkielet ''Yehuecauhceratops''. Fot. RogelioReyna [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Yehuecauhceratops_skeleton.jpg] | |
− | | | + | |PorównanieGrupa = |
− | | | + | |PorównanieDługość = |
− | <display_points type="terrain" zoom= | + | |mapa = |
− | 28°46′27″ N, 103°19′52″ W | + | <display_points type="terrain" zoom=4> |
+ | 28°46′27″ N, 103°19′52″ W~Meksyk, formacja Aguja. | ||
</display_points> | </display_points> | ||
− | + | }} | |
− | |||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
''Yehuecuhceratops'' to [[rodzaj]] stosunkowo niewielkiego [[ceratops]]a z grupy [[Centrosaurinae]] Znany jest z dwóch fragmentarycznych okazów. Jak większość [[Ceratopsidae|ceratopsydów]], występował w późnej kredzie na obszarze dzisiejszej Ameryki Północnej. Był dość prymitywnym przedstawicielem Centrosaurinae, blisko spokrewnionym z ''[[Avaceratops]]'' i ''[[Nasutoceratops]]''. | ''Yehuecuhceratops'' to [[rodzaj]] stosunkowo niewielkiego [[ceratops]]a z grupy [[Centrosaurinae]] Znany jest z dwóch fragmentarycznych okazów. Jak większość [[Ceratopsidae|ceratopsydów]], występował w późnej kredzie na obszarze dzisiejszej Ameryki Północnej. Był dość prymitywnym przedstawicielem Centrosaurinae, blisko spokrewnionym z ''[[Avaceratops]]'' i ''[[Nasutoceratops]]''. | ||
− | == | + | ==Odkrycie i opis== |
− | + | Szczątki ''Yehuecuhceratops'' zostały odkryte podczas wykopalisk w latach 2007-2011 prowadzonych przez pracowników meksykańskiego Museo del Desierto, oraz amerykańskiego University of Pensylvania. W 2016 r. zostały opisane jako nierozpoznany centrozauryn przez zespół paleontologów, którym kierował [[Hector Rivera-Sylva]]. Rok później omawiany ceratops został oficjalnie nazwany. Autorami formalnej publikacji, oprócz wymienionego Rivera-Sylvy, byli [[Eberhard Frey]], [[Wolfgang Stinnesbeck]], [[José Guzmán-Gutiérrez]] i [[Arturo González-Gonzále]]. Szczątki ''Yehuacuhceratops'' znajdują się obecnie w Museo del Desierto w mieście Saltillo w Meksyku. | |
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
[[Plik: Yehuecauhceratops-2.png|300px|thumb|right|Kość łuskowa. Źródło: Rivera-Sylva i in., 2016 [[DOI:10.1371/journal.pone.0150529]].]] | [[Plik: Yehuecauhceratops-2.png|300px|thumb|right|Kość łuskowa. Źródło: Rivera-Sylva i in., 2016 [[DOI:10.1371/journal.pone.0150529]].]] | ||
− | [[Holotyp]] (CPC 274) to fragmentaryczna czaszka (niemal kompletna prawa kość łuskowa, fragmentaryczna kość ciemieniowa, kość zębowa, fragment kości przedszczękowej), kompletna łopatka i kość udowa, lewy wyrostek przedpanewkowy kości biodrowej (ang. ''preacetabular process | + | [[Holotyp]] (CPC 274) to fragmentaryczna czaszka (niemal kompletna prawa kość łuskowa, fragmentaryczna kość ciemieniowa, kość zębowa, fragment kości przedszczękowej), kompletna łopatka i kość udowa, lewy wyrostek przedpanewkowy kości biodrowej (ang. ''preacetabular process of the ilium'') oraz fragmentaryczny kręg grzbietowy. Badanie histologiczne przeprowadzone przez Hedricka i in. (2020) wykazało, że na kościach ''Yehuecuhceratops'' zachowało się wiele linii zatrzymanego wzrostu, które prawdopodobnie powstały w wyniku wzrostu. |
− | of the ilium'') oraz fragmentaryczny kręg grzbietowy. | ||
Materiał przypisany to kość piszczelowa (CPC 1478), która jest zbyt mała, aby należeć do tego samego osobnika co holotyp. Równie dobrze może ona reprezentować inny rodzaj ceratopsa. | Materiał przypisany to kość piszczelowa (CPC 1478), która jest zbyt mała, aby należeć do tego samego osobnika co holotyp. Równie dobrze może ona reprezentować inny rodzaj ceratopsa. | ||
− | |||
− | |||
− | |||
==Budowa== | ==Budowa== | ||
[[Plik: Yehuecauhceratops-3.png|300px|thumb|right|Fragment kości ciemieniowej. Źródło: Rivera-Sylva i in., 2016 [[DOI:10.1371/journal.pone.0150529]].]] | [[Plik: Yehuecauhceratops-3.png|300px|thumb|right|Fragment kości ciemieniowej. Źródło: Rivera-Sylva i in., 2016 [[DOI:10.1371/journal.pone.0150529]].]] | ||
− | + | ''Yehuecuhceratops'' był stosunkowo niewielkim przedstawicielem swojej rodziny, ocenianym na ok. 3 m długości. Osobnik CPC 274 był dorosły lub bliski osiągnięcia dorosłości, zatem podane wymiary są zapewne zbliżone do maksymalnych dla tego ceratopsa. Skąpy materiał kopalny utrudnia odtworzenie dokładnego wyglądu i szczegółowe porównanie z innymi centrozaurynami, można jednak wskazać dwie cechy kości łuskowej, odróżniające go od krewniaków: krótki, brzusznie umiejscowiony, ukośny grzebień i masywny, ukośny guzek wzdłuż grzebienia. Cechy te dzielą z nim ''[[Menefeeceratops]]'' oraz ''[[Crittendenceratops]]''. Poza tym kość łuskowa przypomina budową analogiczne kości pozostałych centrozaurynów. Była ona przednio-tylnie dłuższa niż szersza, podobnie jak u ''[[Avaceratops]]'', i inaczej niż u ''[[Styracosaurus]]'', ''[[Centrosaurus]]'' czy ''[[Pachyrhinosaurus]]''. Zachowane fragmenty kości ciemieniowych wskazują, że okna ciemieniowe były niewielkie, a być może nie było ich w ogóle. Podobny stan można zaobserwować u ''[[Avaceratops]]'', pozostałe centrozauryny miały duże okna w kościach ciemieniowych. Pozostałe kości nie różnią się znaczącą od innych przedstawicieli Centrosaurinae. | |
− | ''Yehuecuhceratops'' był stosunkowo niewielkim przedstawicielem swojej rodziny, ocenianym na ok. 3 m długości. Osobnik CPC 274 był dorosły lub bliski osiągnięcia dorosłości, zatem podane wymiary są zapewne zbliżone do maksymalnych dla tego ceratopsa. Skąpy materiał kopalny utrudnia odtworzenie dokładnego wyglądu i szczegółowe porównanie z innymi centrozaurynami, można jednak wskazać dwie cechy kości łuskowej, odróżniające go od krewniaków: krótki, brzusznie umiejscowiony, ukośny grzebień i masywny, ukośny guzek wzdłuż grzebienia. Cechy te dzielą z nim | ||
[[Plik: Yehuecauhceratops-4.png|300px|thumb|right|Łopatka. Źródło: Rivera-Sylva i in., 2016 [[DOI:10.1371/journal.pone.0150529]].]] | [[Plik: Yehuecauhceratops-4.png|300px|thumb|right|Łopatka. Źródło: Rivera-Sylva i in., 2016 [[DOI:10.1371/journal.pone.0150529]].]] | ||
[[Plik: Yehuecauhceratops-5.png|300px|thumb|right|Kręg grzbietowy. Źródło: Rivera-Sylva i in., 2016 [[DOI:10.1371/journal.pone.0150529]].]] | [[Plik: Yehuecauhceratops-5.png|300px|thumb|right|Kręg grzbietowy. Źródło: Rivera-Sylva i in., 2016 [[DOI:10.1371/journal.pone.0150529]].]] | ||
Linia 85: | Linia 56: | ||
==Paleoekologia== | ==Paleoekologia== | ||
''Yehuecuhceratops'' występował w środowisku bagien i nadbrzeżnych obszarów zalewowych na terenie dzisiejszego Meksyku. Fauna meksykańskiej części formacji Aguja jest słabo rozpoznana, reprezentuje ona jednak formy typowe dla Ameryki Północnej w późnej kredzie. Razem z ''Yehuecuhceratops'' występowały tam [[Hadrosauridae|hadrozaury]], [[Pachycephalosauridae|pachycefalozaury]]. Znaleziono też pozostałości krokodyli i żółwi. | ''Yehuecuhceratops'' występował w środowisku bagien i nadbrzeżnych obszarów zalewowych na terenie dzisiejszego Meksyku. Fauna meksykańskiej części formacji Aguja jest słabo rozpoznana, reprezentuje ona jednak formy typowe dla Ameryki Północnej w późnej kredzie. Razem z ''Yehuecuhceratops'' występowały tam [[Hadrosauridae|hadrozaury]], [[Pachycephalosauridae|pachycefalozaury]]. Znaleziono też pozostałości krokodyli i żółwi. | ||
+ | |||
+ | ==Etymologia== | ||
+ | Nazwa ''Yehuecuhceratops'' pochodzi od azteckiego słowa ''yehuecauh'', oznaczającego „starożytny”, oraz wywodzącego się z greki, standardowego dla tej grupy dinozaurów ''ceratops''– „rogata twarz”. Epitet gatunkowy ''mudei'' jest akronimem od Museo del Desierto, nazwy muzeum w Meksyku, gdzie przechowywane są kości tego dinozaura. | ||
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
Linia 93: | Linia 67: | ||
|{{V|''Y. mudei''}} | |{{V|''Y. mudei''}} | ||
| | {{Kpt|[[Hector Rivera-Sylva|Rivera-Sylva]], [[Eberhard Frey|Frey]], [[Wolfgang Stinnesbeck|Stinnesbeck]], [[ José Rubén Guzmán-Gutiérrez|Guzmán-Gutiérrez]]}} i {{Kpt|[[ Arturo González-González|González-González]]}}, [[2017]] | | | {{Kpt|[[Hector Rivera-Sylva|Rivera-Sylva]], [[Eberhard Frey|Frey]], [[Wolfgang Stinnesbeck|Stinnesbeck]], [[ José Rubén Guzmán-Gutiérrez|Guzmán-Gutiérrez]]}} i {{Kpt|[[ Arturo González-González|González-González]]}}, [[2017]] | ||
− | |||
|} | |} | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
− | <small>Rivera-Sylva, H.E., Frey, E., Stinnesbeck, W., Guzman-Gutirrez, J.R., Gonzalez-Gonzalez (2017). "Mexican ceratopsids: Considerations on their diversity and evolution". Journal of South American Earth Sciences. [[doi:10.1016/j.jsames.2017.01.008]] | + | <small>Hedrick, B. P., Goldsmith, E., Rivera‐Sylva, H., Fiorillo, A. R., Tumarkin‐Deratzian, A. R., & Dodson, P. (2020). "Filling in gaps in the ceratopsid histologic database: histology of two basal centrosaurines and an assessment of the utility of rib histology in the Ceratopsidae". The Anatomical Record, 303(4), 935-948 [[doi:10.1002/ar.24099]] |
+ | |||
+ | Rivera-Sylva, H.E., Frey, E., Stinnesbeck, W., Guzman-Gutirrez, J.R., Gonzalez-Gonzalez (2017). "Mexican ceratopsids: Considerations on their diversity and evolution". Journal of South American Earth Sciences. [[doi:10.1016/j.jsames.2017.01.008]] | ||
− | Rivera-Sylva, H.E | + | Rivera-Sylva, H.E, Hendrick, B.P., Dodson, P. (2016). "A Centrosaurine (Dinosauria: Ceratopsia) from the Aguja Formation (Late Campanian) of Northern Coahuila, Mexico". PLoS ONE. 11 (4): e0150529. [[doi:10.1371/journal.pone.0150529]]<small> |
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] |
Aktualna wersja na dzień 14:30, 21 sty 2024
Autor: | Kamil Kamiński |
Korekta: | Paweł Konarzewski |
Yehuecuhceratops | |
---|---|
Długość | ok. 3 m |
Dieta | roślinożerny |
Miejsce | Meksyk - Coahuila |
Czas |
ok. 77-72,1 Ma |
Systematyka | Dinosauria |
![]() Zrekonstruowany szkielet Yehuecauhceratops. Fot. RogelioReyna [1] | |
Mapa znalezisk | |
Wczytywanie mapy…
|
Wstęp
Yehuecuhceratops to rodzaj stosunkowo niewielkiego ceratopsa z grupy Centrosaurinae Znany jest z dwóch fragmentarycznych okazów. Jak większość ceratopsydów, występował w późnej kredzie na obszarze dzisiejszej Ameryki Północnej. Był dość prymitywnym przedstawicielem Centrosaurinae, blisko spokrewnionym z Avaceratops i Nasutoceratops.
Odkrycie i opis
Szczątki Yehuecuhceratops zostały odkryte podczas wykopalisk w latach 2007-2011 prowadzonych przez pracowników meksykańskiego Museo del Desierto, oraz amerykańskiego University of Pensylvania. W 2016 r. zostały opisane jako nierozpoznany centrozauryn przez zespół paleontologów, którym kierował Hector Rivera-Sylva. Rok później omawiany ceratops został oficjalnie nazwany. Autorami formalnej publikacji, oprócz wymienionego Rivera-Sylvy, byli Eberhard Frey, Wolfgang Stinnesbeck, José Guzmán-Gutiérrez i Arturo González-Gonzále. Szczątki Yehuacuhceratops znajdują się obecnie w Museo del Desierto w mieście Saltillo w Meksyku.
Materiał kopalny
![](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Yehuecauhceratops-2.png/300px-Yehuecauhceratops-2.png)
Holotyp (CPC 274) to fragmentaryczna czaszka (niemal kompletna prawa kość łuskowa, fragmentaryczna kość ciemieniowa, kość zębowa, fragment kości przedszczękowej), kompletna łopatka i kość udowa, lewy wyrostek przedpanewkowy kości biodrowej (ang. preacetabular process of the ilium) oraz fragmentaryczny kręg grzbietowy. Badanie histologiczne przeprowadzone przez Hedricka i in. (2020) wykazało, że na kościach Yehuecuhceratops zachowało się wiele linii zatrzymanego wzrostu, które prawdopodobnie powstały w wyniku wzrostu.
Materiał przypisany to kość piszczelowa (CPC 1478), która jest zbyt mała, aby należeć do tego samego osobnika co holotyp. Równie dobrze może ona reprezentować inny rodzaj ceratopsa.
Budowa
![](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Yehuecauhceratops-3.png/300px-Yehuecauhceratops-3.png)
Yehuecuhceratops był stosunkowo niewielkim przedstawicielem swojej rodziny, ocenianym na ok. 3 m długości. Osobnik CPC 274 był dorosły lub bliski osiągnięcia dorosłości, zatem podane wymiary są zapewne zbliżone do maksymalnych dla tego ceratopsa. Skąpy materiał kopalny utrudnia odtworzenie dokładnego wyglądu i szczegółowe porównanie z innymi centrozaurynami, można jednak wskazać dwie cechy kości łuskowej, odróżniające go od krewniaków: krótki, brzusznie umiejscowiony, ukośny grzebień i masywny, ukośny guzek wzdłuż grzebienia. Cechy te dzielą z nim Menefeeceratops oraz Crittendenceratops. Poza tym kość łuskowa przypomina budową analogiczne kości pozostałych centrozaurynów. Była ona przednio-tylnie dłuższa niż szersza, podobnie jak u Avaceratops, i inaczej niż u Styracosaurus, Centrosaurus czy Pachyrhinosaurus. Zachowane fragmenty kości ciemieniowych wskazują, że okna ciemieniowe były niewielkie, a być może nie było ich w ogóle. Podobny stan można zaobserwować u Avaceratops, pozostałe centrozauryny miały duże okna w kościach ciemieniowych. Pozostałe kości nie różnią się znaczącą od innych przedstawicieli Centrosaurinae.
![](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Yehuecauhceratops-4.png/300px-Yehuecauhceratops-4.png)
![](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Yehuecauhceratops-5.png/300px-Yehuecauhceratops-5.png)
Paleoekologia
Yehuecuhceratops występował w środowisku bagien i nadbrzeżnych obszarów zalewowych na terenie dzisiejszego Meksyku. Fauna meksykańskiej części formacji Aguja jest słabo rozpoznana, reprezentuje ona jednak formy typowe dla Ameryki Północnej w późnej kredzie. Razem z Yehuecuhceratops występowały tam hadrozaury, pachycefalozaury. Znaleziono też pozostałości krokodyli i żółwi.
Etymologia
Nazwa Yehuecuhceratops pochodzi od azteckiego słowa yehuecauh, oznaczającego „starożytny”, oraz wywodzącego się z greki, standardowego dla tej grupy dinozaurów ceratops– „rogata twarz”. Epitet gatunkowy mudei jest akronimem od Museo del Desierto, nazwy muzeum w Meksyku, gdzie przechowywane są kości tego dinozaura.
Spis gatunków
Yehuecuhceratops | Rivera-Sylva, Frey, Stinnesbeck, Guzmán-Gutiérrez i González-González, 2017 |
Y. mudei | Rivera-Sylva, Frey, Stinnesbeck, Guzmán-Gutiérrez i González-González, 2017 |
Bibliografia
Hedrick, B. P., Goldsmith, E., Rivera‐Sylva, H., Fiorillo, A. R., Tumarkin‐Deratzian, A. R., & Dodson, P. (2020). "Filling in gaps in the ceratopsid histologic database: histology of two basal centrosaurines and an assessment of the utility of rib histology in the Ceratopsidae". The Anatomical Record, 303(4), 935-948 doi:10.1002/ar.24099
Rivera-Sylva, H.E., Frey, E., Stinnesbeck, W., Guzman-Gutirrez, J.R., Gonzalez-Gonzalez (2017). "Mexican ceratopsids: Considerations on their diversity and evolution". Journal of South American Earth Sciences. doi:10.1016/j.jsames.2017.01.008
Rivera-Sylva, H.E, Hendrick, B.P., Dodson, P. (2016). "A Centrosaurine (Dinosauria: Ceratopsia) from the Aguja Formation (Late Campanian) of Northern Coahuila, Mexico". PLoS ONE. 11 (4): e0150529. doi:10.1371/journal.pone.0150529