Oplosaurus: Różnice pomiędzy wersjami
(Utworzył nową stronę „<small> {| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | Autor: | Korekta: |- | Marcin Szermański Krzysztof Przymus | CHESTERAPTOR [[Sebastian Ozie...”) |
m |
||
| (Nie pokazano 6 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| + | Do sprawdzenia. | ||
| + | |||
| + | {{DISPLAYTITLE:''Oplosaurus''}} | ||
<small> | <small> | ||
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | {| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | ||
| Linia 6: | Linia 9: | ||
| [[Marcin Szermański]] | | [[Marcin Szermański]] | ||
[[Krzysztof Przymus]] | [[Krzysztof Przymus]] | ||
| − | | | + | | [[Sebastian Oziemski]] |
| − | [[Sebastian Oziemski]] | ||
|} | |} | ||
</small> | </small> | ||
| Linia 27: | Linia 29: | ||
| [[Wielka Brytania]] - Wyspa Wight | | [[Wielka Brytania]] - Wyspa Wight | ||
| − | <small>([[ | + | <small>(formacja [[Wessex]])</small> |
|- | |- | ||
! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ||
| Linia 45: | Linia 47: | ||
[[Eusauropoda]] | [[Eusauropoda]] | ||
| − | ? [[ | + | ? [[Neosauropoda]] / ? [[Turiasauria]] |
| − | + | ? [[Macronaria]] | |
| − | + | ? [[Camarasauromorpha]] / ? [[Titanosauriformes]] | |
| − | + | ? [[Camarasauridae]] / ? [[Brachiosauridae]] | |
| + | |- | ||
| + | ! colspan=2 | Mapa znalezisk: | ||
|- | |- | ||
| + | | colspan=2 | | ||
| + | <display_points type="terrain" zoom=3> | ||
| + | Wight Island, UK~formacja [[Wessex]], Wyspa Wight, [[Wielka Brytania]]~<small>''O. armatus'' – [[holotyp]] (BMNH R964).<br> | ||
| + | </display_points> | ||
|} | |} | ||
| Linia 59: | Linia 67: | ||
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| − | [[Holotyp]] (BMNH R964) zawiera jedynie pojedynczy ząb o całkowitej długości 85 mm (w tym sama korona 52 mm). | + | [[Holotyp]] (BMNH R964) zawiera jedynie pojedynczy (ale bardzo dobrze zachowany) ząb o całkowitej długości 85 mm (w tym sama korona 52 mm). |
| − | Na jego podstawie [[Naish]] i [[Martill]] stwierdzili, że ''Oplosaurus'' był gabarytowo porównywalny z ''[[Brachiosaurus]]'', ale są to bardzo niepewne szacunki. | + | Na jego podstawie [[Darren Naish]] i [[David Martill]] stwierdzili, że ''Oplosaurus'' był gabarytowo porównywalny z ''[[Brachiosaurus]]'', ale są to bardzo niepewne szacunki. |
==Historia i ważność taksonu== | ==Historia i ważność taksonu== | ||
| − | Ząb oplozaura został odnaleziony przez geologa Thomasa Wrighta w [[1852]] roku. Konsultował się on z kilkoma paleontologami, m.in. | + | Ząb oplozaura został odnaleziony przez geologa Thomasa Wrighta w [[1852]] roku. Konsultował się on z kilkoma paleontologami, m.in. [[Richard Owen|Sir Richardem Owenem]], ale jedynie [[Gideon Mantell]] stwierdził, że przypomina on ząb ankylozaura ''[[Hylaeosaurus]]''. Formalnie opisał go francuski uczony [[Paul Gervais]] w tym samym roku. |
| − | [[ | + | [[Friedrich von Huene]] w [[1909]] roku przypisał ząb oplozaura do ''[[Pelorosaurus]]'', który jak wiele innych, XIX wiecznych [[rodzaj]]ów z Wielkiej Brytanii (jak ''[[Iguanodon]]'' i ''[[Megalosaurus]]'') jest taksonem workiem. Jak jednak zauważają [[Paul Upchurch|Upchurch]] i in. ([[2004]]), do pelorozaura należy jedynie ''P. conybeari'', a pozostałe gatunki to bądź ''[[nomen dubium]]'', bądź potencjalnie są ważne. |
| − | Ponieważ jest to tzw. "[[takson zębowy]]", jak piszą [[Upchurch]] i in. ([[2004]]), nie jest on powszechnie uważany za ważny [[takson]]. Mimo to | + | Ponieważ jest to tzw. "[[takson zębowy]]", jak piszą [[Upchurch]] i in. ([[2004]]), nie jest on powszechnie uważany za ważny [[takson]]. Mimo to Naish i Martill ([[2007]]) bronią jego ważności. Wg nich z 11 gatunków (w tym 9 [[rodzaj]]ów) zauropodów z Wyspy Wight (w tym nienazwany diplodokoid) tylko 2 gatunki są ważne: ''Oplosaurus armatus'' i ''[[Ornithopsis]] hulkei'', reszta zaś to ''[[nomen dubium]]''. |
==Pozycja systematyczna== | ==Pozycja systematyczna== | ||
| − | Oplozaur najczęściej jest uważany (np. | + | Oplozaur najczęściej jest uważany (np. Naish i Martill, [[2001]]) za przedstawiciela [[Brachiosauridae]] – zauropodów o przednich kończynach dłuższych niż tylne, reprezentowanych m.in. przez słynne ''[[Brachiosaurus]]'' i ''[[Giraffatitan]]''. Canudo i in. ([[2002]]) uznali go za członka [[Camarasauridae]]. Jak zauważa Darren Naish (nieoficjalnie, online) jego duży ząb nie jest aż tak bardzo podobny do zębów brachiozaurydów, jak sądzono wcześniej, a ma więcej cech wspólnych z zauropodami z grupy [[Turiasauria]]. |
==Paleoekologia== | ==Paleoekologia== | ||
| − | Pokłady formacji Wessex charakteryzują się dużym bogactwem gatunkowym i różnorodnością form. Prawdopodobnie były to tereny nadmorskie, gdyż znamy z jej osadów wiele kopalnych ryb i żółwi, a także krokodylomorfy, które mogły na nie polować. Konkurencją dla nich był ''[[Baryonyx]]'', który jest uważany za rybożercę i/lub padlinożercę. Kolejny [[teropod]] – ''[[Neovenator]]'' – mógł stanowić zagrożenie dla oplozaura. Pozostałe [[teropod]]y to: ''[[Aristosuchus]]'', ''[[Calamosaurus]]'', ''[[Eotyrannus]]'', ''[[Suchosaurus]]'', ''[[Thecocoelurus]]'' i ''[[Yaverlandia]]''. | + | Pokłady formacji Wessex charakteryzują się dużym bogactwem gatunkowym i różnorodnością form. Prawdopodobnie były to tereny nadmorskie, gdyż znamy z jej osadów wiele kopalnych ryb i żółwi, a także krokodylomorfy, które mogły na nie polować. Konkurencją dla nich był ''[[Baryonyx]]'', który jest uważany za rybożercę i/lub padlinożercę. Kolejny [[teropod]] – ''[[Neovenator]]'' – mógł stanowić zagrożenie dla oplozaura. Pozostałe [[teropod]]y z tej formacji to: ''[[Aristosuchus]]'', ''[[Calamosaurus]]'', ''[[Eotyrannus]]'', ''[[Suchosaurus]]'', ''[[Thecocoelurus]]'' i ''[[Yaverlandia]]''. Wiele z nich jest fragmentarycznych i bardzo słabo poznanych. |
| + | |||
| + | Oprócz oplozaura znaleziono także inne zauropody, takie jak ''[[Bothriospondylus]]'', ''[[Chondrosteosaurus]]'', ''[[Eucamerotus]]'', ''[[Iuticosaurus]]'' i ''[[Ornithopsis]]''. Nie wiadomo jednak, czy zajmowały one te same nisze ekologiczne, gdyż są one nierzadko równie słabo poznane i zbadane. Wiele z nich jest wątpliwa ''[[nomen dubium]]''. | ||
| − | '' | + | Pozostałe dinozaury z tej formacji to ptasiomiedniczne: ''[[Dollodon]]'', ''[[Hypsilophodon]]'', ''[[Polacanthoides]]'' (= ''[[Hylaeosaurus]]''), ''[[Polacanthus]]'', ''[[Regnosaurus]]'' i ''[[Valdosaurus]]''. Niestety, tak jak w przypadku gadziomiednicznych, większość z nich jest wątpliwa. |
| − | + | W powietrzu królowały pterozaury: ''[[Caulkicephalus]]'', ''[[Istiodactylus]]'' oraz być może ''[[Ornithocheirus]]''. | |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| − | Nazwa ''Oplosaurus armatus'' znaczy "uzbrojony/tarczowy jaszczur opancerzony" (gr. ''hoplon'' = broń, tarcza + ''sauros'' = jaszczur + ''armatus'' = pancerz). Powszechnie panuje opinia, iż wynika to z pomyłki Paula | + | Nazwa ''Oplosaurus armatus'' znaczy "uzbrojony/tarczowy jaszczur opancerzony" (gr. ''hoplon'' = broń, tarcza + ''sauros'' = jaszczur + ''armatus'' = pancerz). Powszechnie panuje opinia, iż wynika to z pomyłki Paula Gervaisa – miał on sądzić, że ma do czynienia z dinozaurem pancernym, podobnym do ''[[Hylaeosaurus]]'', a nie z zauropodem. Być może sam Mantell, odkrywca hylaeozaura miał wprowadzić go w błąd, gdyż wcześniej zasugerował podobieństwo zęba oplozaura do zębów hylaeozaura. Jak jednak podaje Ben Kreisler (DML, [[2002]]), Gervais tak naprawdę sądził, że ma do czynienia z krewnym ''[[Mosasaurus]]'' – a więc morskim drapieżnikiem. W jego rozumowaniu nazwa ''Oplosaurus'' miała znaczyć raczej "uzbrojony", a nie "tarczowy jaszczur". |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| − | + | | ''Oplosaurus'' | |
| − | | [[Gervais]], [[1852]] | + | | {{Kpt|[[Paul Gervais|Gervais]]}}, [[1852]] |
| − | | | + | | ''[[nomen dubium]]'' |
|- | |- | ||
| − | + | | ''O. armatus'' | |
| − | | | + | | {{Kpt|Gervais}}, 1852 |
| − | | | + | | ''[[nomen dubium]]'' |
| + | |- | ||
| + | | = ''Onchosaurus armatus'' | ||
| + | | {{Kpt|Gervais}}, [[1859]] | ||
|- | |- | ||
| = ''Hoplosaurus armatus'' | | = ''Hoplosaurus armatus'' | ||
| − | | ([[ | + | | ({{Kpt|Gervais}}, 1852) {{Kpt|[[Richard Lydekker|Lydekker]]}}, ?[[1888]] |
| + | |- | ||
| + | | = ''[[Pelorosaurus]] armatus'' | ||
| + | | ({{Kpt|Gervais}}, 1852) {{Kpt|Lydekker}}, [[1889]] | ||
|} | |} | ||
| Linia 108: | Linia 124: | ||
http://dml.cmnh.org/2002Sep/msg00727.html | http://dml.cmnh.org/2002Sep/msg00727.html | ||
| + | |||
| + | http://dml.cmnh.org/1999Feb/msg00055.html | ||
http://en.wikipedia.org/wiki/Oplosaurus | http://en.wikipedia.org/wiki/Oplosaurus | ||
| Linia 114: | Linia 132: | ||
</small> | </small> | ||
| − | + | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
[[Kategoria:Nomen dubium]] | [[Kategoria:Nomen dubium]] | ||
| + | [[Kategoria:Do sprawdzenia]] | ||
Aktualna wersja na dzień 16:14, 31 mar 2024
Do sprawdzenia.
| Autor: | Korekta: |
| Marcin Szermański | Sebastian Oziemski |
| Oplosaurus (oplozaur) | |
|---|---|
| Długość: | ok. 25 m (???) |
| Masa: | ? t |
| Miejsce występowania: | Wielka Brytania - Wyspa Wight
(formacja Wessex) |
| Czas występowania | 129,97-125 Ma |
| Systematyka | Dinosauria
? Neosauropoda / ? Turiasauria |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Oplosaurus to tajemniczy rodzaj zauropoda znany jedynie z pojedynczego zęba. Został on odnaleziony w Anglii (Wyspa Wight), a jego datowanie wskazuje na wczesną kredę (piętro barrem).
Materiał kopalny
Holotyp (BMNH R964) zawiera jedynie pojedynczy (ale bardzo dobrze zachowany) ząb o całkowitej długości 85 mm (w tym sama korona 52 mm).
Na jego podstawie Darren Naish i David Martill stwierdzili, że Oplosaurus był gabarytowo porównywalny z Brachiosaurus, ale są to bardzo niepewne szacunki.
Historia i ważność taksonu
Ząb oplozaura został odnaleziony przez geologa Thomasa Wrighta w 1852 roku. Konsultował się on z kilkoma paleontologami, m.in. Sir Richardem Owenem, ale jedynie Gideon Mantell stwierdził, że przypomina on ząb ankylozaura Hylaeosaurus. Formalnie opisał go francuski uczony Paul Gervais w tym samym roku.
Friedrich von Huene w 1909 roku przypisał ząb oplozaura do Pelorosaurus, który jak wiele innych, XIX wiecznych rodzajów z Wielkiej Brytanii (jak Iguanodon i Megalosaurus) jest taksonem workiem. Jak jednak zauważają Upchurch i in. (2004), do pelorozaura należy jedynie P. conybeari, a pozostałe gatunki to bądź nomen dubium, bądź potencjalnie są ważne.
Ponieważ jest to tzw. "takson zębowy", jak piszą Upchurch i in. (2004), nie jest on powszechnie uważany za ważny takson. Mimo to Naish i Martill (2007) bronią jego ważności. Wg nich z 11 gatunków (w tym 9 rodzajów) zauropodów z Wyspy Wight (w tym nienazwany diplodokoid) tylko 2 gatunki są ważne: Oplosaurus armatus i Ornithopsis hulkei, reszta zaś to nomen dubium.
Pozycja systematyczna
Oplozaur najczęściej jest uważany (np. Naish i Martill, 2001) za przedstawiciela Brachiosauridae – zauropodów o przednich kończynach dłuższych niż tylne, reprezentowanych m.in. przez słynne Brachiosaurus i Giraffatitan. Canudo i in. (2002) uznali go za członka Camarasauridae. Jak zauważa Darren Naish (nieoficjalnie, online) jego duży ząb nie jest aż tak bardzo podobny do zębów brachiozaurydów, jak sądzono wcześniej, a ma więcej cech wspólnych z zauropodami z grupy Turiasauria.
Paleoekologia
Pokłady formacji Wessex charakteryzują się dużym bogactwem gatunkowym i różnorodnością form. Prawdopodobnie były to tereny nadmorskie, gdyż znamy z jej osadów wiele kopalnych ryb i żółwi, a także krokodylomorfy, które mogły na nie polować. Konkurencją dla nich był Baryonyx, który jest uważany za rybożercę i/lub padlinożercę. Kolejny teropod – Neovenator – mógł stanowić zagrożenie dla oplozaura. Pozostałe teropody z tej formacji to: Aristosuchus, Calamosaurus, Eotyrannus, Suchosaurus, Thecocoelurus i Yaverlandia. Wiele z nich jest fragmentarycznych i bardzo słabo poznanych.
Oprócz oplozaura znaleziono także inne zauropody, takie jak Bothriospondylus, Chondrosteosaurus, Eucamerotus, Iuticosaurus i Ornithopsis. Nie wiadomo jednak, czy zajmowały one te same nisze ekologiczne, gdyż są one nierzadko równie słabo poznane i zbadane. Wiele z nich jest wątpliwa nomen dubium.
Pozostałe dinozaury z tej formacji to ptasiomiedniczne: Dollodon, Hypsilophodon, Polacanthoides (= Hylaeosaurus), Polacanthus, Regnosaurus i Valdosaurus. Niestety, tak jak w przypadku gadziomiednicznych, większość z nich jest wątpliwa.
W powietrzu królowały pterozaury: Caulkicephalus, Istiodactylus oraz być może Ornithocheirus.
Etymologia
Nazwa Oplosaurus armatus znaczy "uzbrojony/tarczowy jaszczur opancerzony" (gr. hoplon = broń, tarcza + sauros = jaszczur + armatus = pancerz). Powszechnie panuje opinia, iż wynika to z pomyłki Paula Gervaisa – miał on sądzić, że ma do czynienia z dinozaurem pancernym, podobnym do Hylaeosaurus, a nie z zauropodem. Być może sam Mantell, odkrywca hylaeozaura miał wprowadzić go w błąd, gdyż wcześniej zasugerował podobieństwo zęba oplozaura do zębów hylaeozaura. Jak jednak podaje Ben Kreisler (DML, 2002), Gervais tak naprawdę sądził, że ma do czynienia z krewnym Mosasaurus – a więc morskim drapieżnikiem. W jego rozumowaniu nazwa Oplosaurus miała znaczyć raczej "uzbrojony", a nie "tarczowy jaszczur".
Spis gatunków
| Oplosaurus | Gervais, 1852 | nomen dubium |
| O. armatus | Gervais, 1852 | nomen dubium |
| = Onchosaurus armatus | Gervais, 1859 | |
| = Hoplosaurus armatus | (Gervais, 1852) Lydekker, ?1888 | |
| = Pelorosaurus armatus | (Gervais, 1852) Lydekker, 1889 |
Bibliografia
Naish, D.; Martill, D. M. (2007). "Dinosaurs of Great Britain and the role of the Geological Society of London in their discovery: basal Dinosauria and Saurischia". Journal of the Geological Society 164 (3): 493–510. doi:10.1144/0016-76492006-032
Upchurch P., Barrett P.M., Dodson P. (2004) Sauropoda. [w:] David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): "The Dinosauria". Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press
http://darrennaish.blogspot.com/2006/12/happy-christmas-from-gigantic-spanish.html
http://dml.cmnh.org/2000Feb/msg00385.html
http://dml.cmnh.org/2002Sep/msg00727.html
http://dml.cmnh.org/1999Feb/msg00055.html
