Sarcolestes: Różnice pomiędzy wersjami
m (→Materiał kopalny) |
m |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
{{DISPLAYTITLE:''Sarcolestes''}} | {{DISPLAYTITLE:''Sarcolestes''}} | ||
{{Opis | {{Opis | ||
| Linia 23: | Linia 22: | ||
[[Ankylosauria]] | [[Ankylosauria]] | ||
| − | |||
|grafika = Sarcolestes.jpg | |grafika = Sarcolestes.jpg | ||
|podpis = [[Holotyp]] ''Sarcolestes leedsi'' (nr 1 i 2) z zębem ''[[Priodontognathus]] phillipsi'' (nr 3). Autor: [[Richard Lydekker]]. [[https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Sarcolestes.jpg]] | |podpis = [[Holotyp]] ''Sarcolestes leedsi'' (nr 1 i 2) z zębem ''[[Priodontognathus]] phillipsi'' (nr 3). Autor: [[Richard Lydekker]]. [[https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Sarcolestes.jpg]] | ||
| Linia 32: | Linia 30: | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Sarcolestes'' to | + | ''Sarcolestes'' to słabo poznany rodzaj wczesnego [[Ankylosauria|ankylozaura]] żyjącego na terenie obecnej Wielkiej Brytanii pod koniec epoki środkowej jury. |
| − | + | ==Etymologia== | |
| + | Jego nazwa rodzajowa znaczy "mięsny rabuś" i wzięła się z tego, iż początkowo fragment jego żuchwy został sklasyfikowany jako należący do [[teropod]]a. Drugi człon nazwy ''leedsi'' honoruje najprawdopodobniej Alfreda Leedsa, który przeprowadzał dużo wykopalisk pod koniec XIX wieku. | ||
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| − | [[Holotyp]] (BMNH R2682) to częściowa lewa kość żuchwowa z | + | [[Holotyp]] (BMNH R2682) to częściowa lewa kość żuchwowa z jednym zębem i 2 czubkami koron zębów. Materiał przypisany (SMC J.46884) to izolowana osteoderma. Oba okazy pochodzą z dolnych warstw [[formacja|formacji]] [[Oxford Clay]]. |
| + | |||
| + | |||
| + | ==Historia i ważność taksonu== | ||
| + | Sarkolestes został opisany w 1893 roku przez angielskiego paleontologa [[Richard Lyddeker|Richarda Lyddekera]], który uznał do za przedstawiciela teropodów należącego do rodziny [[Thecodontosauridae|tekodontozaurydów]] razem z [[Thecodontosaurus|tekodontozaurem]] (pod koniec XIX wieku tekodontozaur i inne "prozauropody", np. [[Plateosaurus|plateozaur]] były uznawane za protoplastów jurajskich i kredowych teropodów, obecnie oczywiście są zaklasyfikowane jako wczesne odgałęzienie linii [[Sauropodomorpha|zauropodomorfów]] nie tworzące naturalnej grupy). Zauważył również podobieństwo zęba tego dinozaura do zębów [[Priodontognathus|priodontognata]] (obecnie uważanego za słabo poznany rodzaj wczesnego [[Thyreophora]], zapewne też ankylozaura) i stwierdził, że mogą albo być spokrewnione ze [[Scelidosauridae|scelidozaurydami]], bądź tworzyć odrębną podgrupę w obrębie teropodów. 8 lat później, węgierski paleobiolog baron [[Franz Nopsca]] uznał sarkolesta za zwierzę roślinożerne, będące członkiem grupy ankylozaurów. W latach osiemdziesiątych XX wieku, inny angielski paleontolog [[Peter Galton]] zauważył podobieństwo osteodermy sarkolesta do osteodermów [[Sauropelta|zauropelty]] i uznał go za jednego z najstarszych [[Nodosauridae|nodozaurydów]]. W 2001 roku [[Kenneth Carpenter|Carpenter]] uznał materiał kopalny tego dinozaura pancernego za nieposiadający cech diagnostycznych i uznał go za [[nomen dubium|takson wątpliwy]] (nie podał jednak szczegółów swojej decyzji) , jednak nowsze publikacje uznają jego ważność np: [[Darren Naish|Naish]] i [[David Martill|Martill]] ([[2008]]) uważają go za "tymczasowo" ważnego. | ||
| + | |||
| + | ==Systematyka== | ||
| + | Na obecny stan wiedzy sarkolest jest [[bazalny takson|bazalnym]] przedstawicielem ankylozaurów prawdopodobnie blisko spokrewniony z [[Tianchisaurus|tienczizaurem]] i [[Spicomellus|spikomellusem]] ( | ||
| + | |||
| + | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| − | + | |{{V|''Sarcolestes''}} | |
| {{Kpt|[[Richard Lydekker|Lydekker]]}}, [[1893]] | | {{Kpt|[[Richard Lydekker|Lydekker]]}}, [[1893]] | ||
| ?''[[nomen dubium]]'' | | ?''[[nomen dubium]]'' | ||
|- | |- | ||
| − | + | |{{V|''S. leedsi''}} | |
| {{Kpt|Lydekker}}, 1893 | | {{Kpt|Lydekker}}, 1893 | ||
| ?''nomen dubium'' | | ?''nomen dubium'' | ||
| Linia 59: | Linia 64: | ||
Źródła naukowe: | Źródła naukowe: | ||
| − | Blows, W.T. & Honeysett, K. | + | Blows, W.T. & Honeysett, K. 2013. New nodosaurid teeth (Dinosauria, Ankylosauria) from the Lower Cretaceous of Southern England. Acta Palaeontologica Polonica 59 (4):835-841. [https://doi.org/10.4202/app.2012.0131] |
Carpenter, K. (2001) Phylogenetic analysis of the Ankylosauria. In: Carpenter, K. (ed.) The Armored Dinosaurs. Indiana University Press, Bloomington, 455–483. | Carpenter, K. (2001) Phylogenetic analysis of the Ankylosauria. In: Carpenter, K. (ed.) The Armored Dinosaurs. Indiana University Press, Bloomington, 455–483. | ||
| Linia 66: | Linia 71: | ||
Lydekker, R. (1893) On the jaw of a new carnivorous dinosaur from the Oxford Clay of Peterborough. Quarterly Journal of the Geological Society 49: 284-287. [http://dx.doi.org/10.1144/GSL.JGS.1893.049.01-04.46] [abstrakt] | Lydekker, R. (1893) On the jaw of a new carnivorous dinosaur from the Oxford Clay of Peterborough. Quarterly Journal of the Geological Society 49: 284-287. [http://dx.doi.org/10.1144/GSL.JGS.1893.049.01-04.46] [abstrakt] | ||
| + | |||
| + | Maidment, S.C.R., Strachan, S.J., Ouarhache, D., Scheyer, T. M., Brown, E.E., Fernandez, V., Johanson, Z., Raven, T.J., Barrett, P.M. (2021). "Bizarre dermal armour suggests the first African ankylosaur". Nature Ecology & Evolution: 1–6 [http://dx.doi.org/10.1038/s41559-021-01553-6] | ||
Naish, D. & Martill, D.M. (2008) Dinosaurs of Great Britain and the role of the Geological Society of London in their discovery: Ornithischia. „Journal of the Geological Society”. 165 (3), s. 613–623. [[doi:10.1144/0016-76492007-154]] [Supplementary information] | Naish, D. & Martill, D.M. (2008) Dinosaurs of Great Britain and the role of the Geological Society of London in their discovery: Ornithischia. „Journal of the Geological Society”. 165 (3), s. 613–623. [[doi:10.1144/0016-76492007-154]] [Supplementary information] | ||
| Linia 79: | Linia 86: | ||
Holtz, T.R. Jr. (2012) "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information".[http://www.geol.umd.edu/~tholtz/dinoappendix/HoltzappendixWinter2011.pdf] | Holtz, T.R. Jr. (2012) "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information".[http://www.geol.umd.edu/~tholtz/dinoappendix/HoltzappendixWinter2011.pdf] | ||
| − | |||
</small> | </small> | ||
| − | + | [[Kategoria:Dinosauria]] | |
| + | [[Kategoria:Ornithischia]] | ||
| + | [[Kategoria:Thyreophora]] | ||
| + | [[Kategoria:Ankylosauria]] | ||
| + | [[Kategoria:Ankylosauria bazalne]] | ||
| + | [[Kategoria:Europa]] | ||
| + | [[Kategoria:Wielka Brytania]] | ||
| + | [[Kategoria:Mezozoik]] | ||
| + | [[Kategoria:Jura]] | ||
| + | [[Kategoria:Kelowej]] | ||
[[Kategoria:Nomen dubium]] | [[Kategoria:Nomen dubium]] | ||
| − | |||
Wersja z 16:01, 29 mar 2024
| Autor: | Tomasz Sokołowski, Eryk Sroka |
| Korekta: | Maciej Ziegler, Marcin Szermański, Michał Siedlecki |
| Sarcolestes (sarkolest) | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Długość | ok. 3 m | ||||
| Masa | ok. 250-500 kg (??) | ||||
| Dieta | roślinożerny | ||||
| Miejsce | Wielka Brytania - Cambridgeshire
(formacja Oxford Clay - ogniwo Peterborough) | ||||
| Czas |
ok. 165-164 Ma | ||||
| Systematyka | Dinosauria | ||||
 Holotyp Sarcolestes leedsi (nr 1 i 2) z zębem Priodontognathus phillipsi (nr 3). Autor: Richard Lydekker. [[1]]
Porównanie wielkości Sarcolestes i człowieka. | |||||
Wstęp
Sarcolestes to słabo poznany rodzaj wczesnego ankylozaura żyjącego na terenie obecnej Wielkiej Brytanii pod koniec epoki środkowej jury.
Etymologia
Jego nazwa rodzajowa znaczy "mięsny rabuś" i wzięła się z tego, iż początkowo fragment jego żuchwy został sklasyfikowany jako należący do teropoda. Drugi człon nazwy leedsi honoruje najprawdopodobniej Alfreda Leedsa, który przeprowadzał dużo wykopalisk pod koniec XIX wieku.
Materiał kopalny
Holotyp (BMNH R2682) to częściowa lewa kość żuchwowa z jednym zębem i 2 czubkami koron zębów. Materiał przypisany (SMC J.46884) to izolowana osteoderma. Oba okazy pochodzą z dolnych warstw formacji Oxford Clay.
Historia i ważność taksonu
Sarkolestes został opisany w 1893 roku przez angielskiego paleontologa Richarda Lyddekera, który uznał do za przedstawiciela teropodów należącego do rodziny tekodontozaurydów razem z tekodontozaurem (pod koniec XIX wieku tekodontozaur i inne "prozauropody", np. plateozaur były uznawane za protoplastów jurajskich i kredowych teropodów, obecnie oczywiście są zaklasyfikowane jako wczesne odgałęzienie linii zauropodomorfów nie tworzące naturalnej grupy). Zauważył również podobieństwo zęba tego dinozaura do zębów priodontognata (obecnie uważanego za słabo poznany rodzaj wczesnego Thyreophora, zapewne też ankylozaura) i stwierdził, że mogą albo być spokrewnione ze scelidozaurydami, bądź tworzyć odrębną podgrupę w obrębie teropodów. 8 lat później, węgierski paleobiolog baron Franz Nopsca uznał sarkolesta za zwierzę roślinożerne, będące członkiem grupy ankylozaurów. W latach osiemdziesiątych XX wieku, inny angielski paleontolog Peter Galton zauważył podobieństwo osteodermy sarkolesta do osteodermów zauropelty i uznał go za jednego z najstarszych nodozaurydów. W 2001 roku Carpenter uznał materiał kopalny tego dinozaura pancernego za nieposiadający cech diagnostycznych i uznał go za takson wątpliwy (nie podał jednak szczegółów swojej decyzji) , jednak nowsze publikacje uznają jego ważność np: Naish i Martill (2008) uważają go za "tymczasowo" ważnego.
Systematyka
Na obecny stan wiedzy sarkolest jest bazalnym przedstawicielem ankylozaurów prawdopodobnie blisko spokrewniony z tienczizaurem i spikomellusem (
Spis gatunków
| Sarcolestes | Lydekker, 1893 | ?nomen dubium |
| S. leedsi | Lydekker, 1893 | ?nomen dubium |
Bibliografia
Źródła naukowe:
Blows, W.T. & Honeysett, K. 2013. New nodosaurid teeth (Dinosauria, Ankylosauria) from the Lower Cretaceous of Southern England. Acta Palaeontologica Polonica 59 (4):835-841. [2]
Carpenter, K. (2001) Phylogenetic analysis of the Ankylosauria. In: Carpenter, K. (ed.) The Armored Dinosaurs. Indiana University Press, Bloomington, 455–483.
Galton, P.M. (1983) Armored dinosaurs (Ornithischia: Ankylosauria) from the Middle and Upper Jurassic of Europe. Palaeontographica Abteilung A, 182.
Lydekker, R. (1893) On the jaw of a new carnivorous dinosaur from the Oxford Clay of Peterborough. Quarterly Journal of the Geological Society 49: 284-287. [3] [abstrakt]
Maidment, S.C.R., Strachan, S.J., Ouarhache, D., Scheyer, T. M., Brown, E.E., Fernandez, V., Johanson, Z., Raven, T.J., Barrett, P.M. (2021). "Bizarre dermal armour suggests the first African ankylosaur". Nature Ecology & Evolution: 1–6 [4]
Naish, D. & Martill, D.M. (2008) Dinosaurs of Great Britain and the role of the Geological Society of London in their discovery: Ornithischia. „Journal of the Geological Society”. 165 (3), s. 613–623. doi:10.1144/0016-76492007-154 [Supplementary information]
Norman, D.B., Butler, R.J. & Maidment, S.C.R. (2007) "Reconsidering the status and affinities of the ornithischian dinosaur Tatisaurus oehleri Simmons, 1965." Zoological Journal of the Linnean Society 150.4: 865-874.
Vickaryous, M.K., Maryańska, T. & Weishampel, D.B. (2004) "Ankylosauria" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P., & Osmólska, H. (red.) "The Dinosauria" Berkeley: University of California Press, 363-392.
Weishampel, D.B. (1990) "Dinosaur Distribution" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P., & Osmólska, H. (red.) "The Dinosauria" Berkeley: University of California Press.
Inne:
Holtz, T.R. Jr. (2012) "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information".[5]
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Sarcolestes.jpg){kind=link}