Amargasaurus: Różnice pomiędzy wersjami

W lutym 1984 roku obyła się ósma ekspedycja w ramach projektu "Jurassic and Cretaceous Terrestrial Vertebrates of South America", wspieranego przez National Geographic Society. Kierował nią znany argentyński paleontolog José Bonaparte. Odnaleziono wówczas niekompletny szkielet nietypowego zauropoda. Dinozaur ten otrzymał nazwę Amargasaurus i został opisany w 1991 roku (Salgado i Bonaparte, 1991).

Materiał kopalny

Rekonstrukcja szkieletu Amargasaurus. Na biało zostały zaznaczone odnalezione elementy. Autor: Gunnar Bivens [2]

Holotyp (MACN-N 15) to większa część szkieletu, a konkretniej: elementy czaszki, 22 artykułowane kręgi przedkrzyżowe połączone z czaszką i kością krzyżową, stosunkowo kompletne żebra, kość krzyżowa z 5 zrośniętymi kręgami, 3 przednio-środkowe kręgi ogonowe, 1 tylny kręg ogonowy, 3 łuki hemalne, 1 proksymalny koniec żebra szyjnego, wiele niekompletnych żeber, trzony kręgów ogonowych, prawa k. łopatkowo-krucza, lewa kość ramienna, promieniowa i łokciowa oraz lewa kość biodrowa, udowa, piszczelowa i strzałkowa i 1 kość skokowa i 2 kości śródstopia.

Badanie histologiczne przeprowadzone przez Windholza i Cerdę (2021a) wykazało, że okaz typowy Amargasaurus osiągnął dojrzałość płciową. Ich zdaniem żebra grzbietowe są lepsze do oszacowania wieku niż kości długie. Minimalny wiek dinozaura mógł wynosić 10 lat.

W formacji La Amarga odnaleziono również dwa przednie kręgi grzbietowe (MOZ-Pv 6126-1 i MOZ-Pv 6126-2) być może należące do omawianego zauropoda. Windholz wraz z współpracownikami (2021b) stwierdzili, iż okazy te należą do niezidentyfikowanych przedstawicieli Dicraeosauridae.

Anatomia i paleobiologia

Głowa

Zrekonstruowana czaszka Amargasaurus. Fot. raffaele sergi [3]

Zachowała się jedynie tylna część czaszki. Przypuszcza się jednak, że amargazaur miał bardzo podobną czaszkę jak Diplodocus. Zapewne jego pysk był długi i szeroki z licznymi cylindrycznymi zębami. Na kości przedczołowej prawdopodobnie znajdował się grzebień oddzielający oczodoły od nozdrzy zewnętrznych, które były skierowane do tyłu. Wspólne cechy budowy czaszki Amargasaurus oraz Dicraeosaurus to: złączone kości czołowe i wyjątkowo długie wyrostki podstawne oraz kostne przedłużenia łączące mózgoczaszkę z podniebieniem (Salgado i Bonaparte, 1991; Salgado i Calvo, 1992).

Nachylenie głowy zależało od położenia kanałów półkolistych znajdujących się w uchu wewnętrznym. Paulina Carabajal i in. (2014) za pomocą trójwymiarowego modelu ucha wewnętrznego stwierdzili, że pysk był nachylony w dół pod kątem 65°. Objętość czaszki wyniosła 94-98 ml z wyłączeniem zatok grzbietowych. Ich zdaniem ucho wewnętrzne miało 30 mm wysokości i 22 mm szerokości. Ustalili również, że zmysł słuchu był słabszy niż u innych zauropodów.

Szyja

Budowa

Amargazaur podobnie jak swoi kuzyni wyróżniał się krótką szyją. Odcinek szyjny kręgosłupa Amargasaurus liczył 13 kręgów. Pierwszy i drugi kręg nie miały wyrostków kolczystych. Cechą wyróżniającą amargazaura były dwa równoległe rzędy niezwykle wysokich wyrostków neuralnych (na podstawie których został zdiagnozowany) biegnących wzdłuż szyi i grzbietu. Były one bardzo silnie wydłużone, przez co wysokość kręgu czterokrotnie przewyższała jego długość. W odróżnieniu od Bajadasaurus były one skierowane do tyłu. Salgado i Bonaparte (1991) uznali, że mogły one do obrony przed drapieżnikami oraz do pokazów godowych. Neutralną postawę szyi można w przybliżeniu określić na podstawie sposobu połączenia ze sobą kręgów szyjnych. Paulina Carabajal i in. (2014) uważają, że szyja w pozycji neutralnej delikatnie opadała, a pysk znajdował się na wysokości 80 cm. Wyrostki kolczyste ograniczały wysokość unoszenia szyi do 270 cm.

Żagiel skórny

Zapewne nieaktualna rekonstrukcja Amargasaurus z wyrostkami kolczystymi pokrytymi keratyną. Autor: Mario Lanzas [4]

Pokrycie wyrostków kolczystych skórą zasugerował już Bailey w 1997 roku. Jego zdaniem wyrostki kolczyste u amagrazaura były podobne do tych u Dimetrodon. U omawianego dinozaura wyrostki kolczyste były rozdwojone i tworzyły podwójny rząd biegnący wzdłuż szyi oraz grzbietu, a one byłyby pokryte skórą. Jednak Schwarz i in. (2007) uważają, wyrostki kolczyste były oprawione osłoną keratynową. Szczegółowe badanie histologii i budowy kręgów szyjnych Amargasaurus oraz nienazwanego dikreozauryda z formacji La Amarga przeprowadzone Cerdę i in. (2022) wykazało, że wyrostki nie były pokryte keratyną jak wcześniej sądzono, lecz prawdopodobnie skórą. Wyrostki na szyi były silnie ukrwione i nosiły ciągłe ślady wzrostu, co dodaje wiarygodności temu badaniu. Ich zdaniem rozmieszczenie przestrzenne i względna orientacja włókien Sharpeya sugerują obecność ważnego systemu więzadeł, które być może łączyły kolejne wyrostki kolczyste. Więzadła te były rozmieszczone wzdłuż całej długości wyrostków kolczystych.

Pneumatyzacja kręgów

Windholz i in. (2022) zbadali zewnętrzną anatomię środkowych kręgów szyjnych Amargasaurus. Potwierdzili oni wewnętrzny wzór pneumatyzacji u Dicraeosauridae, co potwierdza hipotezę, że pneumatyzacja kręgów była zredukowana w stosunku do innych grup zauropodów. Uchyłki pneumatyczne były obecne w kręgach szyjnych, ale nie wnikały szeroko w jego kręgi przedkrzyżowe. Ich zdaniem bardziej pneumatyczne taksony dikreozaurydów z pewnymi wyjątkami, zajmują bazalną pozycję w obrębie rodziny. Istnieje jednak pewna zmienność w pneumatyzacji wśród dikreozaurydów z Gondwany, przy czym Pilmatueia osiągnęła najwyższy stopień pneumatyzacji.

Tułów, kończyny i ogon

Amargazaur miał 9 kręgów grzbietowych oraz 5 krzyżowych. Według Bailey'a (1997) wyrostki kolczyste na ostatnich kręgach grzbietowych i początkowych ogonowych były silnie wydłużone i tworzyły jeden rząd. Podobne struktury występują u bizonów tworząc duży garb. Jego zdaniem taka wypukłość występowała u amargazaura, spinozaura oraz uranozaura. Autorzy opisy sądzą się, że zauropod ten mógł być powolnym piechurem, gdyż przedramiona jak i dolne kończyny były proporcjonalnie krótkie. Molina-Pérez i Larramendi (2020) uważają go za najwolniejszego zauropoda żyjącego we wczesnej kredzie na terenach Ameryki Południowej. Ich zdaniem osiągał maksymalnie prędkość 14,5 km/h. Podobnie jak Dicraeosaurus miał on długi ogon mogący służyć do obrony przed drapieżnikami.

Systematyka

Dicraeosaurus hansemanni - pośrodku (po lewej Amargasaurus, po prawej Brachytrachelopan). Autor: Jakub Kowalski. [5].

Amargasaurus należy do Dicraeosauridae – jednej z rodzin w obrębie Diplodocoidea. Analiza filogenetyczna przeprowadzona przez Gallina i in. (2019) wykazała jego bliskie pokrewieństwo z Dicraeosaurus i Brachytrachelopan.

Paleośrodowisko

Amargazaur zamieszkiwał dobrze nawodnione lasy przybrzeżne z krótkimi, sezonowymi suszami. W formacji La Amarga odnaleziono również szczątki należące do tytanozaurów, Amargatitanis, Zapalasaurus, noazaurydów, tetanurów, krokodyli oraz ssaków (Paul, 2010; Apesteguía, 2007).

Etymologia

Nazwa rodzajowa Amargasaurus pochodzi od nazw związanych z miejscem odkrycia: obszaru La Amarga Arroyo w argentyńskiej prowincji Neuquén, gdzie znaleziono jego skamieniałości. Epitet gatunkowy cazaui honoruje geologa Luisa Cazau.

Spis gatunków

Amargasaurus	Salgado i Bonaparte, 1991
A. cazaui	Salgado i Bonaparte, 1991

Bibliografia

Apesteguía, S. (2007). "The sauropod diversity of the La Amarga Formation (Barremian), Neuquén (Argentina)". Gondwana Research, 12(4), 533-546. doi:10.1016/j.gr.2007.04.007

Bailey, J. B. (1997). "Neural spine elongation in dinosaurs: sailbacks or buffalo-backs?". Journal of Paleontology, 71(6), 1124-1146. doi:10.1017/S0022336000036076

Cerda, I. A., Novas, F. E., Carballido, J. L., & Salgado, L. (2022). "Osteohistology of the hyperelongate hemispinous processes of Amargasaurus cazaui (Dinosauria: Sauropoda): Implications for soft tissue reconstruction and functional significance". Journal of Anatomy. doi:10.1111/joa.13659

Gallina, P. A., Apesteguía, S., Canale, J. I., & Haluza, A. (2019). "A new long-spined dinosaur from Patagonia sheds light on sauropod defense system". Scientific reports, 9(1), 1-10. doi:10.1038/s41598-018-37943-3

Paul G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford.

Paulina Carabajal, A., Carballido, J. L., & Currie, P. J. (2014). "Braincase, neuroanatomy, and neck posture of Amargasaurus cazaui (Sauropoda, Dicraeosauridae) and its implications for understanding head posture in sauropods". Journal of Vertebrate Paleontology, 34(4), 870-882. doi:10.1080/02724634.2014.838174

Salgado L. & Bonaparte J.F. (1991) "Un nuevo sauropodo Dicraeosauridae, Amargasaurus cazaui gen. et sp. nov., de la Provincia del Neuquén, Argentina". Ameghiniana 28: 333-346.

Salgado, L., & Calvo, J. O. (1992). "Cranial osteology of Amargasurus cazaui Salgado & Bonaparte (Sauropoda, Dicraeosuridae) from the Neocomian of Patagonia". Ameghiniana, 29(4), 337-346.

Schwarz, D., Frey, E., & Meyer, C. A. (2007). "Pneumaticity and soft-tissue reconstructions in the neck of diplodocid and dicraeosaurid sauropods". Acta Palaeontologica Polonica, 52(1) [7]

Upchurch P., Barrett P.M., Dodson P. (2004) Sauropoda. [w:] David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): "The Dinosauria". Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press.

Windholz, G. J., & Cerda, I. A. (2021a). "Paleohistology of two dicraeosaurid dinosaurs (Sauropoda; Diplodocoidea) from La Amarga Formation (Barremian–Aptian, Lower Cretaceous), Neuquén Basin, Argentina: Paleobiological implications". Cretaceous Research, 128, 104965. doi:10.1016/j.cretres.2021.104965

Windholz, G. J., Baiano, M. A., Bellardini, F., & Garrido, A. (2021b). "New Dicraeosauridae (Sauropoda, Diplodocoidea) remains from the La Amarga Formation (Barremian–Aptian, Lower Cretaceous), Neuquén Basin, Patagonia, Argentina". Cretaceous Research, 117, 104629. doi:10.1016/j.cretres.2020.104629

Windholz, G. J., Carballido, J. L., Coria, R. A., Zurriaguz, V. L., & Rauhut, O. W. (2022). "How pneumatic were the presacral vertebrae of dicraeosaurid (Sauropoda: Diplodocoidea) dinosaurs?". Biological Journal of the Linnean Society. doi:10.1093/biolinnean/blac131

Whitlock J.A. (2011) "A phylogenetic analysis of Diplodocoidea (Saurischia: Sauropoda)" Zoological Journal of the Linnean Society, 161 (4), 872-915.

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Molina-Pérez, R., & Larramendi, A. (2020). "Dinosaur Facts and Figures: The Sauropods and Other Sauropodomorphs". Princeton University Press.

[Molina-Larramendi-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Molina-Pérez, R., & Larramendi, A. (2020). "Dinosaur Facts and Figures: The Sauropods and Other Sauropodomorphs". Princeton University Press.

[1]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
-<small>
+{{DISPLAYTITLE:''Amargasaurus''}}
-{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
+{{Opis
-| Autor:
+ |Autor                  = [[Dawid Mazurek]], [[Marcin Szermański]], [[Paweł Konarzewski]]
-| Korekta:
+ |Korekta                = [[Sebastian Oziemski]], [[Aleksander Chroma]], [[Witek Napierała]], [[Maciej Ziegler]]
-|-
+ |nazwa                  =  ''Amargasaurus'' (amargazaur)
-| [[Dawid Mazurek]]
+ |długość                = 13,5 m <ref name="Molina-Larramendi">Molina-Pérez, R., & Larramendi, A. (2020). "Dinosaur Facts and Figures: The Sauropods and Other Sauropodomorphs". Princeton University Press. </ref>
-[[Marcin Szermański]]
+ |wysokość               = 3 m (w biodrach) <ref name="Molina-Larramendi"></ref>
-| [[Sebastian Oziemski]]
+ |masa                   = 3,5 t <ref name="Molina-Larramendi"></ref>
+ |dieta                  = roślinożerny
+ |miejsce                = [[Argentyna]] - Neuquén
+<small>([[formacja]] [[La Amarga]])</small>
+ |czas                   = {{Występowanie|125.77|121.4}}
+ok. 125,7-121,4 [[Ma]]<br>
+<small>[[wczesna kreda]] ([[barrem]])</small>
+ |systematyka            = [[Dinosauria]]
-[[Aleksander Chroma]]
+[[Saurischia]]
-[[Witek Napierała]]
+[[Sauropodomorpha]]
-[[Maciej Ziegler]]
+[[Sauropoda]]
-|}
-</small>
+[[Diplodocoidea]]
-----
+[[Dicraeosauridae]]
+ |grafika                = Amargasaurus Reconstruction Fred Wierum.png
+ |podpis                 = Rekonstrukcja przyżyciowa ''Amargasaurus'' z wyrostkami kolczystymi pokrytymi skórą. Autor: Fred Wierum [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Amargasaurus_Reconstruction_Fred_Wierum.png]
+ |PorównanieGrupa        =
+ |PorównanieDługość      =
+ |mapa                   = <display_points type="terrain" zoom=4>
+.5° S, 70.2° W~formacja [[La Amarga]], Neuquén, [[Argentyna]]~<small>''Amargasaurus cazaui'' - '''MACN-N 15''' ([[holotyp]]).<br>
+</display_points>
+}}
+==Wstęp==
+[[Plik:DinosaursCalci.JPG|thumb|Zrekonstruowane szkielety ''Amargasaurus'' i ''Carnotaurus''. Fot. Notafly [https://commons.m.wikimedia.org/wiki/File:DinosaursCalci.JPG]]]
+''Amargasaurus'' to wczesnokredowy [[zauropod]] zamieszkujący tereny obecnej Ameryki Południowej.
-{| class="wikitable" style="text-align:left" align="left"
+==Odkrycie==
-! colspan=2 | ''Amargasaurus'' (amargazaur)
+W lutym 1984 roku obyła się ósma ekspedycja w ramach projektu "Jurassic and Cretaceous Terrestrial Vertebrates of South America", wspieranego przez National Geographic Society. Kierował nią znany argentyński paleontolog [[José Bonaparte]]. Odnaleziono wówczas niekompletny szkielet nietypowego zauropoda. Dinozaur ten otrzymał nazwę ''Amargasaurus'' i został opisany w 1991 roku (Salgado i Bonaparte, 1991).
-|-
-! '''Długość''':
-| 13 m
-|-
+==Materiał kopalny==
-! '''Masa''':
+[[Plik:Amargasaurus skeletal by Gunnar Bivens.jpg|thumb|300px|right|Rekonstrukcja szkieletu ''Amargasaurus''. Na biało zostały zaznaczone odnalezione elementy. Autor: Gunnar Bivens [https://www.deviantart.com/gunnarbivens/art/Amargasaurus-cazaui-Skeletal-Mk-II-1026778432]]]
-| 4 t
+[[Holotyp]] (MACN-N 15) to większa część szkieletu, a konkretniej: elementy czaszki, 22 artykułowane kręgi przedkrzyżowe połączone z czaszką i kością krzyżową, stosunkowo kompletne żebra, kość krzyżowa z 5 zrośniętymi kręgami, 3 przednio-środkowe kręgi ogonowe, 1 tylny kręg ogonowy, 3 łuki hemalne, 1 proksymalny koniec żebra szyjnego, wiele niekompletnych żeber, trzony kręgów ogonowych, prawa k. łopatkowo-krucza, lewa kość ramienna, promieniowa i łokciowa oraz lewa kość biodrowa, udowa, piszczelowa i strzałkowa i 1 kość skokowa i 2 kości śródstopia.
-|-
+Badanie histologiczne przeprowadzone przez Windholza i Cerdę (2021a) wykazało, że [[holotyp|okaz typowy]] ''Amargasaurus'' osiągnął dojrzałość płciową. Ich zdaniem żebra grzbietowe są lepsze do oszacowania wieku niż kości długie. Minimalny wiek dinozaura mógł wynosić 10 lat.
-! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
-| [[formacja La Amarga]]
-[[Argentyna]] (La Amarga Arroyo, prowincja [[Neuquén]])
+W formacji La Amarga odnaleziono również dwa przednie kręgi grzbietowe (MOZ-Pv 6126-1 i MOZ-Pv 6126-2) być może należące do omawianego zauropoda. Windholz wraz z współpracownikami (2021b) stwierdzili, iż okazy te należą do niezidentyfikowanych przedstawicieli [[Dicraeosauridae]].
-|-
-! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
-| 136,4-130 Ma
-wczesna [[kreda]] ([[hoteryw]])
+==Anatomia i paleobiologia==
-|-
+===Głowa===
-! '''Systematyka'''
+[[Plik:Reconstructed Amargasaurus skull.jpg|thumb|Zrekonstruowana czaszka ''Amargasaurus''. Fot. raffaele sergi [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Reconstructed_Amargasaurus_skull.jpg]]]
-| [[Dinosauria]]
+Zachowała się jedynie tylna część czaszki. Przypuszcza się jednak, że amargazaur miał bardzo podobną czaszkę jak ''[[Diplodocus]]''. Zapewne jego pysk był długi i szeroki z licznymi cylindrycznymi zębami. Na kości przedczołowej prawdopodobnie znajdował się grzebień oddzielający oczodoły od nozdrzy zewnętrznych, które były skierowane do tyłu. Wspólne cechy budowy czaszki ''Amargasaurus'' oraz ''[[Dicraeosaurus]]'' to: złączone kości czołowe i wyjątkowo długie wyrostki podstawne oraz kostne przedłużenia łączące mózgoczaszkę z podniebieniem (Salgado i Bonaparte, 1991; Salgado i Calvo, 1992).
-[[Saurischia]]
+Nachylenie głowy zależało od położenia kanałów półkolistych znajdujących się w uchu wewnętrznym. Paulina Carabajal i in. (2014) za pomocą trójwymiarowego modelu ucha wewnętrznego stwierdzili, że pysk był nachylony w dół pod kątem 65°. Objętość czaszki wyniosła 94-98 ml z wyłączeniem zatok grzbietowych. Ich zdaniem ucho wewnętrzne miało 30 mm wysokości i 22 mm szerokości. Ustalili również, że zmysł słuchu był słabszy niż u innych zauropodów.
-[[Sauropodomorpha]]
+===Szyja===
+====Budowa====
+Amargazaur podobnie jak swoi kuzyni wyróżniał się krótką szyją. Odcinek szyjny kręgosłupa ''Amargasaurus'' liczył 13 kręgów. Pierwszy i drugi kręg nie miały wyrostków kolczystych. Cechą wyróżniającą amargazaura były dwa równoległe rzędy niezwykle wysokich wyrostków neuralnych (na podstawie których został zdiagnozowany) biegnących wzdłuż szyi i grzbietu. Były one bardzo silnie wydłużone, przez co wysokość kręgu czterokrotnie przewyższała jego długość. W odróżnieniu od ''[[Bajadasaurus]]'' były one skierowane do tyłu. Salgado i Bonaparte (1991) uznali, że mogły one do obrony przed drapieżnikami oraz do pokazów godowych. Neutralną postawę szyi można w przybliżeniu określić na podstawie sposobu połączenia ze sobą kręgów szyjnych. Paulina Carabajal i in. (2014) uważają, że szyja w pozycji neutralnej delikatnie opadała, a pysk znajdował się na wysokości 80 cm. Wyrostki kolczyste ograniczały wysokość unoszenia szyi do 270 cm.
-[[Massopoda]]
+====Żagiel skórny====
+[[Plik:Amargasaurus reconstruction.jpg|thumb|Zapewne nieaktualna rekonstrukcja ''Amargasaurus'' z wyrostkami kolczystymi pokrytymi keratyną. Autor: Mario Lanzas [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Amargasaurus_reconstruction.jpg]]]
+Pokrycie wyrostków kolczystych skórą zasugerował już Bailey w 1997 roku. Jego zdaniem wyrostki kolczyste u amagrazaura były podobne do tych u ''Dimetrodon''. U omawianego dinozaura wyrostki kolczyste były rozdwojone i tworzyły podwójny rząd biegnący wzdłuż szyi oraz grzbietu, a one byłyby pokryte skórą. Jednak Schwarz i in. (2007) uważają, wyrostki kolczyste były oprawione osłoną keratynową. Szczegółowe badanie histologii i budowy kręgów szyjnych ''Amargasaurus'' oraz nienazwanego [[Dicraeosauridae|dikreozauryda]] z formacji La Amarga przeprowadzone Cerdę i in. (2022) wykazało, że wyrostki nie były pokryte keratyną jak wcześniej sądzono, lecz prawdopodobnie skórą. Wyrostki na szyi były silnie ukrwione i nosiły ciągłe ślady wzrostu, co dodaje wiarygodności temu badaniu. Ich zdaniem rozmieszczenie przestrzenne i względna orientacja włókien Sharpeya sugerują obecność ważnego systemu więzadeł, które być może łączyły kolejne wyrostki kolczyste. Więzadła te były rozmieszczone wzdłuż całej długości wyrostków kolczystych.
-[[Sauropoda]]
+====Pneumatyzacja kręgów====
+Windholz i in. (2022) zbadali zewnętrzną anatomię środkowych kręgów szyjnych ''Amargasaurus''. Potwierdzili oni wewnętrzny wzór pneumatyzacji u [[Dicraeosauridae]], co potwierdza hipotezę, że [[pneumatyzacja]] kręgów była zredukowana w stosunku do innych grup zauropodów. Uchyłki pneumatyczne były obecne w kręgach szyjnych, ale nie wnikały szeroko w jego kręgi przedkrzyżowe. Ich zdaniem bardziej pneumatyczne taksony [[dikreozauryd]]ów z pewnymi wyjątkami, zajmują [[bazalny|bazalną]] pozycję w obrębie rodziny. Istnieje jednak pewna zmienność w pneumatyzacji wśród [[dikreozauryd]]ów z Gondwany, przy czym ''[[Pilmatueia]]'' osiągnęła najwyższy stopień pneumatyzacji.
-[[Eusauropoda]]
+===Tułów, kończyny i ogon===
+Amargazaur miał 9 kręgów grzbietowych oraz 5 krzyżowych. Według Bailey'a (1997) wyrostki kolczyste na ostatnich kręgach grzbietowych i początkowych ogonowych były silnie wydłużone i tworzyły jeden rząd. Podobne struktury występują u bizonów tworząc duży garb. Jego zdaniem taka wypukłość występowała u amargazaura, [[Spinosaurus|spinozaura]] oraz [[Ouranosaurus|uranozaura]]. Autorzy opisy sądzą się, że zauropod ten mógł być powolnym piechurem, gdyż przedramiona jak i dolne kończyny były proporcjonalnie krótkie. Molina-Pérez i Larramendi (2020) uważają go za najwolniejszego zauropoda żyjącego we wczesnej kredzie na terenach Ameryki Południowej. Ich zdaniem osiągał maksymalnie prędkość 14,5 km/h. Podobnie jak ''Dicraeosaurus'' miał on długi ogon mogący służyć do obrony przed drapieżnikami.
-[[Neosauropoda]]
+==Systematyka==
+[[Plik:Dicraeosauridae by kahless28.jpg|300px|thumb|''Dicraeosaurus hansemanni'' - pośrodku (po lewej ''Amargasaurus'', po prawej ''Brachytrachelopan''). Autor: [[Jakub Kowalski]]. [http://kahless28.deviantart.com/gallery/].]]
+''Amargasaurus'' należy do  [[Dicraeosauridae]] – jednej z rodzin w obrębie [[Diplodocoidea]]. Analiza filogenetyczna przeprowadzona przez Gallina i in. (2019) wykazała jego bliskie pokrewieństwo z ''[[Dicraeosaurus]]'' i ''[[Brachytrachelopan]]''.
-[[Diplodocidea]]
+==Paleośrodowisko==
+Amargazaur zamieszkiwał dobrze nawodnione lasy przybrzeżne z krótkimi, sezonowymi suszami. W formacji La Amarga odnaleziono również szczątki należące do [[tytanozaur]]ów, ''[[Amargatitanis]]'', ''[[Zapalasaurus]]'', [[noazauryd]]ów, [[tetanur]]ów, krokodyli oraz ssaków (Paul, 2010; Apesteguía, 2007).
-[[Flagellicaudata]]
+==Etymologia==
+Nazwa [[rodzaj]]owa ''Amargasaurus'' pochodzi od nazw związanych z miejscem odkrycia: obszaru La Amarga Arroyo w argentyńskiej prowincji Neuquén, gdzie znaleziono jego skamieniałości. Epitet [[gatunek|gatunkowy]] ''cazaui'' honoruje geologa Luisa Cazau.
-[[Dicraeosauridae]]
+==Spis gatunków==
+{| class="wikitable"
+| {{V|''Amargasaurus''}}
+| {{Kpt|[[Leonardo Salgado|Salgado]]}} i {{Kpt|[[José Bonaparte|Bonaparte]]}}, [[1991]]
 |-
-| colspan=2 |[[Plik:amargasaurus.jpg|450px|Autor: R. Martin]]
+| {{V|''A. cazaui''}}
+| {{Kpt|Salgado}} i {{Kpt|Bonaparte}}, 1991
 |}
-==Wstęp==
+==Bibliografia==
-''Amargasaurus'' to wczesnokredowy zauropod z rodziny [[Dicraeosauridae]], zamieszkujący tereny obecnej Ameryki Południowej. Jak na dinozaura długoszyjego, nie był olbrzymem – mierzył bowiem 13 metrów długości.
+<small>
+Apesteguía, S. (2007). "The sauropod diversity of the La Amarga Formation (Barremian), Neuquén (Argentina)". Gondwana Research, 12(4), 533-546. [[doi:10.1016/j.gr.2007.04.007]]
+Bailey, J. B. (1997). "Neural spine elongation in dinosaurs: sailbacks or buffalo-backs?". Journal of Paleontology, 71(6), 1124-1146. [[doi:10.1017/S0022336000036076]]
+Cerda, I. A., Novas, F. E., Carballido, J. L., & Salgado, L. (2022). "Osteohistology of the hyperelongate hemispinous processes of ''Amargasaurus cazaui'' (Dinosauria: Sauropoda): Implications for soft tissue reconstruction and functional significance". Journal of Anatomy. [[doi:10.1111/joa.13659]]
+Gallina, P. A., Apesteguía, S., Canale, J. I., & Haluza, A. (2019). "A new long-spined dinosaur from Patagonia sheds light on sauropod defense system". Scientific reports, 9(1), 1-10. [[doi:10.1038/s41598-018-37943-3]]
-==Odkrycie i lokalizacja==
+Paul G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford.
-==Materiał kopalny==
+Paulina Carabajal, A., Carballido, J. L., & Currie, P. J. (2014). "Braincase, neuroanatomy, and neck posture of ''Amargasaurus cazaui'' (Sauropoda, Dicraeosauridae) and its implications for understanding head posture in sauropods". Journal of Vertebrate Paleontology, 34(4), 870-882. [[doi:10.1080/02724634.2014.838174]]
-[[Holotyp]] MACN-N 15 to większa część szkieletu, a konkretniej: elementy czaszki, 22 artykulowane kręgi przedkrzyżowe połączone z czaszką i kością krzyżową, stosunkowo kompletne żebra, kość krzyżowa z 5 zrośniętymi kręgami, 3 przednio-środkowe kręgi ogonowe, 1 tylny kręg ogonowy, 3 łuki hemalne, 1 proksymalny koniec żebra szyjnego, wiele niekompletnych żeber, trzony kręgów ogonowych, prawa k. łopatkowo-krucza, lewa kość ramienna, promieniowa i łokciowa oraz lewa kość biodrowa, udowa, piszczelowa i strzałkowa i 1 kość skokowa i 2 kości śródstopia.
-==Pozycja systematyczna==
+Salgado L. & Bonaparte J.F. (1991) "Un nuevo sauropodo Dicraeosauridae, ''Amargasaurus cazaui'' gen. et sp. nov., de la Provincia del Neuquén, Argentina". Ameghiniana 28: 333-346.
-''Amargasaurus'' należy do [[Dicraeosauridae]] – jednej z rodzin w obrębie [[Diplodocidea]]. Jego najbliższymi krewnymi ''[[Dicraeosaurus]]'' oraz opisany w [[2005]] roku ''[[Brachytrachelopan]]''. Co ciekawe, dinozaury te – jak większość przedstawicieli [[Diplodocidea]] prócz [[Rebbachisauridae]] – żyły pod koniec okresu jurajskiego, podczas gdy amargazaur żył we wczesnej kredzie. Jego odkrycie jest kolejnym dowodem, że w kredzie żyły inne zauropody prócz tytanozaurów ([[Titanosauria]]). ''Amargasaurus'' jest monotypowym rodzajem – jedynym jego gatunkiem jest ''A. cazaui''.
-==Anatomia==
+Salgado, L., & Calvo, J. O. (1992). "Cranial osteology of ''Amargasurus cazaui'' Salgado & Bonaparte (Sauropoda, Dicraeosuridae) from the Neocomian of Patagonia". Ameghiniana, 29(4), 337-346.
-Cechą wyróżniającą tego krótkoszyjego zauropoda były dwa równoległe rzędy niezwykle wysokich wyrostków neuralnych (na podstawie których został zdiagnozowany) biegnących wzdłuż szyi i grzbietu. Być może opięty był na nich skórny żagiel, lecz nie ma na to jednoznacznych dowodów. Podobne wyrostki występowały także u innych dinozaurów, takich, jak ''[[Spinosaurus]]'' czy ''[[Ouranosaurus]]'' oraz u innych kopalnych gadów (np. ''[[Edaphosaurus]]'', ''[[Dimetrodon]]'' i ''[[Ctenospondylus]]''). Blisko spokrewniony z amargazaurem afrykański ''[[Dicraeosaurus]]'' miał podobne, lecz znacznie mniejsze wyrostki. W każdym z tych przypadków, naukowcy podejrzewają istnienie żagla (bądź swego rodzaju garbu) o nieustalonej jednak dotychczas funkcji. Najbardziej znane są hipotezy mówiące o funkcji pokazowej lub termoregulacyjnej, chociaż tą ostatnią – ze względu na bardzo prawdopodobną stałocieplność u dinozaurów – raczej można wykluczyć.
-==Etymologia==
+Schwarz, D., Frey, E., & Meyer, C. A. (2007). "Pneumaticity and soft-tissue reconstructions in the neck of diplodocid and dicraeosaurid sauropods". Acta Palaeontologica Polonica, 52(1) [http://app.pan.pl/acta52/app52−167.pdf]
-Nazwa rodzajowa ''Amargasaurus'' pochodzi od nazw związanych z miejscem odkrycia: obszaru La Amarga Arroyo w w argentyńskiej prowincji [[Neuquén]], gdzie znaleziono skamieniałości, niedaleko leżącego miasteczka La Amarga oraz formacji La Amarga, w której osadach tkwiły jego kości. Epitet gatunkowy ''cazaui'' to ukłon w stronę geologa Luisa [[Cazau]].
-==Spis gatunków==
+Upchurch P., Barrett P.M., Dodson P. (2004) Sauropoda. [w:] David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): "The Dinosauria". Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press.
-{| class="wikitable"
-! ''Amargasaurus''
-| [[Salgado]] i [[Bonaparte]], [[1991]]
-|-
-! ''A. cazaui''
-| [[Salgado]] i [[Bonaparte]], [[1991]]
-|}
-==Bibliografia==
+Windholz, G. J., & Cerda, I. A. (2021a). "Paleohistology of two dicraeosaurid dinosaurs (Sauropoda; Diplodocoidea) from La Amarga Formation (Barremian–Aptian, Lower Cretaceous), Neuquén Basin, Argentina: Paleobiological implications". Cretaceous Research, 128, 104965. [[doi:10.1016/j.cretres.2021.104965]]
-<small>
-Paul G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford
-Salgado L. & Bonaparte J.F. (1991) Un nuevo sauropodo Dicraeosauridae, Amargasaurus cazaui gen. et sp. nov., de la Provincia del Neuquén, Argentina. Ameghiniana 28: 333-346 (tłumaczenie angielskie TU)
+Windholz, G. J., Baiano, M. A., Bellardini, F., & Garrido, A. (2021b). "New Dicraeosauridae (Sauropoda, Diplodocoidea) remains from the La Amarga Formation (Barremian–Aptian, Lower Cretaceous), Neuquén Basin, Patagonia, Argentina". Cretaceous Research, 117, 104629. [[doi:10.1016/j.cretres.2020.104629]]
-Upchurch P., Barrett P.M., Dodson P. (2004) Sauropoda. [w:] David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): "The Dinosauria". Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press
+Windholz, G. J., Carballido, J. L., Coria, R. A., Zurriaguz, V. L., & Rauhut, O. W. (2022). "How pneumatic were the presacral vertebrae of dicraeosaurid (Sauropoda: Diplodocoidea) dinosaurs?". Biological Journal of the Linnean Society. [[doi:10.1093/biolinnean/blac131]]
-Whitlock J.A. (2011) "A phylogenetic analysis of Diplodocoidea (Saurischia: Sauropoda)" Zoological Journal of the Linnean Society, 161 (4), 872-915
+Whitlock J.A. (2011) "A phylogenetic analysis of Diplodocoidea (Saurischia: Sauropoda)" Zoological Journal of the Linnean Society, 161 (4), 872-915.
-</small>
+<references/></small>
 [[Kategoria:Dinosauria]]
 [[Kategoria:Saurischia]]
+[[Kategoria:Sauropodomorpha]]
 [[Kategoria:Sauropoda]]
+[[Kategoria:Diplodocoidea]]
 [[Kategoria:Dicraeosauridae]]
 [[Kategoria:Ameryka Południowa]]
@@ Linia 108: / Linia 128: @@
 [[Kategoria:Mezozoik]]
 [[Kategoria:Kreda]]
-[[Kategoria:Hoteryw]]
+[[Kategoria:Barrem]]

Amargasaurus: Różnice pomiędzy wersjami

Aktualna wersja na dzień 09:27, 5 mar 2024

Wstęp

Odkrycie

Materiał kopalny

Anatomia i paleobiologia

Głowa

Szyja

Budowa

Żagiel skórny

Pneumatyzacja kręgów

Tułów, kończyny i ogon

Systematyka

Paleośrodowisko

Etymologia

Spis gatunków

Bibliografia

Menu nawigacyjne

Narzędzia osobiste

Przestrzenie nazw

Warianty

Widok

Więcej

Szukaj

Nawigacja

Kategorie

Narzędzia