Owenodon: Różnice pomiędzy wersjami
(Utworzył nową stronę „<small> {| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | Autor: | Korekta: |- | Marcin Szermański Tomasz Glowienke | Maciej Ziegler [[Tomasz Singer...”) |
m |
||
| (Nie pokazano 8 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| + | Do sprawdzenia (zwłaszcza ważność). | ||
| + | |||
| + | {{DISPLAYTITLE:''Owenodon''}} | ||
<small> | <small> | ||
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | {| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | ||
| Linia 19: | Linia 22: | ||
|- | |- | ||
! '''Długość''': | ! '''Długość''': | ||
| − | | ? | + | | 7 m (?) |
|- | |- | ||
! '''Masa''': | ! '''Masa''': | ||
| − | | ? | + | | ok. 2-4 t (?) |
|- | |- | ||
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''': | ! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''': | ||
| − | | [[Wielka Brytania]] - hrabstwo Dorset, | + | | [[Wielka Brytania]] - hrabstwo Dorset, Svanage |
| + | |||
| + | i hrabstwo York, Speeton Clay | ||
| + | |||
| + | <small>([[formacja]] [[Purbeck Limestone]] = [[formacja]] [[Durlston]])</small> | ||
?[[Rumunia]] - Cornet | ?[[Rumunia]] - Cornet | ||
| − | <small>( | + | <small>(złoża Bauxite)</small> |
|- | |- | ||
! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ||
| − | | ok. 142 | + | | ok. 143 lub ok. 142-139 [[Ma]] |
| − | <small> | + | <small>[[wczesna kreda]] ("środkowy" [[berrias]] ?- wczesny [[walanżyn]]))</small> |
|- | |- | ||
! '''Systematyka''' | ! '''Systematyka''' | ||
| Linia 41: | Linia 48: | ||
[[Ornithischia]] | [[Ornithischia]] | ||
| − | |||
| − | |||
[[Ornithopoda]] | [[Ornithopoda]] | ||
| Linia 50: | Linia 55: | ||
[[Ankylopollexia]] | [[Ankylopollexia]] | ||
| − | + | [[Styracosterna]] | |
|- | |- | ||
| colspan=2 |[[Plik:Owenodon.jpg|400px|]] | | colspan=2 |[[Plik:Owenodon.jpg|400px|]] | ||
| − | <small>[[Holotyp]] '' | + | <small>[[Holotyp]] NHM R2998 owenodonta. Źródło: Galton, 2009.</small> |
| + | |- | ||
| + | ! colspan=2 | Mapa znalezisk: | ||
| + | |- | ||
| + | | colspan=2 | | ||
| + | <display_points type="terrain" zoom=4> | ||
| + | Svanage, Dorset, United Kingdom~formacja [[Durlston]], Svanage, hrabstwo Dorset, [[Wielka Brytania]]|<small>''O. hoggii'' - holotyp '''NHM R2998''' i materiał dopisany '''CAMSM X29337, L 300'''. | ||
| + | Speeton, Yorkshire, United Kingdom|Speeton Clay, hrabstwo York, [[Wielka Brytania]]|<small>''O. hoggii'' - materiał dopisany '''NHM R8676'''. | ||
| + | Cornet, Romania~złoża Bauxite, Cornet, [[Rumunia]]|<small>''O.'' sp. - wszystkie(?) okazy '''MTCO'''. | ||
| + | </display_points> | ||
|} | |} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Owenodon'' to [[rodzaj]] dinozaura ptasiomiednicznego należącego do [[Iguanodontia]]. Występował we wczesnej kredzie, na przełomie wczesnego-późnego [[berrias]]u | + | ''Owenodon'' to [[rodzaj]] dinozaura ptasiomiednicznego należącego do [[Iguanodontia]]. Występował we wczesnej kredzie, na przełomie wczesnego-późnego [[berrias]]u na terenie dzisiejszej Anglii. Szczątki opisane jako ''Owenodon'' sp. znane są z Rumunii i datowane są na [[berrias]] - [[walanżyn]]. |
| − | Wg [[Galton]]a ([[2009]]) ''Owenodon'' prawdopodobnie reprezentuje | + | Wg [[Peter Galton|Galton]]a ([[2009]]) ''Owenodon'' prawdopodobnie reprezentuje [[Styracosterna]]. |
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
Jego [[holotyp]] (NHM R2998) to prawie kompletna prawa kość zębowa z większością zachowanych zębów ''in situ''. Ma ona ok. 15,5 cm długości. | Jego [[holotyp]] (NHM R2998) to prawie kompletna prawa kość zębowa z większością zachowanych zębów ''in situ''. Ma ona ok. 15,5 cm długości. | ||
| − | Kość ta uległa uszkodzeniu podczas preparacji i nie została wydobyta ze skały wapiennej, w której tkwiła. Wystawiona na ekspozycje była jej przyśrodkowa (''medial'') część. Dopiero w [[1975]] roku (aż 101 lat po jej naukowym opisaniu!) została wydobyta za pomocą kwasu octowego, który rozpuścił wapień. | + | Kość ta uległa uszkodzeniu podczas preparacji i nie została wydobyta ze skały wapiennej, w której tkwiła. Wystawiona na ekspozycje była jej przyśrodkowa (''medial'') część. Dopiero w [[1975]] roku (aż 101 lat po jej naukowym opisaniu!) została wydobyta za pomocą kwasu octowego, który rozpuścił wapień. Całkowicie odsłonięta prawa kość zębowa jest poprzecznie zgnieciona, lecz w 100% wydobyta ujawniła 15 zachowanych zębodołów (w tym jeden szczątkowy) z większością zębów i wyrostek dziobasty. |
| − | + | Materiał przypisany: | |
| − | + | Prawie kompletna lecz częściowo uszkodzona lewa kość udowa (CAMSM X29337, L 300) z lokalizacji tej samej co [[holotyp]]. | |
| + | |||
| + | Duża, niekompletna prawa kość udowa (NHM R8676), wcześniej dopisana do cf. ''[[Camptosaurus]] hoggii''. Została znaleziona w latach 60. XX wieku przez E.V. i C.W. Wrightów w Speeton Clay w hrabstwie York (późny [[berrias]]). | ||
| + | |||
| + | [[David Norman|Norman]] ([[2004]]) podaje także inne pozostałości: kręgi oraz izolowane elementy kończyn (jako ''[[Camptosaurus]]'' "hoggi"). Zostały one przypisane przez Galtona ([[2009]]) wstępnie do ''Owenodon'' jako ''Owenodon'' sp. z Cornet ([[Rumunia]]), gdyż wg niego reprezentują one formę bardziej [[zaawansowany|zaawansowaną]] od ''[[Camptosaurus]]''. Są to: lewa kość szczękowa (MTCO 359), zęby (MTCO 9903, 1908), 6? kręg szyjny (MTCO 1513), elementy nadgarstka dorosłego (MTCO 4032) i młodego (MTCO 2358), dystalna część kości udowej oraz przypisane z większą doza niepewności: kość czołowa (MTCO 7661), puszka mózgowa (MTCO 7601/22.405), trzon kręgu grzbietowo-krzyżowego (MTCO 5617), kości ramienna (MTCO 5284 = MTCO 5284/21.333), kość śródstopia II (MTCO 21.093/CM). Datuje się je na nieco młodsze od większości okazów angielskich (późny [[berrias]] lub wczesny [[walanżyn]]). | ||
==Historia taksonomii== | ==Historia taksonomii== | ||
| − | [[Gatunek]] ''Owenodon hoggii'' był początkowo zaliczany do [[rodzaj]]u ''[[Iguanodon]]'' jako ''I. hoggii''. Formalnego opisu dokonał Sir | + | [[Gatunek]] ''Owenodon hoggii'' był początkowo zaliczany do [[rodzaj]]u ''[[Iguanodon]]'' jako ''I. hoggii''. Formalnego opisu dokonał Sir [[Richard Owen]] w [[1874]] roku, znany m.in. z utworzenia terminu [[Dinosauria]]. Po wielu latach stwierdzono, że ''I. hoggii'' ma więcej wspólnego z [[rodzaj]]em ''[[Camptosaurus]]'', niż ''[[Iguanodon]]'', dlatego też przemianowano go na kolejny [[gatunek]] kamptozaura. Dokonali tego formalnie [[David Norman|Norman]] i [[Paul Barrett|Barrett]] w [[2002]] roku. |
| − | Środowisko paleontologów było podzielone – niektórzy naukowcy stwierdzili, że nie jest to ani iguanodont, ani kamptozaur. W [[2009]] roku | + | Środowisko paleontologów było podzielone – niektórzy naukowcy stwierdzili, że nie jest to ani iguanodont, ani kamptozaur. W [[2009]] roku [[Peter Galton]] zdecydował się na utworzenie nowej nazwy [[rodzaj]]owej dla tego znanego nauce od 135 lat dinozaura. |
| − | Prawdopodobnie słabo zachowane i nieliczne skamieniałości tego dinozaura były przyczyną tej zawiłości [[ | + | Prawdopodobnie słabo zachowane i nieliczne angielskie skamieniałości tego dinozaura były przyczyną tej zawiłości [[taksonomia|taksonomicznej]]. Zresztą [[Gregory Paul]] ([[2008]]) – znany m.in. z badań nad przedstawicielami [[Iguanodontia]] – stwierdza, że ''Owenodon hoggii'' (tam jeszcze jako ''[[Iguanodon]] hoggii'') jest niewystarczająco diagnostyczny. |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| Linia 82: | Linia 100: | ||
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| − | + | |{{V|''Owenodon''}} | |
| − | | [[Galton | + | | {{Kpt|[[Peter Galton|Galton]]}}, [[2009]] |
| − | + | | <small>(?''[[nomen dubium]]'')</small> | |
| − | |||
| − | | | ||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
|- | |- | ||
| − | | | + | |{{V|''Owenodon hoggii''}} |
| − | | ([[Owen]], [[1874]]) [[ | + | | ({{Kpt|[[Richard Owen|Owen]]}}, [[1874]]) {{Kpt|[[Galton]]}}, [[2009]] |
| + | | <small>(?''[[nomen dubium]]'')</small> | ||
|- | |- | ||
| − | | = '' | + | | = ''Iguanodon hoggii'' <br> = ''Camptosaurus hoggii'' |
| − | | | + | | {{Kpt|[[Owen]]}}, [[1874]] <br> {{Kpt|([[Owen]], [[1874]]) [[Norman]] & [[Barrett]], [[2002]]}} |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | | ([[Owen]], [[1874]]) | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
|} | |} | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
<small> | <small> | ||
| − | Galton P.M. (2009) Notes on Neocomian (Lower Cretaceous) ornithopod dinosaurs from England – Hypsilophodon, Valdosaurus, "Camptosaurus", "Iguanodon" – and referred specimens from Romania and elsewhere. „Revue de Paléobiologie”. 29 (1), s. 211–273 | + | Galton, P.M. (2009) Notes on Neocomian (Lower Cretaceous) ornithopod dinosaurs from England – Hypsilophodon, Valdosaurus, "Camptosaurus", "Iguanodon" – and referred specimens from Romania and elsewhere. „Revue de Paléobiologie”. 29 (1), s. 211–273 |
| − | + | Holtz, T.R. Jr. (2012) "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information" [http://www.geol.umd.edu/~tholtz/dinoappendix/HoltzappendixWinter2011.pdf] | |
| − | Paul, G.S. (2008) "A revised taxonomy of the iguanodont dinosaur genera and species". Cretaceous Research 29 (2): 192–216. doi:10.1016/j.cretres.2007.04.009 | + | Norman, D.B. (2004) Basal Iguanodontia. [w]: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): "The Dinosauria". Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press |
| + | |||
| + | Paul, G.S. (2008) "A revised taxonomy of the iguanodont dinosaur genera and species". Cretaceous Research 29 (2): 192–216. [[doi:10.1016/j.cretres.2007.04.009]] | ||
http://en.wikipedia.org/wiki/Iguanodon#Species_currently_accepted_as_valid | http://en.wikipedia.org/wiki/Iguanodon#Species_currently_accepted_as_valid | ||
</small> | </small> | ||
| − | + | ||
| − | + | [[Kategoria:Nomen dubium]] | |
| − | + | [[Kategoria:Do sprawdzenia]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | [[Kategoria: | ||
| − | [[Kategoria: | ||
Aktualna wersja na dzień 16:26, 31 mar 2024
Do sprawdzenia (zwłaszcza ważność).
| Autor: | Korekta: |
| Marcin Szermański | Maciej Ziegler |
| Owenodon (owenodont) | |
|---|---|
| Długość: | 7 m (?) |
| Masa: | ok. 2-4 t (?) |
| Miejsce występowania: | Wielka Brytania - hrabstwo Dorset, Svanage
i hrabstwo York, Speeton Clay (formacja Purbeck Limestone = formacja Durlston) ?Rumunia - Cornet (złoża Bauxite) |
| Czas występowania | ok. 143 lub ok. 142-139 Ma
wczesna kreda ("środkowy" berrias ?- wczesny walanżyn)) |
| Systematyka | Dinosauria |
Holotyp NHM R2998 owenodonta. Źródło: Galton, 2009. | |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Owenodon to rodzaj dinozaura ptasiomiednicznego należącego do Iguanodontia. Występował we wczesnej kredzie, na przełomie wczesnego-późnego berriasu na terenie dzisiejszej Anglii. Szczątki opisane jako Owenodon sp. znane są z Rumunii i datowane są na berrias - walanżyn.
Wg Galtona (2009) Owenodon prawdopodobnie reprezentuje Styracosterna.
Materiał kopalny
Jego holotyp (NHM R2998) to prawie kompletna prawa kość zębowa z większością zachowanych zębów in situ. Ma ona ok. 15,5 cm długości.
Kość ta uległa uszkodzeniu podczas preparacji i nie została wydobyta ze skały wapiennej, w której tkwiła. Wystawiona na ekspozycje była jej przyśrodkowa (medial) część. Dopiero w 1975 roku (aż 101 lat po jej naukowym opisaniu!) została wydobyta za pomocą kwasu octowego, który rozpuścił wapień. Całkowicie odsłonięta prawa kość zębowa jest poprzecznie zgnieciona, lecz w 100% wydobyta ujawniła 15 zachowanych zębodołów (w tym jeden szczątkowy) z większością zębów i wyrostek dziobasty.
Materiał przypisany:
Prawie kompletna lecz częściowo uszkodzona lewa kość udowa (CAMSM X29337, L 300) z lokalizacji tej samej co holotyp.
Duża, niekompletna prawa kość udowa (NHM R8676), wcześniej dopisana do cf. Camptosaurus hoggii. Została znaleziona w latach 60. XX wieku przez E.V. i C.W. Wrightów w Speeton Clay w hrabstwie York (późny berrias).
Norman (2004) podaje także inne pozostałości: kręgi oraz izolowane elementy kończyn (jako Camptosaurus "hoggi"). Zostały one przypisane przez Galtona (2009) wstępnie do Owenodon jako Owenodon sp. z Cornet (Rumunia), gdyż wg niego reprezentują one formę bardziej zaawansowaną od Camptosaurus. Są to: lewa kość szczękowa (MTCO 359), zęby (MTCO 9903, 1908), 6? kręg szyjny (MTCO 1513), elementy nadgarstka dorosłego (MTCO 4032) i młodego (MTCO 2358), dystalna część kości udowej oraz przypisane z większą doza niepewności: kość czołowa (MTCO 7661), puszka mózgowa (MTCO 7601/22.405), trzon kręgu grzbietowo-krzyżowego (MTCO 5617), kości ramienna (MTCO 5284 = MTCO 5284/21.333), kość śródstopia II (MTCO 21.093/CM). Datuje się je na nieco młodsze od większości okazów angielskich (późny berrias lub wczesny walanżyn).
Historia taksonomii
Gatunek Owenodon hoggii był początkowo zaliczany do rodzaju Iguanodon jako I. hoggii. Formalnego opisu dokonał Sir Richard Owen w 1874 roku, znany m.in. z utworzenia terminu Dinosauria. Po wielu latach stwierdzono, że I. hoggii ma więcej wspólnego z rodzajem Camptosaurus, niż Iguanodon, dlatego też przemianowano go na kolejny gatunek kamptozaura. Dokonali tego formalnie Norman i Barrett w 2002 roku.
Środowisko paleontologów było podzielone – niektórzy naukowcy stwierdzili, że nie jest to ani iguanodont, ani kamptozaur. W 2009 roku Peter Galton zdecydował się na utworzenie nowej nazwy rodzajowej dla tego znanego nauce od 135 lat dinozaura.
Prawdopodobnie słabo zachowane i nieliczne angielskie skamieniałości tego dinozaura były przyczyną tej zawiłości taksonomicznej. Zresztą Gregory Paul (2008) – znany m.in. z badań nad przedstawicielami Iguanodontia – stwierdza, że Owenodon hoggii (tam jeszcze jako Iguanodon hoggii) jest niewystarczająco diagnostyczny.
Etymologia
Jego nazwa rodzajowa znaczy "ząb Owena" i upamiętnia tego słynnego naukowca, który jest pierwotnym autorem opisu tego dinozaura. Epitet gatunkowy hoggii (który z resztą bywał omyłkowo parokrotnie przekręcany) prawdopodobnie honoruje kogoś o nazwisku Hoggi.
Spis gatunków
| Owenodon | Galton, 2009 | (?nomen dubium) |
| Owenodon hoggii | (Owen, 1874) Galton, 2009 | (?nomen dubium) |
| = Iguanodon hoggii = Camptosaurus hoggii |
Owen, 1874 (Owen, 1874) Norman & Barrett, 2002 |
Bibliografia
Galton, P.M. (2009) Notes on Neocomian (Lower Cretaceous) ornithopod dinosaurs from England – Hypsilophodon, Valdosaurus, "Camptosaurus", "Iguanodon" – and referred specimens from Romania and elsewhere. „Revue de Paléobiologie”. 29 (1), s. 211–273
Holtz, T.R. Jr. (2012) "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information" [1]
Norman, D.B. (2004) Basal Iguanodontia. [w]: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): "The Dinosauria". Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press
Paul, G.S. (2008) "A revised taxonomy of the iguanodont dinosaur genera and species". Cretaceous Research 29 (2): 192–216. doi:10.1016/j.cretres.2007.04.009
http://en.wikipedia.org/wiki/Iguanodon#Species_currently_accepted_as_valid
